De Duurzame Dertig: dit zijn de initiatieven uit Drenthe, Groningen en Friesland waar jij op kunt stemmen - deel 1

De afgelopen weken hebben meer dan honderd duurzame initiatieven uit Drenthe, Friesland en Groningen zich aangemeld voor de Duurzame Dertig. Van kledingruilen en een biologische moestuin, tot het terugkopen en vergroenen van een vakantiepark of net zo lang knutselen totdat je een biologisch afbreekbare beker hebt.

Daaruit heeft een jury de dertig genomineerden gekozen. Tien in elke categorie: mens en leefomgeving, bedrijfsvoering en innovatie. Daarbij is rekening gehouden met de herkomst (Noord-Nederland), het vernieuwende karakter, de impact en de inspiratie die zij zijn voor anderen.

Behalve juryprijzen kent de Duurzame Dertig ook een publieksprijs. Daarbij kan iedereen stemmen op zijn of haar favoriete initiatief. De winnaar krijgt een mediabudget van 25.000 euro te besteden in de media van Mediahuis Noord, dus help jouw favoriet om deze prijs in de wacht te slepen.

Iedere dag stellen wij zes deelnemers aan je voor, vandaag deel 1:

De ambities van De Streekboer zijn groot. Het in Nieuwehorne opgerichte bedrijf dat inmiddels gevestigd is in Roden wil het voedselsysteem flink op de schop nemen. ,,Hoe het nu gaat, dat klopt echt niet’’, zegt oprichter Sandra Ronde. ,,Tussen de boer en de consument zitten vijf inkoopkantoren die vooral uit zijn op winst. Dat moet anders. Lokaal is daarbij het antwoord.’’

De Streekboer koopt direct in bij veelal biologisch of natuur-inclusief werkende boeren uit de regio en verkoopt die producten vervolgens weer via de eigen webshop. Consumenten kunnen de boodschappen online bestellen en afhalen bij een distributiepunt. Het bedrijf bezorgt inmiddels ook in een groot deel van Noord-Nederland.

Doel is om de keten tussen consument en producent korter te maken en consumenten meer bewust te laten worden van waar hun voedsel vandaan komt en hoe het geproduceerd wordt. Zo wil het bedrijf de lokale voedselproductie stimuleren, boeren een eerlijker prijs kunnen bieden en het aantal voedselkilometers verkleinen.

Dat doen ze onder meer door groente- en fruitpakketten aan te bieden. De boeren waarbij De Streekboer inkoopt, hebben daarmee de zekerheid dat ze altijd de oogst van het komende seizoen kunnen leveren en niet afhankelijk zijn van de grillen van de mondiale markt.

Twee dezelfde huizen. In de een woont een jong gezin, de buren zijn 80-ers. Het gezin is van plan om nog lang hier te blijven wonen en dus is investeren voor een lagere energierekening een goed idee. Het oudere stel zal daarin wat behoudender zijn als de gemeente op de stoep staat om aan te kondigen dat de buurt van het aardgas af gaat. Voor de duidelijkheid: voor 2050 moeten alle 7 miljoen woningen in Nederland van het aardgas af.

,,Een woning aardgasloos maken is wel wat anders dan de riolering komen vernieuwen”, zegt Arnold Burger uit Roodhuis. ,,Mensen zullen voor hun eigen huis zelf een keuze willen maken hoe dat moet.”

Samen met zijn dochter Eline en onder meer TNO ontwikkelde Burger de BuurtWarmteWijzer, een buurtaanpak met een technische tool die alle mogelijke warmteoplossingen voor elke woning verkent en doorrekent. In de BuurtWarmteWijzer-app kunnen bewoners vervolgens eigen keuzes maken over investeringen, C02·uitstoot en manier van verwarmen. „Op die manier is iedereen betrokken en dat vergroot het draagvlak”, aldus Burger. Een handboek helpt werkgroepen de juiste stappen te zetten.

De eerste ervaringen zijn positief en gemeenten als Groningen, Emmen en Leeuwarden hebben belangstelling. Maar zelfs vanuit Duitsland en Engeland wordt inmiddels naar de BuurtWarmteWijzer gekeken.

Al vele jaren heeft woningcorporatie Actium Wonen (verhuurt 16.000 woningen in Drenthe en Friesland) zich ten doel gesteld alle woningen zo energiezuinig mogelijk te maken. Een sloop-, bouw- en onderhoudsprogramma dat tot 2040 loopt. ,,Maar’’, zegt manager vastgoed Rob Hoogeveen, ,,dat is onze primaire opgave. Wij wilden meer. Dat idee, meer impact maken voor onze huurders én de aarde, leeft breed binnen onze organisatie.’’

Op allerlei manieren wordt naar procedures gekeken, inkopen bij duurzame leveranciers, aannemers die zo groen mogelijk werken en meer. Maar de carport bij het kantoor in Assen is waar ze echt trots op zijn bij Actium. ,,De carport is gebouwd van sloopmateriaal uit onze eigen woningen. Dus circulair. Het dak ligt vol met zonnepanelen en met de energie daaruit tanken wij onze bedrijfswagen. Daardoor reizen we naar verwachting 100 procent duurzaam. Daarmee vragen we niet alleen aan onze klanten en leveranciers om zo groen en circulair mogelijk te werken, maar laten we zien dat wij het ook uitdragen.’’

