Voetbalclub Drenthina uit Emmen omzeilt coronacheck in kantine door tafeltjes buiten te zetten. Veel abacadabra rond QR-code: ’We willen geen politieagentje spelen’

In landen om ons heen, bijvoorbeeld in Frankrijk, lijkt dit systeem na aanvankelijke protesten probleemloos te werken. Hier klinkt vooralsnog fel commentaar op de coronacheckplicht. „Bij de horeca stromen de annuleringen al binnen.”

Geen anderhalvemeterregel meer, maar wel even een coronabewijs scannen: Koninklijke Horeca Nederland (KHN), de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) en tal van sportverenigingen zijn niet gelukkig met de ’ruil’.

Volgens hen is er te weinig personeel om QR-codes te controleren, de regel kost ze hoe dan ook omzet en nú al zijn er felle discussies aan de deur over een tweedeling in de maatschappij. Hoe moet dat vanaf zaterdag?

Willem-Jan Alders, voorzitter van voetbalclub Drenthina uit Emmen, is van plan de tafeltjes uit de kantine buiten op het terras te gaan zetten: de enige plek waar zeker geen QR-code nodig is om een drankje te nuttigen. Binnen in het horecagedeelte van de sportkantine moet je het bewijs namelijk wel kunnen tonen.

„Los van het feit of er wel genoeg vrijwilligers zijn, is er ook de vraag wie de handhaving op zich wil nemen. Want het is bepaald niet prettig om je eigen team- of clubgenoten te moeten controleren. Huren we er apart beveiligers voor in, dan is dat niet goed voor de gastvrijheid en verdampt de kantineomzet.”

Horecaondernemers voelen de nieuwe regel nu al in hun zakken, nog voordat de regel überhaupt is ingegaan. „Financiële steun is volgens het kabinet niet meer nodig omdat iedereen weer vrij kan ondernemen, maar ondertussen zijn de annuleringen door de QR-code enorm: van bruiloften en partijen tot lunches en diners”, vertelt KHN-directeur Dirk Beljaarts.

„Ondernemers hebben nu al enorme discussies met gasten”, zegt hij. „Die tweedeling in de maatschappij over het toegangsbewijs? Daar zitten de ondernemers tussenin.”

Maar de overheid heeft wel degelijk gegronde reden voor het invoeren van de coronapas, vindt Marcel Verweij, hoogleraar filosofie aan de Wageningen Universiteit. „Er zijn nog steeds maatregelen nodig om het aantal besmettingen te beperken en te voorkomen dat er weer extra druk komt op de zorg. Inmiddels is duidelijk dat gevaccineerden veel minder snel en minder vaak anderen besmetten dan niet-gevaccineerden. Het onderscheid waar steeds over gerept wordt? Ik vind het gerechtvaardigd onderscheid.”

De ’tweedeling’ is echter niet het enige dat de horecasector dwarszit. Het personeelstekort in de branche maakt het handhaven van de regel nog eens extra lastig, stelt Beljaarts. „Je hebt er betaald personeel voor nodig, terwijl er geen omzet tegenover staat.”

Overigens heeft het kabinet laten weten 45 miljoen euro uit te trekken om te helpen bij de handhaving van het coronatoegangsbewijs. „Dit geld kan worden ingezet voor bijvoorbeeld beveiligers, controleurs of hosts die ondernemers helpen bij de controle van het CTB”, aldus het ministerie van Justitie.

Binnen de bioscoopwereld heerst eveneens onvrede over de invoering van de QR-code, stelt de NVBF. „Wij verwachten dat het ons weer een stap terugwerpt in de tijd, terwijl de sector net aan het herstellen is. Bovendien is het personeel er niet voor opgeleid om daadwerkelijk te handhaven.”

Dat herkent directeur Janine Beulink van Filmhuis Bussum. „Daarnaast stelt deze regel ons voor een heel lastig dilemma als werkgever: wij mogen onze eigen medewerkers niet verplichten een coronatoegangsbewijs te hebben, maar we verwachten dat wel van onze bezoekers.”

De NVBF denkt dat dit ’een substantiële drempel zal opwerpen voor het meest toegankelijke uitje’. „De vaccinatiegraad onder jongeren en jongvolwassenen en specifiek in de grote steden – waar de grootste bioscopen zich bevinden – ligt veel lager dan het landelijk gemiddelde.” Inmiddels is 79,6 procent van de 12-plussers in Nederland volledig gevaccineerd. Jongeren ’scoren’ inderdaad het laagst: in de groepen 12 tot en met 17 jaar bedraagt de vaccinatiegraad 41 procent, in die van 18 tot en met 30 jaar 57 procent.

Bij voetbalvereniging SVV Schiedam is al besloten geen QR-codes te gaan scannen, vertelt voorzitter Pim Koning. „We zijn geen restaurant en zitten er niet op te wachten om politieagentje te spelen en echt om een ID te vragen.”

Drenthina-voorzitter Alders zou liever zien dat clubs het bij het oude kunnen houden. „Dan mogen mensen gewoon zonder code altijd binnen zitten in het horecagedeelte, alleen moeten ze dan nog anderhalve meter afstand houden.” Volgens het ministerie van Volksgezondheid is dat echter niet langer mogelijk omdat die afstandsregel juist vervalt.

Sportkoepel NOC*NSF heeft er meer vertrouwen in. „We horen deze geluiden zeker meer, maar ons inziens maakt het feit dat je op het terras geen toegangsbewijs nodig hebt, net als bij het afhalen, deze regel hanteerbaar.”

Volgens Boris van der Ham, voorzitter van de Vereniging Vrije Theater Producenten, zijn de meeste theatermakers blij met de algehele invoering van de QR-code. „Nu is er eenduidig beleid. Sommige theaters werkten al met die code, maar anderen deden dat nog niet en hielden vast aan de anderhalvemeterregel. Het is heel fijn dat de zalen nu weer vol kunnen.”

In dat optimistischer geluid kan ook filosoof Marcel Verweij zich goed vinden. „In de landen om ons heen is de coronapas al langer vanzelfsprekend. Ik heb het idee dat we in Nederland soms een beetje te verwend zijn. Eerder in de lockdown moest je in de horeca ook je gegevens achterlaten; dat kon allemaal prima geregeld worden. Nu schreeuwt men opeens moord en brand voor de code. Ik begrijp dat het vervelend is, ik sta zelf ook niet om de coronapas te juichen. Maar het alternatief is veel erger: een reëel risico dat de zorg straks weer overbelast is. Dat moeten we zien te voorkomen.”