Een huisdier wordt door veel bazen gezien als lid van het gezin. De vermenselijking van dieren is economisch aantrekkelijk, maar schiet soms door. Foto: Shutterstock
Steeds meer mensen maken zich zorgen over de kosten van de dierenarts. Wat is een huisdier (je) waard? Dagblad van het Noorden duikt in de wereld van de dierenzorg: Aflevering 4. Dier als gezinslid
Is je hond jarig? Dierenspeciaalzaak Pets Place in Groningen verkoopt hondenmuffins en hondenbier met kipsmaak (0% alcohol) om het te vieren. ,,Dat bier loopt als een tierelier’’, weet bedrijfsleider Tim Houkes.
De jarige hond kan natuurlijk prima zonder kippenbier, iets menselijks als het vieren van een verjaardag is vooral iets van de baas. Die ziet zijn huisdier steeds meer als volwaardig lid van het gezin. Bedrijven als Pets Place spelen daar slim op in.
Een flesje kippenbier voor de hond. Foto: DvhN
Is het koud? Dan krijgt de hond een jasje aan
Gijs van den Assum van brancheorganisatie Dibevo weet daar alles van. ,,De hond was vroeger altijd de onderste in rang, maar hij schuift op in de hiërarchie. Dat zie je aan de producten. Is het warm? Dan koop je een coolpad voor in de mand. Is het koud? Dan krijgt de hond een jasje aan.”
Wie een cadeautje zoekt voor de hondenverjaardag kan een flesje parfum overwegen. Het merk Jean Peau, gespecialiseerd in vachtverzorging, verkoopt flesjes met 30 milliliter No. 50 (of 51, 52, of 53) voor 25 euro. Maar dan ruikt ‘uw huisdier net zo lekker als onze parfums’.
Er is geld te verdienen aan gezelschapsdieren. Alleen al omdat veel mensen een dier hebben. Samen bezitten we volgens een onderzoek uit 2023 drie miljoen katten, 1,8 miljoen honden, 400.000 konijnen en 6,7 miljoen aquariumvissen. Voor die dieren hebben eigenaren veel (geld) over, ziet van den Assum.
Een jasje voor de hond met een matching jack voor de baas. Foto: DvhN
Carina Lubben uit Roden loopt met een paar zakjes zalmsnacks in de dierenspeciaalzaak. Hond Neeltje heeft huidproblemen en verdraagt geen snacks met kip of rund. ,,Deze zijn wel wat duurder ja, vier euro per zakje.”
Voer is met de dierenarts de grootste kostenpost voor huisdierbezitters. Maar Lubben vindt het ook leuk om wat extra’s te doen. ,,Met kerst heb ik een kerstmandje gekocht en een kerstspeeltje.”
Sommige mensen beschouwen hun dier als hun kind
De hogere uitgaven hebben alles te maken met de veranderde band tussen mens en dier. ,,Vroeger werd een dier gezien als een ding, een instrument. Een hond was om te waken, een kat om op muizen te jagen”, zegt hoogleraar Franck Meijboom bij de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, die zich verdiept in de relatie tussen mens en dier.
,,Nu wordt een dier meer gezien als een individu, Sommige mensen beschouwen het zelfs als hun kind.”
In reclamemagazine Lief Dier van Pets Place is dat mooi te zien. Met items als ‘Kraamkamershoppen voor kleintjes’ en een lentehoroscoop voor dieren. Zo heeft de Kreeft-hond in mei behoefte aan ‘me-time’. Mediteer uit het raam voor innerlijke rust.
De keus in hondenspeeltjes is enorm. Foto: DvhN
Maar ook de dierenarts weet dat eigenaren hun hond of kat zien als gezinslid. Die stuurt een persoonlijk kaartje aan het dier om te herinneren aan de jaarlijkse vaccinatie. En Van den Assum van Dibevo vertelt dat eigenaren vaak vragen om foto’s en filmpjes van hun hond in het dierenpension. Net als de creche dat doet bij baby’s en peuters in de opvang.
Je kunt ook doorschieten in het vermenselijken van dieren
De vermenselijking van dieren kan zover gaan dat het dierenwelzijn in gevaar komt. ,,Je kunt ook doorschieten”, zegt Meijboom die wijst op de gevaren.
,,Je ziet veel overgewicht bij honden en bij katten. Mensen denken; ik zit lekker te eten, dan krijgt mijn hond ook wat. Maar er zijn ook meer extreme uitwassen. Honden die worden doorgefokt op gedrag en uiterlijke kenmerken die mensen aanspreken.”
Zoals dieren die worden geselecteerd op kleine kopjes en korte snuitjes. Het kan leiden tot chronische hoofdpijn bij de hondjes en ademnood. Er geldt inmiddels een fokverbod met honden met te korte snuiten.