De carport is het slot van de verduurzaming van het hoofdkantoor van Actium met als doel om geen CO2 footprint achter te laten. De medewerkers kunnen tegen gereduceerd tarief de auto elektrisch laden (wat een stimulans moet zijn om over te stappen), maar op de fiets naar het werk komen, heeft de voorkeur. De elektrische fietsen kunnen gratis worden opgeladen.

Bekers als wonder van de natuur? Ze bestaan! Met behulp van onderzoekers en studenten uit het noorden, heeft Lenze Leunge net zo lang gepuzzeld en getest totdat hij uit PHA een fossielvrije bioplastic beker kon maken die hard genoeg is, koude en warme vloeistoffen aan kan en ook geschikt is voor in de vaatwasser. PHA wordt gevormd door micro-organismen die zich voeden met organisch materiaal, bijvoorbeeld gerecyclede vetten of suikerriet.

De Happy Cups bevatten geen micro plastics en weekmakers en kunnen als ze stuk gaan gerecycled worden. Komen ze per ongeluk terecht in de zee of in de sloot? Dan worden ze door dezelfde bacterie als het ware weer opgegeten en degraderen ze tot CO2 en mineralen dus tot voedingstoffen voor de bodem en zee.

Deze maand komt Happy Cups naast de koffie- en drinkbekers ook nog met een bierbeker op de markt die transparant is en daarom zeer geschikt voor festivals. Met zijn natuurlijke uitstraling zal iedereen hem direct kunnen onderscheiden. Middels een statiegeld methode kunnen bezoekers op een duurzame manier hun drankje drinken en wordt hij na gebruik weer ingeleverd. In Oosterwolde zien ze dit als hèt bioplastic van de toekomst, gemaakt in Noord-Nederland! En binnenkort ook nog gepersonaliseerd met bijvoorbeeld je naam erop.

Je kledingvoorraad vergroten zonder al te veel milieubelasting. Dat is de gedachte achter de kledingruilketting. Deelnemers in een groep krijgen een tas met tweedehandskleding, halen er uit wat ze mooi vinden, stoppen iets terug wat ze niet meer dragen en geven de tas door aan de volgende deelnemer van de ketting.

Het gratis initiatief begon in coronatijd in Amsterdam maar is inmiddels over heel Nederland uitgewaaierd. ,,Iedereen kan zich online aanmelden voor de gratis kledingruilketting”, vertelt Sjoukhilde Jongbloed uit Leeuwarden. Zij meldde het initiatief aan maar de ruilkettingen zijn in alle drie de noordelijke provincies. ,,Alleen in Leeuwarden gaan al 18 tassen rond.” Of een kledingruilbeurs niet effectiever is? ,,Dit kun je lekker thuis doen zodat je op je gemak kunt passen en kijken of het met andere kleding combineert.”

De kwaliteit van de aangeboden kleding nam volgens Jongbloed de afgelopen jaren toe. ,,Een keer per jaar kijken we alle tassen door. Zo weten we wat er in de ruilkettingen rondgaat.” Tot nu toe telt Fryslân alleen kettingen van dames- en kinderkleding en niet voor heren. ,,Om die ketting op te zetten heeft nog niemand zich gemeld. Maar het zou wel leuk zijn als die er ook komt.”

Technea op bedrijventerrein De Hemrik in Leeuwarden, verkoopt al 25 jaar producten voor verduurzaming van gebouwen en woningen. Nu krijgt het eigen terrein en de gevel van het pand een groene makeover.

500 vierkante betonplaten zijn inmiddels verwijderd om plaats te maken voor planten, bomen, bloemen en water voor vogels. De stalen bedrijfsgevel verdwijnt achter beplanting en het regenwater wordt opgevangen als buffer tegen verdroging. ,,De afgelopen jaren hebben we veel geïnvesteerd in het burgerinitiatief Land van Ons dat grond opkoopt en verpacht aan natuurinclusieve boeren. Nu is onze eigen omgeving aan de beurt” vertelt mede-eigenaar Luuk Dijkhuis.

Er staan al langs een rand van het terrein zo’n tachtig fruitbomen, maar nu wordt het groter aangepakt. Technea stopt er zeker 120.000 euro in. ,,Er zullen ondernemers zijn die dat geld liever voor zichzelf besteden. Maar wij vinden herstel van de biodiversiteit in Nederland en dus ook op een bedrijventerrein belangrijk. Met een groene de Hemrik aan de ene kant en een vergroende De Zwette aan de andere kant zorgen we ook voor minder hittestress in de stad.” Eind juni is de eerste fase van het project klaar. Het is de bedoeling het volgend jaar helemaal af te ronden.

Stemmen kan hier, of scan de QR-code hieronder: