Navalany tijdens een van de grote demonstraties in 2018. Foto: KIRILL KUDRYAVTSEV
Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft elke zaterdag zijn commentaar op de oorlog in Oekraïne. Vandaag aflevering 127.
,,Je bent iedere keer weer verrast als je dit soort nieuws hoort. Ik was echt geschokt. Hoewel je rationeel moet vaststellen dat Navalny vastzat in een strafkolonie bij de poolcirkel. Hij had al een zwakke gezondheid en is vele malen opgesloten geweest in een isoleercel. Daar wordt dag en nacht licht op je gezet. Dat is ook niet bevorderlijk voor je gestel.
In 2020 is hij bovendien vergiftigd met een zenuwgas. Hij is toen behandeld in een ziekenhuis in Berlijn. Daar is hij opgekalefaterd. Het is een wonder dat hij die aanslag heeft overleefd. Daarna is hij weer teruggekeerd naar Rusland.
‘Hij deed het voor de goede zaak’
Velen vragen zich af of hij daar wel verstandig aan heeft gedaan. Hij zal geredeneerd hebben dat hij in ballingschap geen enkele invloed meer zou hebben in Rusland. Hij heeft de gok genomen en bewust ingecalculeerd dat hij een martelaar kon worden. Hij wist bijvoorbeeld dat het regime hem bij aankomst in Moskou zou arresteren. Maar hij deed het voor de goede zaak. Het is een soort heldendom.
Navalny werd als oppositielid in het Westen op handen gedragen, maar ook in Rusland is hij bekend. Niet zozeer als politicus, hoewel hij bij burgemeestersverkiezingen van Moskou ooit een derde van de stemmen heeft behaald. Hij heeft vooral naam gemaakt als corruptiebestrijder. Hij heeft onder meer video’s gemaakt van de paleizen van Poetin en Medvedev. Die zijn miljoenen keren bekeken. In een bad van Medvedev lagen heel veel gele eendjes. Die werden op een gegeven moment het symbool van de oppositiebeweging.
‘In Rusland is geen enkele ruimte meer voor oppositie’
Voor het Kremlin en alles wat daar tegenaan schuurt was hij een lastpost. Zijn dood bewijst dat het nergens voor terugdeinst. Het is alle schaamte voorbij. Hij is natuurlijk ook niet het eerste oppositielid dat om het leven wordt gebracht. De journalist Anna Politkovskaja en oppositieleider Boris Nemtsov gingen hem voor. Het regime is niet bepaald zachtzinnig jegens critici.
De dood van Navalny maakt andermaal duidelijk dat er in Rusland geen enkele ruimte meer is voor oppositie. En dat aan de vooravond van de presidentsverkiezingen, die volledig doorgestoken kaart zijn. Dat Poetin die wint is klip en klaar. De vraag is wel wat Navalny’s dood doet met de opkomst.’’
