De deal over de voorjaarsnota werd begroet met applaus. Minister Heinen van Financiën mag nog bekendmaken waar al het zuur zit. „Ik heb niet geklapt” zei hij dan ook na afloop. Foto: ANP
Na een ongekend lang marathonoverleg hebben het kabinet en de coalitiepartijen woensdagochtend een akkoord bereikt over de voorjaarsnota. PVV, VVD, NSC en BBB kraaien voor de camera’s victorie over de zakken geld die ze door de deal kunnen uitdelen aan hun achterban: bijvoorbeeld voor defensie, lagere huren en energierekening en boeren. Waar het van betaald moet worden? Dat wordt iets minder gretig gedeeld.
Na een ongekend lang marathonoverleg hebben het kabinet en de coalitiepartijen woensdagochtend een akkoord bereikt over de voorjaarsnota. PVV, VVD, NSC en BBB kraaien voor de camera’s victorie over de zakken geld die ze door de deal kunnen uitdelen aan hun achterban: bijvoorbeeld voor defensie, lagere huren en energierekening en boeren. Waar het van betaald moet worden? Dat wordt iets minder gretig gedeeld.
De deal over de voorjaarsnota werd begroet met applaus. Minister Heinen van Financiën mag nog bekendmaken waar al het zuur zit. „Ik heb niet geklapt” zei hij dan ook na afloop.
Ruim 25 uur, met slechts een pauze van een uur of twee om te stemmen in de Tweede Kamer, hadden de coalitiepartijen dinsdag en woensdag nodig om tot een akkoord te komen over de financiële plannen voor de komende jaren. En de fragiele samenwerking tussen PVV, VVD, NSC en BBB voorlopig weer te redden. Het was dan ook met zichtbare opluchting – en her en der kleine oogjes – dat de coalitieleiders zich na een dag, nacht en ochtend onderhandelen voor de camera meldden om het eindresultaat te bejubelen.
Successen voorjaarsnota gretig opgesomd
Een voor een somden ze op welke successen ze hadden binnengehaald. De PVV claimde het bevriezen van de sociale huren in dit en volgend jaar en een verhoging van de huurtoeslag. Die laatste wordt door partijleider Wilders zelfs verpakt als een ’boodschappenbonus’.
VVD-voorvrouw Yesilgöz legde de nadruk op het extra geld voor defensie (1,1 miljard euro) en goedkopere kinderopvang. NSC claimde geld voor compensatie van het WIA-schandaal bij het UWV en een verdere hervorming van dat stelsel voor arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. En BBB-voorvrouw Van der Plas zette de schijnwerpers op honderden miljoenen voor boeren en provinciale wegen in de regio, samen met een smak geld om de Nedersaksen-treinlijn tussen Groningen en Enschede eindelijk voor elkaar te krijgen.
Wilders wilde slechts kwijt dat de kaasschaaf nog maar eens over de ministeries gaat door hun uitgaven niet mee te laten groeien met inflatie. Foto: ANP
Wilders wilde slechts kwijt dat de kaasschaaf nog maar eens over de ministeries gaat door hun uitgaven niet mee te laten groeien met inflatie.
„Heel mooie maatregelen”, vatte Wilders het eindresultaat samen, die volgens hem zelfs ’naar meer smaakte’. Maar na de eindeloos lange sessie op het ministerie van Financiën, al voorafgegaan door een opvallend hoog aantal onderhandelingsdagen, kon niemand eromheen dat het allemaal niet van harte is gegaan.
Het waren volgens Yesilgöz ’lange en taaie gesprekken’, Van Vroonhoven (NSC) sprak zelfs van een ’nachtelijke strijd om bestaanszekerheid’, een strijd om arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (WIA) bleek achteraf. Rond half vijf in de ochtend deed deze discussie het kabinet haast wankelen, melden Haagse bronnen. Normaal gesproken een hevig moment, maar bij PVV, VVD, NSC en BBB verbaast het haast niet meer. Van der Plas deed er achteraf dan ook behoorlijk luchtig over: „Het was niet makkelijk, maar zonder wrijving geen glans”, vatte zij de boel samen.
