De opening van Muur tegen Geweld door toenmalig Koningin Beatrix. Links naast haar Dirk Guichelaar. Foto: DUNCAN WIJTING
Dirk Guichelaar uit De Krim is woensdag op 81-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn familie bevestigd. Hij was vooral bekend van de Muur tegen Geweld in de buurtschap De Stapel bij De Wijk.
Dirk Guichelaar, boer en baas van een loonbedrijf, was al een tijd ziek, maar kende nog goede dagen. Toch ging hij de laatste tijd sneller achteruit. Guichelaar was sinds een paar dagen opgenomen in het ziekenhuis van Hardenberg, waar hij ook is overleden.
Guichelaar baarde rond 2000 opzien door op eigen kosten op zijn erf in Elim een soort klaagmuur te bouwen als reactie op zinloos geweld tegen onschuldige slachtoffers.
Maar dat bouwwerk moest hij een jaar later van de gemeente Hoogeveen afbreken, omdat de muur hoger was dan het bestemmingsplan toeliet en Guichelaar geen vergunning had.
Moord Andrea Luten
Hij hield echter vol dat er een monument moest komen. Aanleiding voor zijn initiatief was de moord op Andrea Luten uit Ruinen. Het 15-jarige meisje kwam op 10 mei 1993 niet meer thuis van school. Ze werd levenloos gevonden in de Gijsselter bossen.
,,De moord greep me enorm aan, ik vergeet het nooit’’, zei Guichelaar daarover. ,,Ik heb zelf twaalf kinderen en die zijn allemaal gezond en goed terecht gekomen, maar Lammi en Roelof (ouders van Andrea-red.) hebben niets meer.’’
Guichelaar, later woonachtig in De Krim, beet zich samen met Johannes Boertien uit Elim vast in het initiatief voor een herdenkingsplek. Dat resulteerde in de oprichting van de Stichting Muur tegen Geweld. De bouw van de muur in de buurtschap De Stapel had heel wat voeten in de aarde. Vooral de financiering was een probleem.
Dirk Guichelaar bij zijn muur in Elim, waar hij toen woonde. Die moest hij van de gemeente afbreken. Foto: JAN ZEEMAN
Koningin Beatrix
Maar het lukte. Op 24 september 2011 werd de Muur tegen Geweld in gebruik genomen door toenmalig koningin Beatrix. Het monument bij De Wijk, getiteld ‘Het Onbevattelijke’, is een plek voor families om hun dierbaren te herdenken, om bij elkaar te zijn, om elkaar te troosten.
Het was een prachtig beeld, dertien jaar geleden. Dirk Guichelaar gezeten naast Beatrix, een groter contrast was amper denkbaar. De één wars van etiquette met een grote cowboyhoed, de ander staatshoofd, gebonden aan ‘hoe het heurt’, ruikertje in de knuist.
Moederlijk
Guichelaar zat er duidelijk niet op zijn gemak, maar de vorstin pakte even moederlijk zijn hand en glimlachte. Een mooi moment, op een emotionele dag.
Tekst gaat verder onder de video.
Elk jaar komen nieuwe namen op de muur, nieuwe slachtoffers van fataal geweld. Bijna 200 gedenktekens van vermoorde kinderen en volwassenen hebben inmiddels een plekje op het monument. Bij de jaarlijkse ceremonie in mei worden nieuwe naamplaatjes aangebracht en worden alle namen op de muur voorgelezen.
Boerenpartij
Dirk Guichelaar was verder actief lid van de Boerenpartij en in 1994 met Paul Koekoek een van de oprichters van (de mislukte) Solidariteit Boerenpartij. In 2019 haalde hij nog even het nieuws met een oproep.
Guichelaar, die lange tijd kwakkelde met zijn gezondheid, wilde aandacht voor wat hij ‘de slag in Hollandscheveld’ noemde. Zijn voorstel aan de gemeente Hoogeveen: maak een gebaar door een paar straten in Hollandscheveld te vernoemen naar de drie boerenfamilies die tijdens de boerenopstand op 6 maart 1963 uit hun huis werden gezet.
Aanpakker
Dirk Guichelaar wordt herinnerd als een bescheiden man, van weinig woorden. Hij was meer een aanpakker en doorzetter. Guichelaar had een bloedhekel aan dikdoenerij. Bij officiële gebeurtenissen bleef hij het liefst op de achtergrond.
Als 16-jarige jongen belandde hij in de wegenbouw. De hbs in Hoogeveen maakte hij niet af. Guichelaar ging werken in het Ruhrgebied. ‘Op’ Elim begon hij een loon- en boerenbedrijf met zijn broer Jurjen en later kocht hij de boerderij ‘op De Krim’.
In een persoonlijk portret voor deze krant in 2011 kreeg Guichelaar de vraag of hij wel eens ergens van wakker ligt. „Nergens van’’, antwoordde Guichelaar. ,,Ik slaap goed. Het leven was druk; zeven dagen aaneen in de weer met het loon- en boerenbedrijf. Er was altijd wel wat, dus in dat opzicht kon ik elke nacht wel wakker liggen. Daar had ik geen zin in.”
„Ik ben altijd gelukkig’’, vervolgde hij. ,,Ook toen ik ziek was. Ik zeg altijd: ’Je moet je eigen portemonnee houden en je eigen vrouw.’ Dan heb je geen trammelant.’’
Dwarsligger?
In dat interview ruimde hij een groot misverstand over hem uit de weg. „Misschien denken mensen dat ik een dwarsligger ben. Dat is niet zo. Maar ik ben niet iemand die met de massa meeloopt.’’
Guichelaar was weduwnaar. In 2020 overleed zijn vrouw Lammi. De familie laat weten dat woensdag de uitvaart is.
