Arie Lugtenburg bij 'zijn' vleugel in De Nieuwe Kolk Foto: Familie Lugtenburg
Een stompje sigaar in de gootsteen, houtkrullen op het werkblad en resten van pianosnaren in de afvalbak. Alles is precies zoals Arie Lugtenburg zijn atelier altijd achterliet.
De piano’s moesten perfect zijn
Om een kapot lampje in huis of onkruid in de tuin kon hij zich niet zo druk maken. Maar als er iets nog niet klopte aan een van de piano’s waaraan hij werkte, dan werkte hij eraan door tot het helemaal perfect was. Dat Lugtenburg zo verslingerd zou raken aan de piano, en dan vooral aan de techniek van het instrument, lag niet meteen voor de hand.
Arie Lugtenburg werd geboren in Garnwerd. Het gezin Lugtenburg woonde in het oude huisje tegenover de kerk. Arie was enig kind. En hoewel zijn ouders het niet breed hadden zorgden ze ervoor dat hun muzikale zoon twee keer per week accordeonles kreeg in Groningen.
„Hij speelde heel leuk piano en accordeon in een orkestje”, vertelt Jannie. 57 jaar lang deelde zij haar leven met Arie. „Ik had zelf ook accordeonles, ook in de stad. Toen we verkering kregen zei hij: daar hoef je niet meer heen te gaan. Ik geef je wel les.” Accordeonles kreeg ze nooit meer, vertelt Jannie lachend. „Dat zijn andere levenslessen geworden.”
Arie fietste in uniform terug naar Garnwerd
In de zomer van 1966 zagen Arie en Jannie elkaar voor het eerst. Zij, een 17-jarige puber uit Garsthuizen, was net klaar met school. Haar vriendin stelde voor om bij haar tante in Garnwerd op bezoek te gaan. Ze had zo’n leuke neef. Die neef, de 21-jarige Arie, was inmiddels in militaire dienst en gelegerd op de vliegbasis in Leeuwarden. Als hij zijn moeder bezocht tijdens zijn verlof fietste hij in uniform terug naar Garnwerd.
En zo trof Jannie een jongen met een prachtige blauwe baret. Hij maakte dat ze alles om zich heen vergat. „Een hele leuke, knappe jongeman. Als je jong bent, is zo’n uniform heel interessant.” De eerste ontmoeting was maar kort: Arie moest snel terug naar de vliegbasis. Hij beloofde een kaartje te sturen en hield woord.
Drie eindeloos durende weken later gaat de bel bij Jannies ouderlijke huis in Garsthuizen. Samen stappen zo op de brommer en rijden ze naar Uithuizen om het vuurwerk te kijken. „En vanaf die tijd was het vuurwerk tussen ons”, zegt Jannie.
Arie gaat aan de slag als meubelmaker in Groningen. Later werkt hij in de winkelbetimmering, maar hij kan zijn draai er niet helemaal vinden en Jannie stimuleert hem om wat anders te doen. Zijn oog valt op een vacature bij de pianofabriek in Ede. Hierin kan hij zijn liefde voor hout en zijn muzikaliteit combineren.
Hij wordt aangenomen en het is meteen raak. Zijn diploma’s haalt hij vlot en hij mag aan de slag in de pianofabriek van Van Rippen in Hoogeveen. Het jonge stel heeft daar een flatje kunnen bemachtigen en hun eerste kindje is op komst.
Iedereen tegelijk ontslag
Op een avond komt hij laat thuis. Jannie zit al op hem te wachten met het eten en ze wordt almaar bozer. „Hij kwam binnen en zei hij heel rustig: je hoeft niet boos te worden, we hebben allemaal ons ontslag gekregen.” De pianofabriek in Hoogeveen gaat dicht.
Daar staan ze: zij hoogzwanger en hij zonder werk. In de paar maanden dat hij geen baan heeft zit Arie niet stil. Met materiaal van de fabriek bouwt hij in een van de slaapkamers zijn eigen piano.
Uiteindelijk gaat Arie in Assen bij de piano- en muziekwinkel van Van Sloten in de Rolderstraat aan de slag. Zijn baas stuurt hem al snel naar theater De Kolk om de grote concertvleugel te stemmen. Arie zal dit 46 jaar lang doen. „Hij ging altijd op zijn fiets, door weer en wind naar De Kolk. Op zaterdagochtend en -avond, zondag en soms moest hij twee keer achter elkaar komen”, vertelt Jannie.
In 1982, na het faillissement van Van Sloten, besluiten Jannie en Arie samen de sprong te wagen. Ze beginnen voor zichzelf. Maar met alle piano’s die nog wachten op reparatie wordt hun huis in de Asser Sperwerstraat veel te klein. Ze verhuizen naar de Vredeveldseweg. In het huis annex winkel groeien dochter Nathalie en zoon Roland op en later zijn de zonen van Nathalie, Thomas en Nathan, er kind aan huis.
