Snel naar Amsterdam, wie wil dat nou niet? Foto: Marcel Jurian de Jong
‘O ja en behalve voor de Lelylijn is er ook nog een plan voor de Nedersaksenlijn.’ Dit ongeveer was de teneur van de berichtgeving dinsdag over een grootscheeps onderzoek naar de spoorplannen van de vier noordelijke provincies -Flevoland doet ook mee.
De Lelylijn, dat lijkt het meest sexy onderdeel van de noordelijke ambities. Snel naar Amsterdam, wie wil dat nou niet? Het hielp ook al niet dat het rapport in Leeuwarden gepresenteerd werd. Maar ook de altijd wat wufte stadsbestuurders van Groningen willen maar wat graag een beetje dichter bij de Randstad komen.
Veendam, Stadskanaal, Emmen en Enschede zijn er echter ook nog. Die steden moet de Nedersaksenlijn met elkaar verbinden. Ach ja, dat wil Drenthe graag, zullen ze op de provinciehuizen in Leeuwarden en Groningen gedacht hebben, dus nemen we dat lijntje ook maar mee in onze plannen. Een miljardje meer of minder maakt toch niet meer uit.
Laat die onderzoekers nu net concluderen dat die Nedersaksenlijn het meeste maatschappelijk rendement oplevert. Niet zo gek: het oostelijk deel van Nederland is slecht ontsloten per spoor. Het levert dus meer op als je daar nieuwe verbindingen legt. Hoe kan dat nou zo ondersneeuwen in de berichtgeving?
Daarvoor moeten we dik veertig jaar terug in de tijd, toen er een diepe economische crisis was. Het Rijk maakte enorme schulden, tegen een torenhoge rente. Er kwam een eind aan het beleid om armere regio’s te steunen. Er ging alleen geld naar kansrijke sectoren en regio’s. Naar de Randstad, kortom, daar zouden de investeringen het beste renderen.
Dat is heel lang voortgezet. Het leidde tot een veenbrand van onvrede in andere delen van het land.
Alles draaide om ‘het Westen’. In het buitenlands beleid hadden de opeenvolgende kabinetten de blik gericht op de VS en het Verenigd Koninkrijk. Onze taal raakte steeds meer doorspekt met Engelse termen, op de middelbare scholen raakten de vakken Duits en Frans uit de gratie.
Vandaag de dag krijgt Nederland uit dat Westen niet veel steun. Het VK is uit de Europese Unie gestapt. In de VS kan Donald Trump in 2024 zomaar terugkeren als president. Een man die niets van het vrijzinnige West-Europa moet hebben. Los van Trump: de VS is ook niet meer bij machte de veiligheid in Europa te garanderen.
Inmiddels is er oorlog in Oekraïne. Duitsland nam het Europees leiderschap op zich door snel 100 miljard euro te gaan investeren in Defensie. Als Den Haag verstandig is, wendt het de blik naar het Oosten. Daar ligt een robuuste democratie, een stevige partner met wie we samen onze vrijheden kunnen beschermen.
Dan komen vanzelf de Nederlandse steden in beeld die tussen Den Haag en Berlijn liggen, dus onder meer Groningen, Emmen en Enschede. De Nedersaksenlijn verbindt deze steden met elkaar én maakt Duitsland beter bereikbaar. Er is alle reden juist dit plan prioriteit te geven.
