Veel overlast en agressie van 'veiligelanders' in trein Emmen-Zwolle. Geweldsincidenten nemen toe, drie mensen van Arriva ziek thuis. 'Voelt soms hulpeloos'

Op een doordeweekse middag is de overvolle trein van Zwolle naar Emmen propvol, maar erg rustig. Twee vrouwen bepraten of ze het nuttig vinden zich te vaccineren tegen corona en een jong meisje met kattenoortjes op haar haarband vertelt honderduit over spoken in de lucht en dat ze misselijk wordt van te lang op haar telefoonscherm kijken. Andere reizigers lijken daar geen last van te hebben, zij staren enkel naar hun smartphone.

De serene rust staat in contrast met het alarm dat VVMC, de vakbond voor rijdend personeel, eerder deze week sloeg. De overlast van asielzoekers, met name de zogeheten ‘veiligelanders’, is groot, zeggen zij.

De stress voor medewerkers van Arriva is volgens VVMC zo groot, dat er drie ziek thuis zitten. Onder hen een medewerker die een week geleden op station Zwolle tegen de grond werd gewerkt en meerdere keren op zijn hoofd werd getrapt.

Een van zijn collega’s weet niet hoe het inmiddels met hem gaat. Hij heeft de man sinds het incident niet meer gezien of gesproken. De medewerker van Arriva wil niet met zijn naam of functie in de krant, omdat het vervoersbedrijf het personeel verbiedt om met media te praten. Al beaamt hij meteen de problematiek die de vakbond schetst. Veelal vluchtelingen vanuit Ter Apel zorgen voor problemen, zegt hij.

De meeste problemen geven asielzoekers die zonder kaartje proberen te reizen en daarop worden aangesproken. „Dan wordt het meteen vervelend en agressief”, zegt de medewerker. „Je pikt de rotte appels er zo uit als je voor vertrek door de trein loopt. Ze mijden oogcontact, hebben vaak een capuchon op. Dat soort dingen. Vaak hebben ze geen documentatie en als ze dat al hebben, weigeren ze het te geven. Maar wij kunnen niets doen, we hebben als cabinepersoneel geen geweldsbevoegdheid. Dat voelt soms hulpeloos.”

De zware mishandeling van de collega maakte indruk op de anonieme medewerker en zijn collega’s. „Daarom is het belangrijk dat dit onderwerp onder de aandacht blijft. Als er niets over naar buiten komt, denken mensen dat het allemaal wel goed gaat. Dat is niet zo.”

Om de problematiek in de treinen enigszins te tackelen, besloot Arriva controleurs op beide eindstations van het traject Emmen-Zwolle neer te zetten. Wie geen kaartje heeft, komt bij voorbaat de trein niet in. Het helpt maar mondjesmaat, zegt de anonieme medewerker. Hij laat een foto zien van een groepje getinte mannen dat langs het spoor van Zwolle naar Dalfsen loopt. „Dat is levensgevaarlijk. Maar ze doen het om eenmaal daar zonder kaartje op de trein te stappen.”

Weer anderen besluiten in Zwolle via het spoor de achterkant van de trein te bereiken om controle te omzeilen, of ze klimmen over de hekken rondom het station. Anderen reizen via Almelo naar Mariënberg, waar eveneens geen controle is. Een deel van de zwartrijders komt zo alsnog oog in oog met het personeel in de treinen.

Volgens de woordvoerder blijft Arriva gevolgen aanpakken van gevoerd beleid van de Rijksoverheid, namelijk de hoge instroom van vluchtelingen richting Ter Apel. „We hopen dat het probleem verminderd kan worden, in plaats van dat wij het moeten zien op te lossen.”

Arriva zegt via een woordvoerder dat een tijd geleden een plan van aanpak is gemaakt om de werkomgeving voor haar medewerkers veiliger te maken. Het meeste daarvan is al uitgevoerd, zoals een steward die op elke treinreis meegaat. Opvallend is dat deze steward niet aanwezig is als de verslaggever een retourtje Emmen - Zwolle neemt.

VVMC eist van de vervoerder dat er zo snel mogelijk beveiligers worden ingezet in de treinen tussen Emmen en Zwolle, al vreest voorzitter Wim Eilert dat er op korte termijn geen oplossing gaat komen. „Mijn grote zorg is dat Arriva en de provincies Drenthe en Overijssel naar elkaar blijven kijken. Op deze manier komen de partijen hun zorgplicht niet na.”

Eilert is naast vakbondsvoorzitter ook raadslid in de gemeente Westerwolde. „Het is prachtig dat Arriva hoopt op oplossingen voor de crisis in Ter Apel, maar dat moet Den Haag regelen. Dat gaat niet van vandaag op morgen. De agressie neemt wel dagelijks toe. Wat moet er nog gebeuren voor zij ingrijpt?”