Arie bespeelt de Pfeiffer, 'Ferrari onder de piano's'. De foto werd bij de uitvaartdienst groot op de wanden van de kerk geprojecteerd. Foto: Familie Lugtenburg.
Kort nadat ze voor zichzelf zijn begonnen krijgt Arie kanker. Het is een zenuwslopende periode met een intensieve behandeling. Hij overleeft de ziekte, maar is er sindsdien van overtuigd dat hij niet oud zal worden.
In de jaren die volgen bouwen Arie en Jannie samen de pianozaak op. Arie repareert, restaureert en stemt piano’s, maar ze verhuren en verkopen ze ook. Daarnaast is Arie jarenlang docent en examinator pianotechniek aan de streekschool in Emmen. Velen leren hier van hem het vak.
Door de ziekte ziet Arie hoe belangrijk zijn gezin is. Daarom maakt hij altijd tijd vrij om met zijn gezin te genieten van de caravan en de boot in Wanneperveen. Om met Jannie langs de Europese rivieren te fietsen. Of met zijn tweetjes te kamperen in Aduarderzijl, vlak bij zijn geboortedorp. Hij voelt een sterke band met zijn geboortedorp en schenkt de kerk, ter ere van zijn 70ste verjaardag, een mooie piano.
Slecht nieuws
In 2020 genieten Arie en Jannie van het feest ter ere van hun 50-jarig huwelijk. Omdat het corona is zijn de grootse plannen van tafel maar hun creatieve familieleden en vrienden vinden alsnog manieren om ze flink te verrassen. In december krijgt Arie slecht nieuws. Hij heeft opnieuw kanker, deze keer met uitzaaiingen. Toch lijkt het opnieuw goed te gaan.
In de zomer van 2023 verrassen Arie en Jannie hun kinderen en de kleindochters Anne en Noor, die gezamenlijk vakantievieren aan het Lago Maggiore in Italië, met een bezoek. Jannie heeft dan al het gevoel dat het hun laatste vakantie zal zijn. Ze krijgt gelijk. Arie heeft een tumor en gaat snel achteruit, maar knapt dankzij de medicijnen dan toch weer op.
„Hij kon al snel niet meer eten en drinken, maar de laatste maanden ging het toch weer wat beter met hem. Dankzij het specialistische team van de thuiszorg kreeg Arie nog drie maanden extra. Hij was ze zo dankbaar, dat hij Jannie vroeg de namen van zijn ‘tien sterren’, zoals hij ze noemde, voor te lezen bij zijn uitvaartdienst.
Lugtenburg bij 'zijn' concertvleugel in De Nieuwe Kolk. Foto: Familie Lugtenburg.
Oudste kleinzoon leert pianostemmen
Het is een bevreemdende periode, maar ondanks alles is zijn familie blij met de extra tijd. Zoon Roland gaat bijvoorbeeld nog een keer met zijn vader naar de houtbeurs. „Hij had een stukje hout in de binnenzak, hij móest weten wat het was. En hij kocht ook nog een flesje heel speciale houtlijm.” Op de terugweg genoot hij ervan om in de werkplaats van Roland te zien hoe hij oude Volvo’s restaureert. Arie was ook begonnen zijn oudste kleinzoon het pianostemmen te leren. Dat lukte niet meer, de tijd van ‘opa Piano’ was op. „Hij was nog niet klaar met het leven”, zegt dochter Nathalie.
Ruim twee maanden na zijn dood op 78-jarige leeftijd praten zijn vrouw, dochter, zoon en schoonzoon vol liefde over hun man en vader. De man die altijd een écht luisterend oor bood. Een man waarop je onmogelijk boos kon worden. Die dat zelf ook niet werd. Die veel te bescheiden was voor een artikel in de krant. Maar die zij zo graag nog één keer willen eren.
Arie Lugtenburg wordt binnenkort in De Nieuwe Kolk postuum geëerd. De concertvleugel krijgt een inscriptie met zijn naam. Zo zal zijn liefde voor het ambacht in het Drentse theater voortleven. En de belangrijkste les die zijn kinderen van hem leerden? Het gaat in het leven niet om wat je doet, maar om hoe je het doet. Of, zoals schoonzoon Wim zo treffend samenvatte in de tekst op de rouwkaart. „Het gaat in het leven om de intonatie.”
Tijd van Leven
portretteert in inwoners van Groningen of Drenthe die afgelopen tijd zijn overleden. Suggesties? Mail naar: tijdvanleven@dvhn.nl