Grenscontroles zijn schadelijk, zegt onder anderen de burgemeester van Emmen: 'Het effect op migratie zie ik niet zo. De nevenschade is vele malen groter'

Al decennia spreken bestuurders en ondernemers in de Gronings- Drentse grensstreek over een 360 graden economie. Over en weer, aan beide kanten van de grens, wordt het alom als prettig ervaren dat er open grenzen zijn.

Prettig voor werkenden over en weer, zogenaamde grenspendelaars, toeristen, dagjesmensen, bedrijven enzovoorts. ,,We ervaren al lang geen grens meer. Het is gewoon plezierig om even boodschappen te doen over de grens of daar te werken. Dat geldt voor Duitsers en Nederlanders”, weet Eric van Oosterhout, burgemeester van Emmen. ,,Het loopt al jaren heel soepel.”

Van Oosterhout vindt het eigenlijk niet te bevatten dat er weer grenscontroles zijn. ,,Had me die vraag een jaar geleden gesteld en ik had gezegd: nooit.” Hij betwijfelt of de door het kabinet aangekondigde grenscontroles effectief zijn. ,,Het effect op migratie zie ik niet zo. De nevenschade is vele malen groter. De economie wordt zwaar geraakt.”

Mensen die de grens over willen vinden daar wel iets op. Er zijn altijd sluipwegen. ,,Kijk naar de periode van vuurwerkverkoop. Er komt altijd vuurwerk de grens over”, weet Van Oosterhout.

Transport en Logistiek Nederland heeft al gewaarschuwd voor de impact op deze sector. Ze gaat uit van 75 miljoen euro schade per maand voor de bedrijven in deze sector.

Burgemeester Jaap Velema van Westerwolde is niet verrast door het voornemen van Den Haag om grenscontroles weer in te voeren. ,,Met de informatie die ik momenteel over de controles heb, zie ik eerlijk gezegd nog niet echt de voordelen. Nadelen kunnen zich wel voordoen. Economische nadelen dan. Er is sprake van heel veel grensverkeer en als dat langer moet wachten, is dat een beperking die economisch schadelijk kan zijn.’’

Voor het asielcentrum in Nederland, waar asielzoekers zich melden, zullen grenscontroles volgens Velema niet meteen gevolgen hebben. ,,Nieuwe vluchtelingen melden zich in Ter Apel en dat zal blijven gebeuren. Wel kunnen bij controles mensen worden aangehouden die al elders asiel hebben aangevraagd. Maar mij staat niet helder voor ogen hoe dan met die mensen wordt omgesprongen. Mogen ze Nederland niet in en moeten ze zich verder redden? Worden ze ergens heen gebracht? Daar heb ik op dit moment geen beeld bij.”

Ard van der Tuuk, burgemeester van Westerkwartier en lid van de EDR, (Eems Dollard Regio) was vorige week namens de EDR op een bijeenkomst in het Noorse Trysil waar bestuurders van honderd grensregio’s (AEBR) bijeen waren.

Veiligheid was het thema waarover in brede zin werd gesproken. ,,We hebben het naast criminaliteit en terrorisme ook over migratie gehad. We maken ons zorgen over het tempo waarin grenscontroles worden ingezet. Controles zonder een eindpunt, allemaal met een open einde. Dat druist in tegen de gemaakte afspraken over vrij vervoer van goederen, mensen en kapitaal. Het verdrag van Schengen.”

Dat verdrag moet Europa in ere houden, vindt Van der Tuuk. Hij wil nog niet spreken van het faillissement van Schengen. Grenscontroles zijn voor de honderd grensregio’s het laatste middel om bijvoorbeeld migratie in te dammen. ,,Denk met elkaar na over andere methoden, zoals bijvoorbeeld vliegende brigades die steekproefsgewijs in actie komen.”

Van der Tuuk vindt ook dat de Europese landen veel meer solidariteit moeten tonen met Italië, Griekenland, Polen die de ‘buitengrenzen’ van Europa ‘bewaken’. ,,Daar begint het probleem.” Effectieve controle bij de buitengrenzen zou beter zijn.

Om aandacht te vragen voor de grenscontroles hebben de vertegenwoordigers van de ‘grens top’ een resolutie aangenomen, waarin staat dat zeer terughoudend moet worden omgegaan met - en inzet van grenscontroles.

De resolutie werd ingediend door vijf Nederlands-Duitse- en Belgische grensregio’s, waaronder de EDR, waarbij bijna 100 Nederlandse gemeenten zijn aangesloten.

,,Deze resolutie wordt aan de Europese Unie aangeboden. Wij vinden dat de controles zeker geen pertinent karakter moeten krijgen, want ze beperken de landen onderling in economische zin en sociale cohesie.”

Volgende week komen bestuurders uit Groningen, Drenthe, Friesland en Overijssel bij elkaar in het zogenaamde GROS (grens overschrijdende samenwerking) treffen. Gemeenten en provincies tussen Enschede en Eemsdelta zijn daarin vertegenwoordigd en vergaderen onder leiding van René Paas, commissaris van de koning in Groningen. Naar verluidt zal daar ook over grenscontroles worden gesproken.

Naar verwachting wil Nederland eind november grenscontroles invoeren. Frankrijk begint daar vanaf vrijdag mee en wil de controles in ieder geval tot april 2025 uitvoeren.