Hoe ga je om met stress door oorlogsdreiging? 'Laat je niet gek maken'

Wie het nieuws volgt over alle conflicten in de wereld kan daar behoorlijk neerslachtig van worden. Tel daarbij de oorlogswaarschuwing van secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte bij op en die neerslachtigheid kan zomaar plaatsmaken voor paniek en stress.

„Je moet natuurlijk wel weten wat er in de wereld gebeurt, maar als je je te veel in oorlog verdiept en gaat googelen, kan dat in sommige gevallen leiden tot te veel onrust en zorgen”, zegt psycholoog Saskia Vermeulen uit Assen. „Dat zie ik zeker terug in mijn praktijk.”

Volgens Vermeulen is het belangrijk dat je in zulke gevallen met je omgeving praat over je zorgen. „Ga bij een sport- of hobbyvereniging. Dat verbindt en je hebt dan de mogelijkheid om met mensen over die zorgen te praten. Saamhorigheidsgevoel kan belangrijk zijn om dit soort angst- en stressgevoelens te verminderen.”

Volgens Michel Dückers, bijzonder hoogleraar crises, veiligheid en gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, speelt bij mogelijke gevoelens van stress ook mee dat Nederlanders al decennialang in relatieve veiligheid en welvaart leven.

„Dat maakt dat een hele bevolking die daarin gedijt, zich niet meer kan voorstellen wat het betekent als je dagelijks leven ontregeld wordt”, zegt hij. „Ik kan me voorstellen dat de oproep van Rutte om je geestelijk voor te bereiden op een oorlog daardoor onrust veroorzaakt. Tegelijkertijd moet je beseffen dat hij niet meer premier, maar NAVO-topman is. De NAVO is bij uitstek een verdedigingsorganisatie, die moet zorgen dat landen zich klaarmaken om te investeren in de oorlogsindustrie.”

Wat je vooral niet moet doen, is alleen maar doembeelden tot je nemen. „Kijk vooral om je heen naar alle dingen die dagelijks van waarde zijn”, zegt Dückers. „En koester die ook. Laat je niet gek maken door een grote dreiging waar je in het hier en nu toch niets mee kunt. Dingen gaan soms onvoorzien vreselijk mis, dat zullen we moeten accepteren. Dat is de échte uitdaging.”

Daarbij komt, volgens Dückers, dat de mensheid al haar hele bestaan wordt geconfronteerd met sterfelijkheid en rampspoed. „Gedurende de tijd hebben we ons daartegen weten te wapenen en hebben we steeds meer geleerd om samen iets op te bouwen om met serieuze dreigingen om te gaan. Denk aan vaccinatiecampagnes, de deltawerken en hulpdiensten. Het feit dat wij er na zoveel duizenden jaren van rampen nog steeds zijn, is de beste aanwijzing dat wij prima met rampen kunnen omgaan.”

Dat laatste denkt ook psycholoog Vermeulen. „Hoe ernstig is het als de nutsvoorzieningen en het internet tijdelijk uitvallen?”, vraagt zij zich af. „Zijn wij dan ontwricht? Ik denk dat mensen meer creativiteit, overlevingsmechanismen en veerkracht in zich hebben dan we zelf beseffen. Ook dat zie ik in mijn praktijk vaak terug.”