Gasunie wil 'nette afronding' van stikstofinstallatie Groningen. Foto: ANP
Dat de top en het hogere management van gastransportbedrijf Gasunie uit Groningen flinke premies en bonussen opstrijken, vindt Groninger Bodem Beweging (GBB) een moeilijk te verkopen verhaal. Helemaal omdat de bouw van de stikstoffabriek bij Zuidbroek waar Gasunie verantwoordelijk voor is, nog steeds niet klaar is.
Die fabriek moet ervoor zorgen dat de gaswinning uit het Groningenveld kan stoppen. Recent las de Groninger Bodem Beweging het jaarverslag 2022 van de Gasunie nog eens goed en kwam erachter dat de top van het gastransportbedrijf goed is beloond. Veel te goed, naar de mening van GBB.
Topman Han Fennema kreeg afgelopen jaar bovenop zijn basissalaris van 340.736 euro een variabele bonus van 54.518 euro. Zijn collega-bestuurder Bart Jan Hoevers kreeg 43.612 euro bonus voor zijn werk van afgelopen jaar. Dat wordt bovenop zijn salaris van 272.577 euro geplust. In beide gevallen betekent het een bonuspercentage van 16 procent van hun salaris.
Fennema leidt het Nederlandse staatsbedrijf sinds 2014 en zit in die zin, net zoals Hoevers, dicht bij het vuur als het gaat om de afbouw van het Groninger gasveld. Uit het jaarverslag staat ook dat de twee topbestuurders van het gastransportbedrijf respectievelijk 26.178 euro en 10.307 euro aan eenmalige uitkeringen ontvingen.
Oplevering Zuidbroek verloopt niet soepel
De burgerorganisatie GBB vindt deze bonusbedragen moeilijk te pruimen. Vooral omdat onder meer de twee bestuurders volgens de organisatie [mede] de verantwoordelijkheid dragen voor het toezicht op een tijdige oplevering van de stikstoffabriek in Zuidbroek. Maar die oplevering loopt allesbehalve soepel. Eigenlijk zou de fabriek allang voluit moeten draaien, maar keer op keer liep de installatie, Gasunie is de eigenaar, tot grote woede van staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) vertraging op.
,,De vertraging van stikstoffabriek Zuidbroek en de conclusies van de parlementaire enquêtecommissie zijn volgens ons wel aanleiding om vraagtekens te zetten bij de bonussen”, stelt Merel Jonkheid. Volgens de maatschappelijke organisatie zou via een tijdige oplevering van de stikstoffabriek in Zuidbroek de ,,Groninger aardgaswinning al twee jaar eerder op een aanzienlijk lager gaswinningniveau kunnen zijn geweest”. En daarmee, aldus Jonkheid, voor een lager aardbevingsrisico.
Met de fabriek in Zuidbroek wordt via stikstofinjectie buitenlands hoogcalorisch gas geschikt gemaakt voor verwarmingsketels en fornuizen in de Nederlandse huishoudens. Door stikstof toe te voegen, wordt het gas namelijk laagcalorisch en lijkt daarmee op het gas uit het Groningenveld.
De GBB noemt het ook lastig dat er aanzienlijk hoge bonussen zijn uitgedeeld terwijl er dankzij de getuigenverhoren onder ede duidelijk naar voren is gekomen dat ,,in 2013 de gaswinning flink is opgehoogd onder de valse voorwendselen van ‘leveringszekerheid’, waarbij de veiligheid van Groningers compleet werd genegeerd”. Gasunie-bestuurder Bart Jan Hoevers was een van de betrokkenen die onder ede werden verhoord.
Hoevers verklaarde daar onder meer dat het begin 2013 al mogelijk was geweest om 20 miljard kuub hoogcalorisch gas om te vormen met stikstof tot pseudo-Groningen-laagcalorisch gas. Met andere woorden: de gasproductie uit Groningen had toen al door stikstofconversie makkelijk omlaag gekund. Terwijl altijd was gezegd dat leveringszekerheid een lagere gaswinning in de weg stond. Minister Henk Kamp en een topambtenaar vertelden voor Hoevers nog dat stikstofinstallaties te lang stil hadden gestaan om het verschil te kunnen maken, maar de topman van Gasunie betitelde dat als onzin.
Gasunie: GBB vergelijkt appels met peren
Bij de Gasunie vinden ze dat de GBB toch echt de plank misslaat met hun kritiek op de bonussen en de koppeling met Zuidbroek en vooral met de leveringszekerheid. Een woordvoerder van het gastransportbedrijf noemt het in een reactie ,,appels met peren vergelijken”. Het bedrijf stelt bijvoorbeeld dat bestuurder Hoevers weliswaar is verhoord door de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen, maar dat in het eindrapport niks kwalijks boven tafel is gebracht over Gasunie. ,,In die zin zijn wij er neutraal of goed uitgekomen”, aldus de woordvoerder.
Het transportbedrijf adviseert wel over de gaslevingszekerheid, erkent de woordvoerder, maar ook hiermee gaat de bodembeweging wat Gasunie betreft te kort door de bocht. ,,Het ministerie van Economische Zaken neemt uiteindelijk de beslissing hoeveel er gewonnen wordt. Wij zijn als bedrijf alleen verantwoordelijk voor het transport. Dat weet de bodembeweging ook goed, want zij zitten ook goed in de materie.”
Aan de hoogte van de bonussen plakt de Gasunie-woordvoerder geen waardeoordeel. Maar ze geeft wel aan dat het gewoon mag. ,,Deze bonussen zijn legaal.” De woordvoerder stelt dat er in het begin van het jaar afspraken worden gemaakt over doelen die gehaald moeten worden. Topbestuurders van Gasunie kunnen maximaal 20 procent van hun basissalaris aan bonussen verdienen. ,,Dat is in 2022 omgerekend 16 procent geworden”, aldus de woordvoerder die benadrukt dat afgelopen jaar onder hoge druk grote prestaties zijn geleverd. Het gaat dan bijvoorbeeld om het realiseren van extra LNG-capaciteit in de Eemshaven ,,zodat de Nederlanders warme voeten houden”.
Jonkheid van de GBB zegt dat de organisatie nog maar eens de aandacht wil vestigen op het schrille contrast met inwoners uit Groningen ,,die al jaren strijden om elke euro schade, veroorzaakt door de gaswinning, vergoed te krijgen” en de partijen ,,die nog altijd schrikbarend veel aan de gaswinning verdienen”.
