Er bestaat in bepaalde kringen in Groningen veel begrip voor hennepteelt, als een vorm van zelfredzaamheid, zeggen onderzoekers: ,,Als de overheid niet presteert en afwezig is, kan die ruimte - met de ruim aanwezige agrarische kennis - worden benut voor hennepteelt." Foto: Jaspar Moulijn
Criminelen en louche vastgoedhandelaren spinnen garen bij de aardbevingsellende.
Dit schrijven onderzoekers in het vandaag gepresenteerde rapport ‘Ondermijning in het Ommeland’, over de kwetsbaarheid voor criminele activiteiten in de provincie Groningen.
,,In het aardbevingsgebied worden beschadigde goedkope panden opgekocht door vastgoedinvesteerders. De panden worden benut voor inkomsten uit (kamer)verhuur.” Tegen illegale praktijken treden gemeenten amper op, omdat de gemeente met diezelfde vastgoedeigenaren moet onderhandelen over sloop en herbouw van getroffen straten. Uit vrees dat ze dwars gaan liggen, is er geen handhaving.
Fraude met schadepanden
Ook wordt er keihard gefraudeerd door vastgoedboeren met schadefondsen. De onderzoekers schrijven over ,,signalen dat er vastgoedondernemers zijn, met schadepanden in hun portefeuille, die vermoedelijk frauderen bij schadeherstel. Ze laten schijnherstel uitvoeren. De eigenaren worden (vooraf) betaald voor bouwwerkzaamheden, maar die worden niet of (zeer) ten dele uitgevoerd”.
De onderzoekers signaleren tevens dat sommige vastgoedondernemers en projectontwikkelaars bewust ,,verloedering van een pand of terrein” misbruiken als ,,koevoet, om op een andere locatie hun zin door te drukken bij de gemeente”.
De criminaliteit profiteert van de weerzin die onder Groningers is ontstaan tegen de overheid, signaleren de onderzoekers. Criminele sleutelfiguren - met name binnen de hennepteelt - worden getypeerd ,,als een soort lokale helden die de overheid uitdagen”.
‘Hennepteelt vorm van zelfredzaamheid’
,,Bewoners voelen zich door de afwezigheid van gemeente en politie op zichzelf aangewezen. Campagnes ‘om criminaliteit te melden’ werken nauwelijks. Veel bewoners voelen zich in de steek gelaten en zelfs belazerd door de Haagse overheid. Zelfredzaamheid is daarom nodig. In steeds bredere kring ontstaat acceptatie voor overtredingen of strafbare feiten. Er bestaat in bepaalde kringen veel begrip voor hennepteelt, als een vorm van zelfredzaamheid. Als de overheid niet presteert en afwezig is, kan die ruimte - met de ruim aanwezige agrarische kennis - worden benut voor hennepteelt.”
De onderzoekers zien dat de hennepteelt verankerd ligt in sociale structuren, ,,met daarbinnen de kennis om plantages te bouwen en te onderhouden. Die know how is door de decennia heen opgebouwd en gekoesterd. Hennepteelt was en is een criminele succesformule.”
Volgens de onderzoekers is er een giftige mix van factoren waarvan de criminaliteit fors profiteert, zoals de ,,forse economische achterstanden, de diepe afkeer van veel Groningers richting de (Haagse) overheid en een totaal onzichtbare politie”: ,,De Haagse overheid is in de ogen van veel Groningers ongeloofwaardig. De overheid draalt bij het oplossen van verschillende acute problemen, zoals aardbevingsschade door gaswinning, de bestaansonzekerheid van boeren en hoge energieprijzen. Veel gezinnen betalen, vanwege slechte isolatie van eenvoudige woningen of grote boerderijen, een hoge prijs voor het gas. Het diepgewortelde gevoel is dat het Groningse platteland het nakijken heeft.”
‘Misdaad heeft soms meer draagvlak dan overheid’
Uit het rapport blijkt dat lokale criminele of louche ondernemers ,,meer draagvlak kunnen hebben dan de overheid”. ,,De politie is op het platteland geen basisvoorziening, maar een schaarse dienst, zeker als het aankomt op lokale opsporing. De afwezigheid van de overheid resteert in leegte. Daarvan wordt geprofiteerd met onder meer hennepteelt en met criminele of louche investeringen in bedrijven, vastgoed of sportclubs. De verafschuwde overheid vraagt geduld, diploma’s, prestaties en volharding. Terwijl de onderwereld lage drempels heeft en meteen voorziet in behoeften. Bijvoorbeeld criminele inkomsten of woonruimte.”
,,Relatief veel Groningse gezinnen kampen met armoede en uitzichtloosheid, niet zelden generatie op generatie. Armoede gaat vaak gepaard met problemen, zoals schulden, criminaliteit en een slechtere gezondheid. In een periode van ongeveer vijf jaar is daar volgens respondenten een sterke toename van het (hard)drugsgebruik bijgekomen.”
Vicieuze cirkel
De onderzoekers concluderen dat de drugscriminaliteit in de provincie Groningen ,,op een stevig niveau” ligt. De opbrengst gaat vaak naar vastgoed. In combinatie met veel armoede, ontstaat er een vicieuze cirkel voor kwetsbare inwoners. ,,Drugsgebruik en sobere huisvesting brengen kwetsbare personen en gezinnen (verder) in de problemen, zowel sociaal als financieel. Voor een categorie is of lijkt criminaliteit dan weer een oplossing van die problemen. De uitzichtloosheid en sociaaleconomische problemen spelen criminelen in de kaart: veel vraag naar drugs, een voedingsbodem voor zorgfraude, een blijvende vraag van sterk afhankelijke personen naar woonruimte en personen die bereid zijn eenvoudige en relatief riskante criminele klussen uit te voeren. Ook leidt de economische kwetsbaarheid tot een vraag naar goedkope illegale producten, zoals illegale sigaretten en illegale softdrugs. Criminelen leveren het graag.”
