De Expo Hal in Assen doet dienst als noodopvang. Foto: Marcel Jurian de Jong
Al raken kinderen in de TT-hal in Assen gestrest en ondervoed. Al bepalen rechters voor de zoveelste keer dat het zo in Ter Apel niet langer kan. De asielopvang zit muurvast.
De brandbrief van de GGD-arts die deze week naar buiten kwam, schetst een onthutsend beeld van de leefomstandigheden in de noodopvanglocatie in de voormalige TT Hall. Daar voltrekt zich, buiten beeld, een stille ramp.
In deze hal vielen enkele kinderen van pure ellende af tot ondergewicht. Kinderen deden hun behoefte op emmers, zo schreef de arts, omdat toiletten te vies zijn. Ze lagen ’s nachts wakker van het lawaai en gehuil van andere kinderen en kampten met mentale problemen.
Iedereen is het eens: kinderen horen hier niet
Het wrange is: het is niet nieuw. Zorgelijke geluiden uit de Expo Assen klinken al sinds er een noodopvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) is gehuisvest. En niet alleen daar. Talloze hulporganisaties hebben de afgelopen jaren aangekaart dat asielkinderen in erbarmelijke omstandigheden in noodopvang verblijven, zonder perspectief, school of andere afleiding. ‘Kinderen hebben stress, vallen af, hebben nachtmerries’, schreef de GGD ook al over de inmiddels gesloten noodopvang in Zuidbroek.
Iedereen is het erover eens: kinderen horen niet op dit soort plekken. Het COA beaamt dat. Toch ziet de opvangorganisatie geen andere uitweg. Ja, de ondervoede kinderen zijn na de brief verhuisd, maar het COA plaatst nog steeds kinderen in de Expo Hal. Niets aan te doen, want er is geen andere opvangplek.
Wie is verantwoordelijk voor deze kinderen?
Het tekort aan opvangplekken bestaat al drie jaar. En nog steeds wijst iedereen naar elkaar. Wie is verantwoordelijk voor deze kinderen? Het Rijk, het COA, de gemeente? Burgemeester van Assen, Marco Out, wijst naar andere gemeenten in het land. Als zij meer opvangplekken hadden geregeld, had de TT-hal in Assen niet open hoeven blijven.
Out heeft geprobeerd duidelijke afspraken met het COA te maken. Vóórdat hij toestemming gaf voor het verlengen van de opvang in de hal, waarvan de slechte omstandigheden bekend waren, wilde hij de garantie dat mensen hier niet langer dan 20 dagen verblijven. Die afspraak schendt het COA. Bij gebrek aan alternatieven zitten asielzoekers hier soms maanden.
Westerwolde zoekt voor tweede keer steun bij rechter
Het zal burgemeesters bekend voorkomen. Het COA is berucht als onbetrouwbare partner. Nergens weten ze dat zo goed als in Westerwolde. De afspraak dat er in Ter Apel niet meer dan 2000 asielzoekers zouden verblijven is de afgelopen drie jaar maar zelden nagekomen. Maandag daagt de gemeente Westerwolde het COA voor de tweede keer voor de rechter.
In januari kreeg de gemeente al gelijk. Het COA moest een dwangsom betalen voor elke dag dat er te veel mensen in Ter Apel verbleven. Uiteindelijk betaalde het COA 1,5 miljoen euro. De bezetting in Ter Apel werd er niet lager van, integendeel. Maandag probeert Westerwolde het opnieuw, nu met een hogere dwangsom.
Maar zolang het COA geen alternatief heeft, hebben gerechtelijke uitspraken geen zin. Dat de noodopvang in Nederland inhumaan is, en dat de overheid beter haar best moet doen, bepaalde de rechter al in het najaar van 2022, in een zaak aangespannen door Vluchtelingenwerk.
Tot nu toe is dat niet gelukt. Ook van de huidige regering lijkt geen verbetering van de asielopvang te verwachten. Minister Faber wil het tekort aan opvangplekken oplossen met zeer grote opvanglocaties met duizenden plekken. Dit kabinet zet verder juist in op versobering van de opvang, om asielzoekers af te schrikken naar Nederland te komen.
Grootste leed achter de schermen
Soberder dan de Expo Hal in Assen lijkt niet mogelijk. Extra risico van dit soort grote hallen of locaties, is dat ze meestal niet binnen de bebouwde kom liggen. Buiten zicht kunnen zich stille drama’s afspelen, zoals in Assen. Voor de buitenslapers in Ter Apel, allemaal volwassen mannen, was tenminste nog volle media-aandacht. Het grootste leed voltrekt zich al jaren achter de schermen, bijvoorbeeld in een afgelegen hal naast een racecircuit in Assen.
