Schooladvies helft Drentse leerlingen basisschool moet heroverwogen worden. Waarom gebeurt dat bijna niet?

Uit de eindtoets van de afgelopen jaren, in de volksmond bekend als de Citotoets, blijkt dat 45 procent van de leerlingen in groep 8 in Drenthe hoger scoort op deze toets dan het voorlopig advies van de school voor het voortgezet onderwijs. Friesland scoort als enige provincie slechter dan Drenthe (49 procent). Groningen zit op 44 procent.

Edwin Slijkhuis, Imke Oosting en Jessy Snip deden namens Trendbureau Drenthe onderzoek naar de schooladviezen en de heroverwegingen en bijstellingen daarvan. De resultaten zijn woensdag gepresenteerd op de Drentse Onderwijsdag in De Bonte Wever in Assen. Ze spraken met tien schoolbesturen en negentien scholen in de provincie.

Een basisschool geeft in januari een voorlopig advies op welk niveau een leerling in groep 8 zit. Daarna volgt de landelijke eindtoets, sinds dit jaar doorstroomtoets geheten. Pakt deze eindtoets hoger uit dan het voorlopig schooladvies, dan moet het schooladvies heroverwogen worden. Opmerkelijk is dat het voorlopig schooladvies voor een kind in Drenthe vaak (45 procent) moet worden heroverwogen, maar dat dit slechts in een op vijf gevallen wordt bijgesteld. Hoe komt dat?

,,Scholen geven nauwelijks een dubbel schooladvies, zoals bijvoorbeeld havo/vwo. Dan wordt het al gauw havo of vwo. Op het platteland speelt bij de schoolkeuze ook mee dat er geen concurrentie is van andere middelbare scholen in de omgeving. Daarnaast hebben ouders in Drenthe minder hoge verwachtingen van het schooladvies voor hun kind en stemmen basisscholen het advies af op wensen van de school voor voortgezet onderwijs”, zegt Edwin Slijkhuis.

Een kind is meer dan een optelsom van toetsen, stelt Slijkhuis. De eindtoets en het leerlingvolgsysteem op de basisschool zijn vooral gebaseerd op taal en rekenen. Maar volgens de onderzoekers zijn ook de werkhouding, interesse, motivatie, zelfstandigheid, de huiswerkhouding en het probleemoplossend vermogen van het kind van belang.

De onderzoekers raden scholen aan om de heroverweging en het bijstellen van het advies op te nemen in het traject naar de schoolkeuze. Verder adviseren ze de kenmerken van elk kind te omschrijven en die mee te nemen in de keuze. Het niet bijstellen van het schooladvies kan gevolgen hebben voor een kind. Edwin Slijkhuis: ,,Een aangepast schooladvies kan bijvoorbeeld een kind met faalangst zelfvertrouwen geven.”

De onderzoekers adviseren scholen ook hun schooladviezen te evalueren. Slijkhuis: ,,Hoe doen jullie leerlingen het na drie jaar in het voortgezet onderwijs? Stromen ze goed door of stromen ze juist af? Daar is veel data over. Maak daar gebruik van.”

Op de onderwijsdag in Assen zijn woensdag alleen de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. Het volledige onderzoek verschijnt over drie weken.