Kleirijperij Borgsweer/Delfzijl, voor dijkversterking Foto: DvhN
De eerste serieuze proef met klei, die na een periode van rijpen een stevige dijk moet vormen, lijkt geslaagd. De gesimuleerde golfslag van twee meter heeft na veertien uur nog geen bres geslagen in de dijk.
De klei waarmee wordt geëxperimenteerd is afkomstig uit de Eems-Dollard en is gerijpt in de kleirijperij in Borgsweer bij Delfzijl. In een proefopstelling bij kennisinstituut Deltares is een golfslag van twee meter nagebootst. Dat staat gelijk aan een superstorm die eens in de 5000 jaar voorkomt. De onderzoekers die bij het experiment betrokken zijn, spreken n u al van een succes.
Superstorm heeft geen vat op de dijk
De klei voor deze proef lag in april 2018 nog als dun slib in de haven van Delfzijl. In de goot bij Deltares is een dwarsdoorsnede van de dijk op ware grootte nagebouwd. Deze wordt onderworpen aan de omstandigheden van een superstorm. De proeven zijn onderdeel van een uitgebreid onderzoek naar de geschiktheid van deze circulaire klei als materiaal voor dijkversterking.
De klei die nu is gebruikt, is in 2018 in veertien proefvakken bij Borgsweer gestort. Door het te laten rijpen en indrogen, ontstaat klei. Die wordt na verloop van tijd gebruikt om een kilometer zeedijk in Oost-Groningen, langs de Dollard te versterken, de zogenaamde Brede Groene Dijk. Waterschap Hunze en Aa’s wil daar in 2022 een begin mee maken.
Hunze en Aa’s wil namelijk een dijk aanleggen van klei – en niet van asfalt – omdat deze in het unieke Natura2000 landschap past. En op die manier hoeven zo’n 100.000 vrachtwagens ook niet klei van elders te halen.
Hoe snel en goedkoop kan klei worden gemaakt van bagger?
Dijkversterking is niet het enige doel van het proefproject Brede Groene Dijk. Ook de ecologische problemen van de Eems, die steeds meer verandert in een dode stroom, daarom ook wel de gele rivier genoemd, worden aangepakt. Door namelijk niet alleen te baggeren in de haven van Delfzijl, maar ook op de kwelder slib in te vangen, onder meer bij polder Breebaart, komt er meer ruimte voor de rivier. In de kleirijperij wordt gekeken hoe er zo snel en goedkoop mogelijk klei kan worden gemaakt van de bagger.
Met de resultaten uit de proef kan de benodigde laagdikte van de klei op de Brede Groene Dijk worden berekend. Mogelijk vergroten de resultaten ook de voorspelbaarheid en toepasbaarheid van lokaal gewonnen dijkmateriaal elders in Nederland en in het buitenland.
In 2022 is het totale onderzoek afgerond. Als de proef succesvol is, dan levert dat veel voordeel op voor de totale dijkversterkingsopgave van Nederland en dus ook voor het traject Kerkhovenpolder-Duitsland. Als een deel met lokaal gewonnen klei uit slib kan worden aangelegd, dan scheelt dat in de kosten, de milieubelasting en in overlast.
