De chaos rond de opvang van asielzoekers in Ter Apel is uitgeroepen tot nationale crisis. Het kabinet erkent dat er snel actie nodig is om de situatie te redden.
De aanpak van de crisis is vanaf nu een landelijke aangelegenheid en in handen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). ,,De vrijblijvendheid is eraf’’, reageert burgemeester Jaap Velema van Westerwolde.
Desondanks is hij niet geheel gerust op een oplossing. ,,Het heeft me allemaal veel te lang geduurd. We hebben in oktober al stevig aan de bel getrokken en ook daarna nog keer op keer.’’
Een landelijke strategie voor oplossingen op de korte termijn en tegelijkertijd structureel: hij noemt het spannend. ,,Het gaat om dezelfde voorzitters van de Veiligheidsregio’s in het hele land. Die pakten tot vandaag niet door. De vraag is of ze dat nu wel doen.’’
Hij wijst even op de actuele situatie, vrijdagavond 19:30 uur. ,,Daarnet om 18 uur begon het crisisoverleg met de verantwoordelijk staatssecretaris en de ministers. Maar hier in Ter Apel wachten we of er voldoende bussen komen om asielzoekers naar een fatsoenlijke plek voor de nacht te brengen.’’
Het aanmeldcentrum in Ter Apel stroomt al maanden over. Asielzoekers slapen geregeld op stoelen, in tentjes en zaten afgelopen week urenlang zonder eten en drinken.
‘Dit is waar onze medewerkers al maanden om schreeuwen’
Adjunct regiomanager Gert Jan Stuivenberg van het COA in Ter Apel is blij dat de chaos is uitgeroepen tot nationale crisis. ,,Eindelijk erkent de politiek dit als een crisis. We hoeven het niet meer alleen te doen. Ik verwacht nu veel meer daadkracht en druk richting gemeenten.’’ Die zijn nu niet verplicht om asielzoekers een plekje te bieden. Krijgen ze die verplichting wél opgelegd, dan verlicht dat de druk op Ter Apel.
,,Dit is waar onze medewerkers al maanden om schreeuwen. Ik verwacht dat we op zeer korte termijn weer op een fatsoenlijke manier opvang kunnen bieden en dat het asielproces weer normaal kan lopen’’, zegt Stuivenberg.
Blij met hoge prioriteit
Ook VluchtelingenWerk Nederland juicht de komst van een nationaal crisisteam toe, zegt woordvoerder Evita Bloemheuvel. ,,We moeten natuurlijk nog afwachten wat de aanpak precies inhoudt. Maar in ieder geval krijgt de situatie nu hoge prioriteit van het kabinet, en daar zijn we hoe dan ook blij mee. De situatie is heel erg zorgelijk.’’
VluchtelingenWerk wil wel nog voor vanavond een kortetermijnoplossing. ,,Kijk desnoods of mensen een nachtje in hotels kunnen slapen, of welke gemeenten nu al plek hebben. Gisteravond was wat ons betreft echt de druppel. Zo mag het echt niet weer.’‘
Voorzitter Koen Schuiling van de Veiligheidsregio krijgt de leiding
De Veiligheidsregio Groningen (VRG) heeft vrijdagmiddag overleg gehad over de situatie in Ter Apel. Ook regionaal komt er een ,,gecoördineerde aanpak’’. Dat betekent dat de voorzitter van de Veiligheidsregio, burgemeester Koen Schuiling van Groningen, de leiding heeft en beslissingen neemt.
,,De burgemeesters van Groningen doen hierin al veel samen en dat blijven ze doen’’, zegt woordvoerder Mark Dijkhuis van de VRG. ,,Het opschalen geeft vooral meer rust en structuur, en één aanspreekpunt voor het Rijk. Dat werkt beter dan dat alle gemeenten apart met het ministerie moeten communiceren.’’
Vrijdagavond is burgemeester Velema in Ter Apel, samen met de Groningse burgemeester en voorzitter Schuiling van de Veiligheidsregio. Ze gaan daar bekijken hoe de situatie in het aanmeldcentrum is.
,,Op zich vinden we het mooi dat het Rijk dit probleem nu serieus neemt’’, zegt Dijkhuis. ,,We roepen al maanden dat dit een landelijke ramp is op Gronings grondgebied. Maar wat de crisisaanpak nou concreet oplevert, moeten we nog zien.’’
Van der Burg: oplossing voor ergste nood Ter Apel
Staatssecretaris Eric van der Burg denkt een oplossing te hebben voor de meest acute nood in de asielopvang in Ter Apel, waar de afgelopen tijd vaak ruimte tekort was. De veiligheidsregio’s hebben voor de komende dagen zo’n driehonderd extra opvangplekken toegezegd. In ruil daarvoor belooft het kabinet snel met structurele oplossingen te komen.
Premier Rutte ziet meer heil in overleg dan dwang
Of burgemeesters elders in Nederland inderdaad gedwongen worden om asielzoekers op te nemen, wilde premier Mark Rutte vrijdagmiddag niet zeggen. ,,In de wet zitten mogelijkheden’’, stelt hij. ,,Maar we willen dat liever niet als het niet nodig is.’’
Volgens Rutte werkt het beter om met alle betrokken partijen - gemeenten, provincies en Rijk - te overleggen over een oplossing. Dat is vrijdagmorgen gebeurd en gaat de komende weken verder. ,,Ik voel bij iedereen de noodzaak en de : dit gaan we doen. De komende dagen en weken zorgen we voor meer noodopvang en de komende maanden voor tijdelijke huisvesting.’’
