Lopster villa gaat een meter de lucht in voor de versterking

Achter zijn monitor houdt uitvoerder André Horians (47) van de in funderingen gespecialiseerde firma Bresser het langzaam optillen van het statige woonhuis aan de Zeerijperweg in de gaten. De ervaren uitvoerder uit Oud Gastel, die eerder al in actie kwam bij de versterking van het Lopster gemeentehuis en de borg Rusthoven in Wirdum, is tevreden over het verloop.

 ,,We zijn om twaalf uur begonnen en zitten nu op 60 centimeter. We gaan door tot één meter twintig. Vervolgens wordt er een meter zand onder de fundering afgegraven. Daarna wordt de base isolation aangebracht.’’

Bij deze aanpak komen er een soort schokdempers onder het fundament die de energie van een aardschok opvangen zodat gebouwen niet beschadigen. Een demper bestaat uit twee metalen schalen waar een kogel tussen zit.

De onderste schijf is bevestigd aan de fundering, de bovenste aan de woning. Door de kogel kunnen de schalen zich los van elkaar verplaatsen. Een huis beweegt daardoor bij een aardbeving onafhankelijk van de fundering en wordt niet of veel minder blootgesteld aan bodemgeweld.

Huiseigenaar Fons Sikkes (70) slaat Horians gemoedelijk op de schouder. ,,Het loopt gesmeerd.’’

Hoe houden de scheuren in de woning zich onder de operatie? ,,De bestaande scheuren bewegen mee, ze worden niet erger. Er zit dan ook een heel dikke betonplaat van 30 centimeter onder het huis’’, zegt Horians.

Het is de moeite waard, vindt Sikkes. ,,Het is een bliksems mooi huis. Door deze operatie blijft het interieur ook behouden en dat is ons heel wat waard.’’

Sikkes en zijn vrouw Jikke kochten de villa in 1996. Het huis is in 1932 ontworpen door architect Evert Rozema in de stijl van de Amsterdamse school. Hij deed dat in opdracht van Koop de Haan, directeur van het postkantoor in Loppersum. Het huis werd opgetrokken in gele en rode klinkers uit Limburg, net als de brug voor het pand.

De Friese naam Wrâldsbirin betekent letterlijk ‘wereldbeloop’, vertaald zoiets als ‘levensloop’, en heeft volgens Sikkes mogelijk te maken met de Friese vrouw van De Haan. ,,We waren meteen verliefd op het huis, dat nog helemaal in originele staat was. In al die jaren is er vrijwel niets aan de inrichting veranderd.’’

Fons en Jikke rapporteerden hun eerste aardbevingsschade in 2013. De NAM stelde voor die repareren met wokkels in de voegen, een methode die later contra-productief bleek te zijn.

,,Dat stond ons zo tegen’’, zegt Sikkes. Toen de aardbevingen toenamen en er meer schade ontstond, kregen zij het verzoek de zware stenen schoorsteen van het huis te laten halen. In plaats daarvan zou er een kunststof rookkanaal op het dak komen.

Het echtpaar voelde daar niets voor. Evenmin waren ze te porren voor een plan om de woning draconisch te versterken. ,,Het huis zou dan helemaal naar de filistijnen gaan. Bovendien zagen we er niets in als we eerst drie maanden uit het huis moesten voor het repareren van de schade, om er later nog een half jaar uit te moeten voor de versterking.’’

Uiteindelijk werd met de betrokken partijen overeenstemming bereikt over een kostbare versterkingsoperatie, waarbij het interieur in tact bleef en schokdempers onder de woning de klappen van bevingen op moeten vangen. Dit nadat het pand was aangewezen als gemeentelijk monument - het eerste in Loppersum.

Sikkes hoopt dat hij over een maand over vijf weer kan verhuizen naar Wrâldsbirin. ,,We hebben er ruim zeven jaar in gestoken, maar het is het waard geweest.’’