De parlementaire enquête over de gaswinning? 'Zo'n rapport heb ik niks aan, mijn huis moet versterkt worden. Laat ze dat regelen'

,,Dood en doodziek ben ik er van.” De 74-jarige man schuifelt over het Marktplein in Loppersum. In alles straalt hij uit geen zin te hebben om over ook maar iets wat met aardbevingen of gaswinning te maken heeft te praten. ,,Die parlementaire enquête? Wat heb ik daar aan? Zo’n rapport heb ik toch niks aan. Mijn huis moet versterkt worden. Laat ze dat maar eerst regelen.”

De man vertelt er geen geloof meer in te hebben. Hij wacht al vijf jaar tot zijn huis wordt aangepakt. ,,Dat rapport van die enquêtecommissie zal ik ook wel niet lezen. Dan ben ik vast al dood.”

Met de naam in de krant wil de man ab-so-luut niet. Wantrouwend zegt hij: ,,Straks gebruiken ze dat ook nog tegen mij en kan ik de versterking helemaal wel vergeten.”

Je zou kunnen zeggen: de verslaggever treft de meest cynische en zwartgallige persoon die vandaag in de kern van het aardbevingsgebied rondloopt. Niets is minder waar. De algehele houding van veel Groningers is: wat hebben we er nou eigenlijk aan, zo’n enquête?

Een vrouw die met de fiets aan de hand loopt, zegt het ook allemaal niet te gaan volgen. Ze weet wel dat de commissie vanaf maandag begint met de openbare verhoren. 70 mensen worden in zeven weken tijd door de zevenkoppige enquêtecommissie onder ede aan de tand gevoeld.

Het zal haar niet bereiken. Aan haar voorbijgaan. ,,Ik krijg er buikpijn van. Eigenlijk wil ik helemaal geen nieuws meer volgen over de gaswinning. Dat is beter voor mijn hart.” Even daarvoor loopt een oudere man goedlachs met een doosje eieren onder de arm naar de kaasboer. Parlementaire enquête, herhaalt hij de vraag. De lach verdwijnt als sneeuw voor de zon. Niks ervan, bitst hij. ,,Dat volg ik niet. Waarom zou ik? Ik zit nu al twee jaar in een wisselwoning. Allemaal mooi geregeld hoor, maar twee jaar uit mijn eigen huis. Laat ze het regelen.”

Berthe te Velde loopt met een mooie fleurige bos bloemen over straat in Loppersum. Ze woont zelf in Zeerijp, een van de dorpen die nu zijn aangewezen door staatssecretaris Hans Vijlbrief om versneld te versterken. ,,Begin vorig jaar kregen we ons versterkingsadvies. Toen kwam er een bouwadviseur die nergens antwoord op had. Sindsdien wachten wij. En nu horen we van de dorpenaanpak. Weet je wat ik denk? Dat dit voor bewoners die al wel een versterkingsadvies hebben zal betekenen: extra vertraging.”

Maar ze laat zich niet van de wijs brengen. En het al helemaal niet haar leven bepalen. ,,Je kunt je heel snel druk maken over hoe het nu geregeld is. Ik doe dat maar niet, want het levert niks op.” Daarnaast voelt Te Velde zich niet onveilig in haar 120 jaar oude huis. De openbare verhoren gaat ze - ‘als het zo uitkomt’ - wel een beetje volgen. ,,Maar ik blijf er niet voor thuis. Via de site van Dagblad of RTV Noord krijg ik vast wel wat mee. Maar serieus hè, wat gaat dat nou opleveren? Ze willen er van leren, maar hoezo? Het Groningenveld is uniek. En voor ons als inwoners helpt zo’n enquête volgens mij niet echt. Het enige dat helpt is vaart in de versterkingsoperatie.”

Cissy Bronts en Geert Jan Reinders knikken tegelijkertijd. Ja, die enquête gaan ze wel volgen. Zijdelings trouwens. ,,De Lopster Kroon is nog steeds dicht”, zegt Bronts. Het café werd in 2018 acuut vergrendeld nadat inspectie uitwees dat vooral het dak veiligheidsrisico’s oplevert bij aardbevingen. ,,Het is nog steeds wachten op de versterking. Zo’n café is heel belangrijk voor een dorp”, vertelt Reinders. Ze willen maar zeggen: Loppersum zit er, tien jaar na de beving bij Huizinge, nog steeds middenin. En toch, vervolgt hij: ,,Ik ga het wel volgen. Ik wil weten wie er schuldig is aan de ellende die ons en onze provinciegenoten is overkomen.”

Zij: ,,Ik mag mij prijzen, want ik heb na sloop een nieuwbouwwoning gekregen. Maar veel mensen nog niet. Het is belangrijk om te weten waar het fout is gegaan.” Reinders knikt: ,,Zelf wil ik weten wie er op de startknop heeft gedrukt om in 2013 nog zoveel gas te winnen. Ik lig daar niet meer dagelijks wakker van hoor, maar dat wil ik wel weten. Wie heeft dat op zijn geweten gehad, en waarom?”