Die glans werd woensdag dan ook uitgebreid in de etalage gezet, ook al zijn alle besluiten formeel nog niet eens officieel: de ministerraad moet er donderdag ook nog mee instemmen.
Pijnlijke maatregelen
Maar waar de behaalde successen werden gevierd, was het een stuk stiller toen er werd gevraagd waar alle binnengesleepte wensen eigenlijk van worden betaald. Het opsommen van de pijnlijke maatregelen was ineens ’aan het kabinet’, zei Yesilgöz.
Het opsommen van de pijnlijke maatregelen was ineens ’aan het kabinet’, zei Yesilgöz. Foto: ANP
Wilders wilde slechts kwijt dat de kaasschaaf nog maar eens over de ministeries gaat door hun uitgaven niet mee te laten groeien met inflatie. Minister Heinen (Financiën) bezweert in elk geval dat ’de rekeningen netjes worden betaald’, maar kan pas openheid geven als hij de plannen in het kabinet heeft besproken.
Pijn zit niet alleen in mogelijke bezuinigingen
De pijn zit overigens niet alleen in mogelijke bezuinigingen. Zo lijkt het betalen van de rekening van 1,3 miljard euro die kwam kijken bij het definitief schrappen van de btw-verhoging op sport, cultuur en media een vestzak/broekzak-operatie te worden.
Het geld is gevonden door de inflatie niet volledig door te rekenen in het verhogen van de schijven van de inkomstenbelasting, waardoor mensen sneller een hoger tarief en dus meer taks gaan betalen dan oorspronkelijk gepland. Volgens bronnen wordt er nog eens 200 miljoen euro gevonden door werkgeverspremies op te schroeven.
Autorijders hangt prijsverhoging aan pomp boven het hoofd
En dan is er nog de categorie beslissingen die niet zijn genomen of op de lange baan zijn geschoven. Zo hangt autorijders nog altijd een flink prijsverhoging aan de pomp boven het hoofd vanaf januari als de huidige korting op de brandstofaccijnzen afloopt.
De coalitie heeft die hete aardappel, met een kostenplaatje van meer dan 1 miljard euro, doorgeschoven naar Prinsjesdag. Extra geld voor het cellentekort, een nadrukkelijke wens PVV-staatssecretaris Coenradie (Justitie) zit er ook nog niet in.
En over de extra defensie-uitgaven klinkt dan wel blijdschap vanuit de coalitie. Maar een nadere blik op het bedrag en wat nodig is leert dat het slechts om een kleine aanzet gaat. Een deel van de uitgetrokken 1,1 miljard euro is al nodig om de huidige NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product te halen, nu de economie harder groeit dan gedacht. Dat gaat om zo’n 400 miljoen euro.
Meer geld voor Defensie. Foto: ANP
Met deze investering komt het kabinet dus iets boven de 2 procent uit, maar dat lijkt slechts een druppel op een gloeiende plaat nu de Verenigde Staten zich terugtrekken van het internationale podium en flinke investeringen van NAVO-landen eisen. Binnenkort komt het ministerie van Defensie met een berekening van een nieuwe NAVO-norm.
In politiek Den Haag circuleert al langer een nieuw percentage van 3,5 procent, dat op termijn zou moeten worden bereikt. Dat zou betekenen dat er nog eens 1,5 procent bovenop moet: jaarlijks ruim vijftien miljard euro. In dat licht bezien is de huidige investering slechts een kleine aanzet.
Minister Heinen van Financiën: ’Ik heb niet geklapt’
Maar voor nu is de eindstreep na de marathonsessie in elk geval weer bereikt. Met zelfs applaus op de finishlijn, zei NSC-leider Van Vroonhoven.
Behalve dan van minister Heinen, die nog bekend mag maken waar al het zuur zit. „Ik heb niet geklapt” zei hij dan ook na afloop. „Ik was waarschijnlijk nog alles aan het narekenen.”
