Zo bereiden handhaver Brend en bushokjesbeheerder Harry zich voor op de feestschade

Voor Harry Hepping uit Emmen is 2 januari zo ongeveer de drukste dag van het jaar. De Drentse regiomanager van RBL Outdoor, een bedrijf dat duizenden bushokjes bezit en onderhoudt, zou dan in principe abri’s moeten voorzien van nieuwe posters voor betalende reclamebedrijven. Vaak raakt hij die dag amper een poster aan. Het is de bezem die hem dan bezighoudt. Bushokjes bij elkaar vegen.

Rond oud en nieuw sneuvelen ieder jaar tientallen bushokjes in Drenthe en Groningen. Vorig jaar werden volgens Hepping alleen al in Drenthe 78 glaswanden vernield in de decembermaand. Hepping kan ‘geliefde’ bushokjes zo aanwijzen. „Hou je hart maar vast. In Roswinkel wordt bijvoorbeeld jaarlijks een abri eraf geramd. Die wordt compleet van de wereld gevaagd.”

Er is weinig tegen te doen, verzucht Hepping. Camera’s mogen niet vanwege privacyregels en toezicht houden is onbegonnen werk. „Als we konden, dan zouden we bij ieder hokje iemand neerzetten met een jachtgeweer.” De schade die vandalen veroorzaken, komt voor rekening van het bedrijf uit Limburg. „Geen verzekering wil ons hebben. De bushokjes zijn van ons, dus de schade is ook voor ons”, zegt Hepping.

Overheden en bedrijven met eigendommen in de openbare ruimte bereiden zich voor op oud en nieuw - en de afhandeling van schade erna. In veel gemeenten is extra toezicht op straat. Vaak wordt vooraf geprobeerd contact te leggen met jeugdgroepen om overlast zoveel mogelijk te voorkomen.

Zo bezocht burgemeester Jan Zwiers van Midden-Drenthe enkele dorpen en carbidploegen. In deze gemeente liep het in het verleden wel eens uit de hand in Smilde, Hoogersmilde en Bovensmilde, hoewel de jaarwisseling de laatste jaren relatief rustig verloopt in deze plaatsen. Afgelopen jaarwisseling keerde in Smilde het tentfeest terug, dat veel jongeren uit de omgeving trok.

„We behandelen deze dorpen niet anders dan andere dorpen. We hebben er vertrouwen in dat het net als vorig jaar in de hele gemeente gezellig blijft”, zegt woordvoerder Jan Arendz. In Coevorden geldt dit jaar voor het eerst een meldingsplicht voor carbidschieters. „Zo weten we precies waar iedereen is”, zegt woordvoerder Jeroen Grendelman.

In de gemeente Pekela is de buitendienst donderdag al bezig om bekende plekken van tevoren te onderwerpen aan een inspectie. „De meeste schade ontstaat door brand”, zegt handhaver Brend Kuiters. Terwijl zijn collega’s prullenbakken verwijderen en afvalcontainers afsluiten, rijdt Kuiters een lijstje met adressen af.

Het zijn plekken waar nog risicovolle objecten staan die mogelijk in brand worden gestoken, zoals containers en aanhangwagens. Het is verboden om die spullen langs de kant van de openbare weg te laten staan, zegt Kuiters. Wat op privégrond staat, daar kan hij weinig aan doen. „Maar ook dan spreek ik mensen erop aan om ze te waarschuwen voor het risico. Daarop reageren mensen positief.”

Zeker als hen wordt verteld dat ze drie dagen voor de jaarwisseling hun afval gratis kunnen wegbrengen. Een cadeautje van de gemeente om te voorkomen dat grote ‘vreugdevuren’ voor schade zorgen.

Kuiters bestelbus hobbelt over het klinkerweg langs het Pekelder Hoofddiep. Het is één van de laatste rondes die hij nog moet rijden: de meeste adressen hebben inmiddels een krulletje achter zich staan. „Maar deze container moet nog wel weg”, zegt hij, als hijde auto parkeert naast het Pekelder Hoofddiep. Voor hem staat een container vol sloopafval van een verbouwing. Er staat een auto naast. Brand in de container betekent ook schade voor die auto.

Gemiddeld wordt voor zo’n tien miljoen euro aan schade veroorzaakt tijdens de jaarwisseling, meldt de Bond van Verzekeraars. Boosdoeners zijn bijvoorbeeld verdwaalde vuurpijlen (zeker met harde wind), uit de hand gelopen vuurtjes of simpelweg baldadigheid. De 10 miljoen is exclusief alle schade die niet wordt vergoed.

Kuiters en zijn collega’s zijn de afgelopen weken flink in de weer geweest om de kans op schade tijdens de jaarwisseling te beteugelen. Op zijn bureau liggen posters met plaatjes van kapotte verkeersborden. ‘Slopen, kost joe knopen!, staat erop. Een nieuw bord kost al snel 350 euro als je wordt gepakt.

Een andere poster roept juist op om alleen vuur te maken in vuurtonnen. Die delen enkele noordelijke gemeenten zoals Pekela en Hoogeveen de afgelopen jaren gratis uit. Kuiters: „Vuur op straat maakt de weg kapot. Het kost hartstikke veel geld om dat te repareren.” Het weggeven van tonnen was goedkoper – en veiliger oordeelde de gemeente.

Nog zo’n bedrijf dat nu al weet dat het een rekening krijgt na oud en nieuw: PostNL. Om schade zoveel mogelijk te voorkomen, sluit het postbedrijf alle brievenbussen en pakketautomaten van 29 december tot 2 januari 12.00 uur. „Het is natuurlijk buitengewoon vervelend en ook lastig voor te stellen dat mensen dit doen”, zegt woordvoerster Annemieke Herberigs.

Blijft onverlet dat jaarlijks alsnog legio brievenbussen naar de bliksem worden geholpen door vuurwerk. Vervelend voor PostNL, maar vooral voor mensen die post versturen, zegt Herberigs. „Post heeft voor mensen emotionele waarde. We kijken in zo’n geval of de post die in zo’n vernielde brievenbus zat, alsnog bezorgd kan worden, ook als deze beschadigd is.”

Beschadigde post met onleesbaar geworden adressen wordt bovendien altijd bewaard door PostNL. „Soms lukt het om dan later op basis van een vraag die bij onze klantenservice binnenkomt, de inhoud van zo’n beschadigd poststuk toch nog op de juist plek te bezorgen.”

Ondertussen stuit Kuiters in Nieuwe Pekela nog op een potentieel gevaarlijke situatie. Een aanhangwagen vol rommel en bananendozen, geparkeerd naast struiken en een andere auto. Als Kuiters er iets over te zeggen heeft (en dat heeft hij), dan gaat de wagen daar weg.„Als de eigenaar straks nog niet thuis is, krijgt hij een brief dat we de aanhangwagen op zijn kosten meenemen en stallen.” Die kan hij dan weer ophalen na de jaarwisseling.

Kuiters hoopt dat zijn werk dan veel schade heeft voorkomen en voor iedereen een gelukkig nieuwjaar begint.