Daniëlle geeft museum Kinderwereld in Roden als geoliede machine door aan Jantina: 'We gaan nog veel meer laten zien wat voor leuks hier gebeurt'

Na meer dan tien jaar directeur te zijn geweest van het nostalgische speelgoedmuseum in Roden draagt Daniëlle Lokin woensdag officieel de sleutel over aan Jantina van der Broek. De historica uit Eelderwolde kijkt uit naar haar nieuwe functie. „Ik heb nog nooit zoveel zin gehad om aan een nieuwe baan te beginnen.” En dan is er uitgerekend vandaag ook nog een mooie nalatenschap om uit te pluizen. Die nalatenschap bestaat niet uit euro’s. Het is speelgoed.

Op tafel staat een oude trein. „Vooroorlogs. Er zit ook nog rails bij!” Vertrekkend directeur Lokin (64) uit Menterwolde pakt meteen de doos erbij om het te laten zien. Haar opvolgster is ondertussen druk op zoek naar een houten legpuzzel van de Oranjes. Ook van voor de oorlog, constateren ze. „En dit is ook een schátje”, zegt Lokin. Ze laat de onderdelen van een rood modelautootje zien. Dat de overleden eigenaar het met liefde heeft bewaard is te zien - aan de nauwkeurige manier van opbergen in de doos.

Je moet wel iets met speelgoed hebben om leiding te geven aan het vrolijkste museum van Drenthe, aan de Brink in Roden. Museum Kinderwereld heeft binnen een grote collectie nostalgisch speelgoed. Op het buitenterrein heeft menig (ouder) kind zich ooit vermaakt in de oude draaimolen of met speelgoed van vroeger, zoals tollen, hoepels of de moeilijk fietsende fiets met een groot en een klein wiel: de vélocipède. „Ik ben dol op treintjes, maar heb helemaal niks met poppen, laat staan poppenserviesjes”, bekent Lokin.

„Ik ben dól op speelgoed. Ik heb thuis allemaal Playmobil-collectibles. Ook één van Napoleon. Ik ben ook dol op Napoleon”, zegt haar opvolgster Jantina van der Broek enthousiast. De allerlaatste werkdag van de één en de eerste officiële van de ander staat in het teken van formaliteiten. De inschrijving bij de Kamer van Koophandel moet geregeld, de overdracht van de bankrekening. Een interview met Dagblad van het Noorden? Dat past er ook wel tussen.

In mei vorig jaar vertelt Lokin aan de Raad van Toezicht van het museum dat ze het tijd vindt voor pensioen. De RvT, Lokin en de, voornamelijk vrijwillige, medewerkers van het museum vrezen dat het moeilijk wordt om een geschikte opvolger te vinden. Directeur van Kinderwereld ben je officieel maar twee dagen. En dan moet je ook nog heel veel kunnen. „We vroegen een schaap met 82 poten”, zegt Lokin. Er melden zich twaalf kandidaten. Unaniem kiezen Raad van Toezicht en de medewerkers voor Van der Broek.

Zij twijfelt geen seconde als ze de vacature ziet. Ze is, vrij letterlijk, opgegroeid met het Speelgoedmuseum. „Mijn vader is restaurateur geweest en hij schilderde hier biezen op het buitenspeelgoed”, vertelt ze. De toenmalig directeur is dankbaar voor het werk dat haar vader gratis doet. Als dank geeft hij een affiche die schilder Karel Appel speciaal voor het museum maakt. De circusprent hangt nog altijd in de woonkamer van haar ouders.

Lokin is er klaar voor om de sleutel over te geven aan Van der Broek, die haar werk bij de provincie Groningen gaat combineren met de directeursfunctie. Het zaadje voor haar pensioen wordt in de coronaperiode geplant, vertelt Lokin. „Ik combineerde mijn werk bij Kinderwereld altijd met andere klussen”, zegt de museumdirecteur, die onder meer twee jaar hoofd collectiebeheer is van het Stedelijk Museum in Amsterdam. „In de coronaperiode bleef alleen Kinderwereld over. Ik heb dat een super ingewikkelde tijd gevonden.”

Dat komt niet alleen door het gebrek aan reuring. Het gaat haar aan het hart dat de vrijwilligers, die zich met hart en ziel inzetten voor Kinderwereld, verplicht thuis zitten. Ze ziet veel verdriet. „Ik heb me rotgeschreven aan persoonlijke briefjes, we organiseerden koffiemomenten in de open lucht, maar op een gegeven moment had ik geen woorden meer”, zegt de van oorsprong Brabantse. Ze is murw en moe en denkt na over de toekomst.

