Voormalig minister Henk Kamp (Economische Zaken) zei maandag in een vier uur lang durend verhoor met de enquêtecommissie gaswinning veel, maar helderde weinig op.
Kamp gaf aan dat hij in zijn vijf jaar als verantwoordelijk minister van Economische Zaken achteraf ,,drie dingen anders had willen doen”. Immers, zo zei Kamp, in zo’n lange tijd ,,gaat ook niet alles goed”. De oud-bewindspersoon vertelde de parlementaire enquêtecommissie tijdens zijn tweede verhoor dat hij in 2014 liever voor 40 miljard kuub gaswinning had gekozen dan de uiteindelijke 42,5 miljard kuub, iets wat toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem erdoorheen had gedrukt.
Ook het niet zeggen: ,,je hebt het eerste half jaar te weinig gewonnen, tweede half jaar maar minder gaan winnen’‘, had hij anders willen doen, zei Kamp. En tot slot had hij, toen hij in januari 2013 veertien onderzoeken liet uitvoeren, ook moeten zeggen dat er dan niet meer dan 49,5 miljard kuub gas gewonnen mocht worden uit het Groningenveld. Het werd uiteindelijk 53,8 miljard.
VVD-minister Kamp probeerde tijdens zijn getuigenverhoor constant de leiding te houden. Toen voorzitter Tom van der Lee na bijna twee uur verhoor voorstelde om even te pauzeren, zei Kamp: ,,we gaan gewoon door mijnheer Van der Lee”. Kamp stelde constant wedervragen, vroeg om verduidelijking en liet ongemakkelijke stiltes vallen. Zaken die in andere verhoren naar voren waren gekomen, trok hij in twijfel of wist zich die momenten op die manier niet goed te herinneren.
Dat eind 2015 een kabinetscrisis dreigde vanwege de gaswinning in Groningen kon Kamp zich niet heugen. Dat hij de gaswinning in 2015 op 39,4 miljard kuub wilde houden vanwege ,,de overheidsfinanciën”, kwam hem niet bekend voor. Als wordt gesteld dat dit in officiële notulen staat [van de aandeelhouders van NAM] zegt Kamp zonder blikken of blozen dat ,,hij wel meer heeft gelezen wat hij zou hebben beweerd”, maar dat niet kan plaatsen.
Ook Kamps’ voorstel om op het ministerie van Economische Zaken enkele plaatsen vrij te maken voor experts van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) staat hem niet bij. Hij zou het wel gezegd kunnen hebben, antwoordt Kamp.
Kamp vindt vooral ook dat hij - ‘ik heb heel hard en veel gewerkt’ - en de overheid veel goede dingen hebben gedaan voor de provincie Groningen en de aardbevingsgedupeerden. Hoewel Kamp ook wel ziet dat mensen soms terecht boos waren.
Eerder op maandag werd algemeen directeur Bart Jan Hoevers van Gasunie ondervraagd. Hij bevestigde dat het al begin 2013 mogelijk was om 20 miljard kuub hoogcalorisch gas om te vormen met stikstof tot pseudo-Groningen-laagcalorisch gas. Met andere woorden: de gasproductie uit Groningen had toen al door stikstofconversie makkelijk omlaag gekund. Iets wat eerder door topambtenaar Mark Dierikx van Economische Zaken en nu door Kamp ontkend werd. Dierikx en Kamp zeiden dat de stikstofinstallaties te lang stil hadden gestaan. Hoevers was daar duidelijk over: onzin. Volgens hem konden de installaties zo weer draaien.
Tijdens zijn verhoor reageerde Henk Kamp meerdere keren op uitspraken die anderen in hun verhoor over hem hebben gedaan. Zo vertelde voormalig inspecteur-generaal Harry van der Meijden van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) dat hij het ‘niet zuiver vond’ dat tijdens zijn sollicitatiegesprek een vertegenwoordiger van de olie- en gasbranche aanwezig was. Weinig problematisch volgens de oud-minister. Dat de NAM en aandeelhouders Shell en ExxonMobil bij de minister aan tafel zaten toen Van der Meijden hem wilde adviseren hoeveel gas uit Groningen moest worden gewonnen, kon Kamp zich niet herinneren. ,,Maar het is geen fraaie setting.”
Kamp reageerde ook op uitlatingen van voormalig GroenLinks-Kamerlid Liesbeth van Tongeren. Die zei dat de minister een aangenomen amendement (wetswijziging) van haar tegenhield (200.000 euro voor Groningers voor juridische steun) omdat Kamp zou vinden dat ,,burgers niet tegen de Nederlandse staat horen te procederen”.
Kamp ontkende dat zo te hebben gezegd en zei dat burgers dat zelf moeten weten. Maar Kamp zei tegelijkertijd dat hij vindt dat hij als bewindspersoon dat niet hoeft te subsidiëren. Daarom heeft hij het amendement niet uitgevoerd, zegt hij: ,,Ik vind het niet juist om dat te doen en daarom heb ik dat niet gedaan.”
‘Veel profiteurs’
Wie heel anders over de situatie in Groningen denkt, is oud-burgemeester van Slochteren en nu dijkgraaf Geert-Jan ten Brink. Hij vertelde maandagochtend in zijn verhoor veel mensen te zien die profiteren van de ellende in Groningen, zoals juristen en advocaten die gedupeerden aanmoedigen om maar te blijven procederen, banken die huizen die versterkt moeten worden willen veilen en verzekeringsmaatschappijen die hoge premies vragen voor klanten in het aardbevingsgebied.
Vanuit de rijksoverheid werd er altijd met wantrouwen naar de bestuurders uit Groningen gekeken, vertelt Ten Brink. ,,Is het geld wel nodig, hebben jullie wel zoveel formatie nodig? Als gemeenten moesten we achteraf declaraties indienen bij het ministerie van Economische Zaken. Waanzin ten top. Ik koop niet een zak drop bij de Jamin, ik ben een mede-overheid. Ik ben bezig met een versterkingsoperatie en probeer mijn burgers te helpen. Dit kan toch niet waar zijn?’‘
