Huisarts Marinka van Dijk: ,,Patiënten zijn vaak al lang blij dat ze een arts kunnen spreken, ook al zit die dan ver weg Foto: Harry Tielman
Huisarts Marinka van Dijk merkt: collega’s vinden Nieuw-Buinen te ver en vrezen de werkdruk. Door creatief te zijn houdt Van Dijk haar praktijk toch draaiende. Soms zelfs met artsen op een ander continent.
Wonen in een ruim huis, midden in het groen. Ze komt oorspronkelijk uit de provincie Utrecht en daar zou ze ,,als huisarts” nooit zo ruim kunnen wonen als hier in Drenthe. Zagen maar wat meer collega’s net als zij de voordelen van wonen en werken op het platteland in, zegt Marinka van Dijk, dan had ze zich niet in het afgelopen jaar niet in zoveel bochten hoeven wringen om haar huisartsenpraktijk in Nieuw-Buinen draaiende te houden.
In het najaar vielen de twee collega’s met wie ze werkt in praktijk Noorderbreedte uit met een burn-out. De hoge werkdruk in de 3700 patiënten tellende praktijk speelde daarbij zeker mee, zegt Van Dijk. Bij een praktijk van die grootte heb je normaal gesproken ,,een krappe 2 fte aan huisartsen” nodig, stelt Van Dijk. ,,Maar dat is bij een gemiddelde populatie en die hebben we hier niet. Elders in het land is men bij 80 oud, hier begint dat bij 60 jaar”, ziet de huisarts. Door een gemiddeld ongezondere leefstijl hebben veel van haar patiënten meer zorg nodig.
‘Als ik ook omval, dan moet de hele tent dicht’
Wat doe je dan, als je als praktijkhoudend huisarts ineens alleen voor komt te staan? ,,Mijn eerste reflex was nog meer gaan werken”, zegt Van Dijk. ,,Vakantiedagen inleveren en nog meer gaan doen. Maar toen besefte ik: als ik ook omval, dan moet de hele tent dicht.” Net als veel collega’s heeft Van Dijk ook praktijkondersteuners en een physician assistant in dienst. Die kunnen alleen hun werk doen met een huisarts als eindverantwoordelijke. ,,Om mezelf en de praktijk te beschermen heb ik besloten dat ik vast moet houden aan mijn werkweek. Drie dagen op de praktijk om patiënten te zien en twee dagen werk ik thuis, waar ik elke middag een uurtje kan afreageren met een wandeling.”
Net als zoveel andere praktijkhouders, ging ze op zoek naar waarnemers om haar uitgevallen collega’s te vervangen. Maar dat lukte niet. ,,De meeste huisartsen die kunnen waarnemen zitten in de stad, in Groningen. Die willen over het algemeen niet meerdere dagen per week hier naartoe rijden”, zegt Van Dijk. ,,Niet onbegrijpelijk, want in al die kilometers tussen Groningen en Nieuw-Buinen zijn er nog tal van andere praktijken die om vervangers staan te springen.” Ook zijn sommige waarnemers volgens haar bang dat het in de Veenkoloniën harder werken is.
Strengere triage
Er zat niks anders op dan te improviseren. Dat deed ze ten eerste door patiënten te betrekken bij het probleem. Door open te zijn over het huisartsentekort in de praktijk, ze wat vaker te verwijzen naar een website als thuisarts.nl en nog wat strengere triage bij bellende patiënten. Ook andere praktijken in de Veenkoloniën doen dit soort ingrepen, om het werk te kunnen behappen. Zo hebben sommige praktijken geen assistent meer bij de balie en merken patiënten dat steeds vaker gebruik wordt gemaakt van zorg op afstand met digitale oplossingen.
Daar staat Van Dijk ook wel voor open, maar een groot deel van het werk moet in haar visie nog altijd gewoon door een huisarts worden gedaan. ,,Ik zoek de oplossing liever in mensen”, zegt de huisarts. Maar hoe dan, in haar geval? Online stuitte ze op een pilot van een uitzendbureau in Amsterdam dat praktijken koppelt aan huisartsen die kunnen invallen. Vanuit huis en telefonisch. ,,Ik dacht: als ze toch thuis zitten, dan kunnen ze mijn praktijk misschien ook uit de brand helpen.”
Denemarken en Zuid-Afrika
Zo is het gegaan. Tijdens de eerste maanden van dit jaar kon Van Dijk meerdere dagdelen per week beschikken over de diensten van een huisarts die in Amsterdam woont, een ander die het werk doet vanuit Denemarken en zelfs eentje die in Zuid-Afrika woont. Het zijn allemaal mensen die in Nederland opgeleid zijn tot huisarts en op deze manier hun BIG-registratie geldig houden.
,,Telefonische consulten zijn niet bij alle klachten geschikt, maar in een groot deel van de gevallen kan het prima”, zegt Van Dijk. ,,Voor rugpijn, hoofdpijn, een verstuikte enkel of bij hoesten en verkoudheid kun je goed terecht bij een huisarts op afstand.” Volgens Van Dijk vinden haar patiënten het over het algemeen geen probleem dat ze gebeld worden door iemand in Amsterdam of een ver buitenland. ,,Ze zijn vaak al lang blij dat ze een arts kunnen spreken, ook al zit die dan ver weg. Mijn patiënten weten natuurlijk ook prima met welke problemen we hier kampen.”
Werken in de uithoeken
Inmiddels heeft ze de inzet van huisartsen op afstand iets kunnen afschalen. De enige die structureel op afstand voor haar praktijk werkt, doet dit een dag in de week vanuit huis in Haarlem. Als het nodig is, kan ze via het uitzendbureau weer beschikken over de flexibele schil van artsen in binnen- en buitenland. Dit is volgens haar ook voor later een deel van de oplossing, omdat er in de toekomst mogelijk nog minder huisartsen zullen zijn die in ‘de uithoeken’ willen wonen en werken.
Sinds begin vorige maand heeft ze bovendien een basisarts en een verpleegkundig specialist aangetrokken die wel degelijk op de praktijk zelf aanwezig zijn om huisartsentaken uit te voeren. ,,Daar ben ik ongelooflijk blij mee.”
'Het voordeel voor de patiënt is
dat je niet naar de praktijk hoeft'
Elizabeth Zwiers-Horst (39) weet hoe het is om gebeld te worden door verschillende huisartsen die hun werk doen vanuit huis, ver buiten Nieuw-Buinen. De afgelopen maanden had ze als patiënt van praktijk Noorderbreedte contact met drie verschillende waarnemers. ,,Ik was er heel blij mee”, zegt Zwiers-Horst. ,,Ik belde om 8 uur ‘s ochtends en voor 9 uur werd ik al gebeld. Dat was ideaal, want ik had niks dat beoordeeld moest worden, maar alleen maar wat vragen.” Zelfs als er wel voldoende personeel zou zijn in de praktijk, zou het voor haar wel vaker zo mogen. ,,Het is goed te combineren met werk, want je hoeft niet naar de praktijk toe. Het is praktisch. De artsen waren ook steeds goed op de hoogte, want ze hebben gewoon toegang tot je patiëntendossier.”