„Ik kwam tot de conclusie dat het museum iemand nodig heeft die fris is en met nieuwe ideeën komt om de formule en de collectie van het museum te vernieuwen. Het museum staat er al meer dan vijftig jaar. Veel van de pogingen die ik heb gedaan om te vernieuwen zijn mislukt.” Hoewel, niet alles. „Wat ik wel nalaat is een klein geolied machientje”, zegt Lokin. Met maar twee betaalde voltijdbanen moet het museum het vooral hebben van de meer dan vijftig toegewijde vrijwilligers.

Ze is trots op de tentoonstelling die er nu staat. Tiny houses: een verzameling van bijna honderd poppenhuizen uit de collectie van het museum. „Dat doen we met het budget dat een museum in de Randstad krijgt voor de inrichting van één vitrine”, zegt ze, terwijl ze de tentoonstelling laat zien. Eén van de pronkstukken is een muizenhuis van de populaire schrijfster en muizenhuis-maakster Karina Schaapman. Ook staat er een poppenhuis dat de bezoekers van het museum zelf hebben gemaakt. Lokin knutselde paarden.

Ook Van der Broek heeft haar steentje bijgedragen. „Ik ben hier laatst een keer incognito geweest met mijn dochters van 14, om de sfeer toe proeven”, vertelt ze enthousiast. „Die is heel familiair, heel warm. Ik heb met mijn dochters zitten knutselen en de vrijwilligers deden er alles aan om het ons naar de zin te maken.” Haar puberdochters vinden het spelen in het museum ‘heerlijk ontspannend’, zeggen ze achteraf. Niks mis met even offline zijn. Van der Broek noemt de nostalgische sfeer één van de sterke punten en wil daar niet aan tornen. Wel wil ze ervoor zorgen dat er voor de bezoekers nog meer te leren en te doen is.

Haar grote uitdaging? De bezoekersaantallen voor het museum aan de Roner Brink verhogen en de begroting op orde krijgen. Ook al is de pandemie voorbij, de bezoekersaantallen blijven dit jaar achter. In 2019 zijn er bijna 19.000 betalende bezoekers, in de coronajaren 2020 en 2021 zakt dat naar zo’n 9.000. „We missen ook dit jaar tot nog toe drieënhalf tot vierenenhalfduizend betalende bezoekers, die elk zes tot acht euro uitgeven in het museum”, zegt Lokin. De zorgen zijn groot.

Door haar werk weet Van der Broek als geen ander hoe ze fondsen moet aanschrijven. Door meer mensen aan het museum te binden (‘iedereen houdt van speelgoed uit zijn of haar jeugd’) denkt ze een eind te komen. Ook wil ze de caleidoscoop, het horecagedeelte bij het museum, gaan verhuren en de vaste presentatie vernieuwen. Het wordt allemaal wat moderner en digitaler. Hoewel ze tevreden zijn over de financiële ondersteuning van de gemeente vinden Lokin en Van der Broek dat de provincie Drenthe meer aandacht mag hebben voor kleine musea. „Zodat we bijvoorbeeld gezamenlijk een educatiemedewerker kunnen aannemen”, zegt Van der Broek.

Onder Lokins leiding kreeg het museum een bredere maatschappelijke functie in Roden. Op initiatief van activiteitenbegeleider Sofieke Maldonado uit Roden helpen inmiddels zes jonge mensen met een verstandelijke beperking op verschillende manieren bij het museum. „We begonnen met één cliënt. Een juweel”, zegt Lokin trots. „Er was wel twijfel, maar dat heb ik vanaf het begin de kop ingedrukt.” Nu wil niemand nog zonder de altijd positieve Klaas en zijn collega’s. „Het geeft een heel andere dynamiek. Aanvankelijk was er rumoer over, nu is iedereen trots en horen ze er helemaal bij.” Ze is er trots op, op al die mensen die het museum zes dagen per week draaiende houden.

Van der Broek koestert de erfenis van haar voorganger, maar wil er graag een nieuwe slinger aan geven. „Ik ben heel erg van de participatie en educatie”, zegt ze. „Ik vind het belangrijk om mensen hier naar binnen te krijgen die anders niet in musea komen. Dit is denk ik een heel goed instapmuseum. We moeten veel meer laten zien wat voor leuks hier in het speelgoedmuseum allemaal te doen is.” In het museum wordt het steeds op deze kerstvakantiedag steeds drukker en het aapjesorkest, haar favoriet, swingt op een vrolijk liedje. „Eindelijk, weer eens druk. Zo moet het zijn.”