Piet Adema, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Christianne van der Wal-Zeggelink, minister voor Natuur en Stikstof, Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Hans Vijlbrief, staatssecretaris Mijnbouw praten met de pers na afloop van het stukgelopen landbouwoverleg. ANP PHIL NIJHUIS Foto: Phil Nijhuis
De onderhandelingen over het landbouwakkoord zijn woensdagochtend definitief afgebroken. Nadat boerenorganisatie LTO er dinsdagavond de brui aan gaf, stapten woensdag ook andere organisaties zoals de ‘jonge boeren’ van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) onder voorzitterschap van melkveehouder Roy Meijer uit Witteveen uit het overleg.
„We hebben deelgenomen aan dit akkoord omdat het gaat over onze toekomst, de toekomst van de jonge boeren en tuinders. Die toekomst blijft hiermee onzeker”, zei Roy Meijer in de nacht van dinsdag op woensdag.
Meijer liet woensdag voorafgaand aan een nieuwe bijeenkomst weten dat verder praten weinig zin heeft, maar hij schoof eerst nog wel aan. ,,Wij hebben aangegeven dat een landbouwakkoord zonder de grootste landbouw- en tuinbouworganisatie niet geloofwaardig is’’, zei hij. Tegen het middaguur meldde Chris Kalden, voorzitter van het overleg, dat de besprekingen definitief zijn gestaakt.
Vanuit de coalitiepartijen klinkt keiharde kritiek op het opstappen van de boerenorganisaties. Ook ligt de Friese minister Piet Adema (ChristenUnie) onder vuur. Zijn Groningse voorganger Henk Staghouwer moest vorig jaar al opstappen omdat hij het overleg met de boerenorganisaties en de gesprekken over stikstof niet waar kon maken.
Nu rijzen er ook vragen over Adema, stellen verschillende media . Tegelijk loopt de druk op het CDA op omdat die partij de onderhandelingen binnen de coalitie wil heropenen over stikstof, maar eerst de gesprekken over het landbouwakkoord wilde afwachten.
Het kabinet praat in ieder geval vrijdag over wat er nu verder moet gebeuren. Volgens Adema gaat de regering zelf maatregelen nemen om de landbouwsector te verduurzamen nu het niet is gelukt om met de boeren tot een akkoord te komen. „Maar het kan niet zo zijn dat het kabinet automatisch uitvoert wat er in het akkoord al was afgesproken”, zeg Adema na het definitief klappen van de gesprekken.
Verschillende partijen in de Tweede Kamer willen inzage in de concept-plannen die bij het landbouwakkoord op tafel lagen. Zo zou er geld vrijkomen en willen de banken in principe meewerken.
Bittere reacties uit politiek
De VVD liet woensdagnacht weten te ’balen dat LTO van tafel stapt’, zei Kamerlid Thom van Campen in een reactie. „Juist nu we willen investeren in een duurzame toekomst voor onze landbouw, was en is een pact tussen overheid en sector cruciaal. Teleurstellend.”
CDA-Kamerlid Derk Boswijk noemt het ’zeer teleurstellend’ dat LTO niet verder mee praat over het landbouwakkoord. „Als CDA geloven we in de kracht van het maatschappelijk middenveld.” Eerder opperde de partij nog om het coalitieakkoord open te breken en werd het jaartal 2030 voor stikstofstofdoelstellingen ’niet heilig’ verklaard. Welke positie zijn partij nu kiest, laat hij nog open. „We wachten de reactie van het kabinet af om te bezien welke stappen er nu nodig zijn voor een toekomstbestendige landbouw en herstel van de natuur.”
D66-minister Rob Jetten (Klimaat) vindt het eveneens ’teleurstellend’ dat LTO is gestopt met het overleg over een landbouwakkoord, liet hij woensdagnacht weten. Het klimaatdoel voor de boerensector - 5 megaton minder CO2 - blijft staan, benadrukt de bewindsman. Zonder akkoord zal het kabinet misschien eenzijdig moeten ingrijpen, verwacht Jetten.
Van der Plas ‘niet verbaasd’
PVV-leider Geert Wilders schaart zich juist achter LTO. „Heel goed dat de boerenorganisaties zich niet laten piepelen door de oplichters van dit kabinet”, zegt hij.
BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas is ’niet verbaasd’ over de breuk. „Landbouwakkoord geklapt. Met alleen maar doelen en verplichtingen opleggen zonder garanties op verdienmodel (inkomen), geen garanties op langjarige ondernemerszekerheid, en vee moeten inleveren zonder dat bekend is hoe boer verder kan, vind ik dit logisch.”