Ook is er discussie over veganistisch voer. Sommige mensen die zelf plantaardig eten, zetten hun dieren op een vegan dieet. Die krijgen een bakje brokken van bijvoorbeeld erwten, linzen, soja, bruine rijst, quinoa en bessen. Vooral bij katten, die van nature carnivoren zijn, is deze voeding omstreden.
De producten van vachtverzorgingslijn Jean Peau zijn populair bij hondeneigenaren. Rechts de flesjes parfum Foto: DvhN
Hypoallergene brokken voor de hond met gevoelige darmen
De markt voor 100 procent plantaardige voeding is (nog) niet zo groot, maar er is wel veel vraag naar ‘natuurlijk’ en gezond, weet Houkes. Dierenspeciaalzaken verkopen tientallen verschillende merken voer, die ook stuk voor stuk weer verschillende smaken en varianten produceren. Van hypoallergene brokken voor de hond met gevoelige darmen, tot dieetvoeding voor de gesteriliseerde kat die de neiging heeft om uit te dijen.
Meijboom: ,,De vermenselijking is economisch aantrekkelijk. Ik vind de voedingsindustrie voor dieren een van de voorbeelden waarin het doorschiet. Voor een groot deel is het marketing.”
Gezondheidszorg van dieren lijkt steeds meer op die van mensen
De manier waarop wij met onze dieren omgaan heeft ook invloed op de vraag naar diergeneeskundige zorg.
Bureau Berenschot deed in 2022 onderzoek naar de positie en rol van de dierenarts en constateerde dat door de ‘verhumanisering van huisdieren van de dierenarts steeds hoogwaardiger en tijdstiponafhankelijkere dienstverlening wordt verwacht’.
En precies op die wens spelen buitenlandse investeringsmaatschappijen als Evidensia en Anicura in. Deze ketens kopen vanaf 2015 dierenartsenpraktijken op in Nederland. In hun dierenziekenhuizen bieden zij 24/7 zorg en gespecialiseerde behandelingen.
In het nieuwe dierenziekenhuis van Evidensia in Eelderwolde kunnen dieren 24/7 terecht. Foto: Nienke Maat
Die hond van toen had ik nu kunnen redden
Denk aan CT-scans, kijkoperaties, fysiotherapie en chemotherapie voor de hond of de kat. De geneeskundige zorg voor dieren gaat steeds meer lijken op die voor mensen. „Ik denk weleens, die hond van toen – die had ik nu kunnen redden”, aldus Henk Vrieselaar, gepensioneerd dierenarts in Lemmer.
Baasjes zijn bereid steeds meer geld op tafel te leggen om hun huisdier gezond te houden, staat in de Pet Monitor 2024, een rapport dat jaarlijks wordt uitgebracht door studenten van de Hogeschool Aeres. Maar tegelijkertijd komen dierenartsen voor een dilemma te staan als mensen weinig geld hebben en de rekening voor de behandeling van Wodan of Simba niet kunnen betalen.
Vroeger kreeg een hond met uitgezaaide kanker een spuitje
De vraag is ook of al die mensenbehandelingen moeten worden ingezet voor dieren. Technisch is van alles mogelijk, maar behalve dat er een pittig prijskaartje aan hangt, levert het ook ethische vragen op. Van chemotherapie wordt een kat minder misselijk en niet kaal, zegt de dierenarts. Maar hoeveel stress brengt zo’n behandeling mee?
De morele druk op eigenaren om door te behandelen is ook groter. De vraag: Wat is je huisdier je waard, ligt letterlijk op tafel.
Voor dieren zijn dezelfde behandelingen beschikbaar als voor mensen. Foto: Nienke Maat
Meijboom: ,,Dertig jaar geleden was het duidelijk. Als je hond uitgezaaide kanker had, kreeg hij een spuitje. De discussie over ziekte en dood is nu ingewikkelder. Een eigenaar kan zeggen; ik heb het geld er niet voor over, terwijl de dierenarts nog wil behandelen. Maar andersom gebeurt ook. De arts die zegt dat het voor het dier beter is om te stoppen, maar de baas die toch door wil omdat hij zijn dier niet kan missen. ”
Wat kost een huisdier?
Het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren (LICG) heeft de gemiddelde kosten voor het houden van een huisdier op een rijtje gezet. Een hond kost in dat overzicht 620 euro per jaar. De aanschafkosten variëren van 1400 euro (hond met stamboom) tot 215 euro (hond uit het asiel). Daar komen dan nog uitgaven van naar schatting 215 euro voor een mand, etensbak, halsband, riem en speeltjes bij.
Een kat kost 680 euro per jaar volgens het LICG, de meerkosten zitten vooral in het kattenbakgrit. De aanschafkosten liggen tussen 1300 euro voor een raskat en 100 euro voor een kat zonder stamboom. Plus nog 300 euro voor een castratie, reismand, kattenbak, voerbak en dergelijke.
De onverwachte dierenartskosten, de trimmer, een verzekering en kosten voor opvang in een dierenpension zijn niet meegenomen in de jaarlijkse lasten voor de hond en de kat
