Tegemoetkoming van 30.000 euro in drie jaar: energiecompensatie voor veel vissers een schijntje. 'We houden het met hangen en wurgen vol'

Rond het middaguur tuft Johan Seepma (54) met zijn garnalenkotter de haven van Lauwersoog binnen. Samen met zijn zeven jaar jongere broer Douwe takelt hij de vangst in blauwe plastic bakken aan wal, terwijl in het havenbekken een verdwaalde zeehond in het rond zwemt. Ze hebben twee dagen achtereen gevist. ,,Eerst boven Schiermonnikoog, daarna boven Ameland en het laatst achter Terschelling. De eerste anderhalve dag was het niks, maar achter Terschelling was het wel aardig’’, zegt Seepma.

De Dokkumer zweert bij zijn werk op zee, maar dit jaar valt er nauwelijks nog een boterham mee te verdienen. De prijs van gasolie is zo’n beetje verdubbeld, van ongeveer 0,55 eurocent naar 1,15 euro per liter. Dat is accijnsvrij, omdat ze vissen in internationale wateren. Zijn kotter gebruikt achthonderd liter per etmaal, dus reken maar uit, hij is per dag 480 euro meer kwijt aan gasolie.

En dat is niet het enige. Alles is duurder geworden. ,,Smeerolie, vetten, netten, touwen, ijzerwerk. Het is allemaal verdubbeld in prijs. En dat geldt natuurlijk ook voor ons eigen levensonderhoud. Ook wij hebben thuis een hogere energierekening. We houden het momenteel met hangen en wurgen vol.’’

Veel bedrijven kunnen de hogere kosten doorberekenen aan de klanten. Die vlieger gaat voor Seepma niet op. Hij levert rechtstreeks aan de handelaar. ,,Die wil zo goedkoop mogelijk inkopen en zo duur mogelijk verkopen. Hij denkt niet: die jongens moeten gecompenseerd worden. Hij heeft natuurlijk zelf ook te maken met al die kostenstijgingen. Hij moet die garnalen invriezen. Dat is ook niet goedkoop.’’

Om de vissers tegemoet te komen kwam ChristenUnie-minister Piet Adema van landbouw en visserij dinsdag speciaal voor vissers met een compensatiemaatregel. De noodlijdende visserij in Nederland krijgt in totaal 10 miljoen euro noodsteun van het kabinet. In totaal kunnen vissers de komende drie jaar rekenen op – eenmalig – maximaal 30.000 euro per ondernemer.

,,Voor de kleinere klasse schepen zoals die van mij is het nog wat’’, zegt Johan Dissel (47) uit Den Oever, wiens Eurokotter eveneens in Lauwersoog aan de kade ligt. Hij vist in de Noordzee op langoustines. ,,Het is een leuk begin. Het bedrag klinkt heel wat, maar over drie jaar uitgesmeerd is het niet veel. Het loont nog net om uit te varen.’’

Er is in zijn ogen ook nog veel onduidelijk: wanneer wordt het uitbetaald? Gebeurt dat in één keer? Is het belastingvrij? Wat voor eisen worden eraan gesteld? ,,Er wordt helemaal niks gezegd over wat voor schepen er recht op hebben, of het voor de bedrijven is of voor de schippers?

Zijn voorstel is om compensatie te geven per liter gasolie, naar voorbeeld van Frankrijk. Daar krijgen de schippers 0,30 eurocent korting op. Ook Seepma is daar voorstander van. ,,Twee dagen voordat landbouwminister Staghouwer moest aftreden hadden wij hier overleg met hem. Hij vertelde dat hij met die brandstoftoeslag bezig was, maar na zijn vertrek is het op de lange baan geschoven.’’

Hij vindt de tegemoetkoming van Adema ook ‘raar’. Het geld komt uit het visserijfonds. ,,Het is Europees geld waarmee Frankrijk en Duitsland al lang hun vissers hebben gecompenseerd. Die Duitse garnalenvissers komen wij boven Schiermonnikoog en Borkum tegen. Die varen met brandstof van 50 à 60 eurocent per liter. Die garnalen gaan naar dezelfde handelaar. Tegen hen kunnen wij nooit concurreren.’’

Nederland heeft zich volgens Seepma op Europees niveau zelf uitgezonderd. ,,Ik snap wel dat de overheid niet iedereen kan compenseren, maar wij hebben tot nu toe helemaal nog niks gehad. Als gevolg daarvan gaan er nu zestig kotters naar de sloop. Dat zijn soms schepen van vijf, zes jaar oud. Die hebben acht miljoen euro gekost. Dat is pure kapitaalvernietiging. Kijk, de vissers hebben niet om deze oorlog gevraagd. Nederland mag wel verkondigen dat het ook onze oorlog is, maar daar hebben wij niks aan.’’