Nieuwbouw van corporatiewoningen in het Friese dorp Bitgum. Foto: Anton Kappers
‘We bevriezen de huren’, juicht Wilders. Woningcorporaties zijn verbijsterd. Zij dachten afspraken met Den Haag te hebben, maar zien geld voor nieuwbouw en verduurzaming verdampen. Ondertussen krijgen huurders net hun brief over huurverhoging.
‘Belt u over een mail of brief die u heeft ontvangen over de huurverhoging? In het verband met het bevriezen van huurprijzen kunt u deze als niet verzonden beschouwen. U ontvangt hier zo spoedig mogelijk meer informatie over.’
Woningcorporatie Wierden en Borgen beantwoordt alle telefoontjes donderdag met een standaard ingesproken tekst. Want de verwarring is groot. Huurders krijgen net bericht over de huurverhoging per 1 juli, en dan meldt Geert Wilders opeens dat de huren worden bevroren.
Ongeloof, verbazing en boosheid
Huurders begrijpen er nog weinig van, en eigenlijk geldt hetzelfde voor de bestuurders van de woningcorporaties in Groningen en Drenthe. „Ik was verbijsterd”, zegt Elles Dost van Lefier. Ton Schroor van Wold & Waard luisterde naar de uitkomst van de voorjaarsnota-onderhandelingen met ‘een mengeling van ongeloof, verbazing en boosheid’. „Bijzonder pijnlijk”, zegt Sander van Tol van Nijestee.
„Dit wordt gebracht als zoet voor de huurder, terwijl het zoveel zuur brengt voor de woningmarkt die al zo onder druk staat” zegt Van Tol. „Die huurder heeft dan per 1 juli misschien geluk, maar voor diezelfde huurder kunnen we niet verduurzamen en de energielasten verlagen. Diezelfde huurder kan straks niet doorstromen naar een betere woning. Om over de woningzoekende maar niet te spreken.”
‘Den Haag leunt zwaar op woningcorporaties’
Als de huren niet stijgen, hebben corporaties minder geld om te investeren in nieuwbouw en verduurzaming. Terwijl daar net in december tijdens de woontop nieuwe prestatieafspraken over zijn gemaakt. De huren zouden 4,5 procent stijgen, corporaties kregen een belangrijke opgave om, onder meer, 30.000 nieuwe sociale huurwoningen per jaar te bouwen.
„Den Haag leunt zwaar op corporaties voor nieuwbouw en verduurzaming” zegt Ton Schroor van Wold en Waard, een corporatie met 5700 woningen in het Westerkwartier. „En dat je dan eenzijdig de afspraken opzegt, een week voor de deadline van 1 mei waarop we onze huurders moeten berichten over huurverhoging, dat is bij de wilde spinnen af.”
Brieven over huurverhoging waren al onderweg
Vanwege die deadline van 1 mei waren alle corporaties net bezig om brieven en mails te versturen over de aanstaande huurverhoging. „De brieven waren al onderweg” zegt een woordvoerder van Wierden en Borgen. „Wij zijn overvallen. We hebben nog geprobeerd ze terug te trekken, maar dat lukte niet meer. Dit maakt veel los bij huurders, er wordt flink gebeld.”
Janny Koekoek van Huurdersbelangen Domesta Hoogeveen moet door de tegenstrijdige berichten nog maar zien of die bevriezing echt wel doorgaat. „Voor de huurders zou ik het heel erg fijn vinden, voor de corporaties niet. Zij moeten wel nieuwe huizen bouwen.”
Domesta laat weten dat het wegvallen van de huurinkomsten zou betekenen dat de corporatie de komende jaren 1000 woningen niet zou kunnen verduurzamen, of 115 huizen niet zou kunnen bouwen.
Kiezen tussen bouwen of verduurzamen
Voor Steven de Boer van huurdersvereniging KAR (Klant Advies Raad) van Lefier Groningen is het dubbel. „Aan de ene kant wil je de huren laag houden, aan de andere kant ligt er een zware maatschappelijke opdracht bij corporaties. Die huurverhoging is pittig, iedereen worstelt met energielasten en boodschappen. Tegelijkertijd zal dit voor mensen die huurtoeslag krijgen maar weinig schelen. Ik had liever een goed plan voor de toekomst gezien.”
De landelijke koepel van woningcorporaties Aedes rekende woensdag al voor dat zonder huurverhoging 170.000 woningen niet gebouwd kunnen worden, of dat er 1,4 miljoen woningen minder verduurzaamd kunnen worden. „Het zou desastreus zijn” zegt Elles Dost van Lefier. „Voor ons scheelt het 100 miljoen aan investeringen. Dus als hier geen compensatie voor komt, kunnen we 400 huizen minder bouwen, of 1800 huizen minder verduurzamen. Dan wordt het kiezen.”
‘Dit werkt nog heel lang door’
Waarschijnlijk komt Den Haag wel met een vorm van compensatie voor de misgelopen huurinkomsten, betaald uit het geld dat het rijk uitspaart omdat er door lagere huren ook minder huurtoeslag uitgekeerd hoeft te worden.
„Maar dat is dan een eenmalige uitkering” zegt Ton Schroor. „Terwijl wij structurele inkomsten nodig hebben om te kunnen investeren. Als we die vaste inkomsten niet hebben, kunnen we minder geld lenen. Als je nu de huur niet verhoogt, werkt dat nog heel lang door. Terwijl de investeringen zo hard nodig zijn.”
