Altijd oog voor hergebruik. Hoe gedeputeerde Henk Brink zijn stempel zette op Drenthe

Niks weggooien voordat je gekeken hebt of je het weer kunt gebruiken. Dat zit boeren in de genen. De poep van de koeien is mest voor op het land. Stro is een restproduct van graan, maar daarmee kun je het je dieren in de stal nog geriefelijk maken en het kan dienen als isolatiemateriaal. De circulaire economie heet dat in moderne taal.

Henk Brink (64) is boer bij Zwiggelte en was twaalf jaar lang gedeputeerde. Nu een nieuw provinciebestuur in de maak is, zit het er bijna op. We vragen hem bij wijze van afscheidsinterview ons eens rond te rijden door de provincie en te laten zien wat hij zoal gedaan heeft. De rode draad valt al snel op. Henk Brink ziet overal mogelijkheden om van ’ouwe rotzooi’ weer wat moois te maken.

We pikken hem op bij de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) in Groningen, waar hij net een vergadering had met andere bestuurders. De laatste, naar het zich laat aanzien. Het is allemaal nog erg wennen, zo blijkt. „Gedeputeerde zijn, dat is de mooiste baan die er is.”

Hij ziet dan ook op tegen het afscheid. Straks is er ‘niks’ meer: geen telefoontjes meer, tal van interessante contacten vallen weg. Allerlei projecten waar hij als provinciebestuurder met zijn neus bovenop zit, moet hij overdragen aan zijn opvolger.

Hij zat in het vroege voorjaar van 2011 op de trekker toen de telefoon ging. De toenmalige VVD-lijsttrekker Annemarie Pannekoek vroeg hem of hij wilde solliciteren naar het ambt van gedeputeerde. Er waren een stuk of zeven kandidaten, uit wie Brink werd gekozen. Een beetje tot zijn schrik. „Als bestuurder van landbouworganisatie LTO had ik altijd veel kritiek op de provincie. Ik vond dat ze op het provinciehuis te veel het idee hadden dat zij het beter wisten. Dat is eigenlijk waarmee de BBB nu groot is geworden. Op het provinciehuis ben ik er wel in geslaagd dit enigszins bij te draaien.”

En de ontvangst op het Provinciehuis viel alleszins mee. „Ik kreeg een warm welkom van de ambtelijke staf. Jacques Tichelaar was toen commissaris van de Koning. Met hem had ik ook heel goed contact. Heel jammer dat hij weg moest. We hebben regelmatig contact en gaan binnenkort nog eens koffiedrinken.”

We komen aan bij het Noord-Willemskanaal, ter hoogte van Vries. Daar is in 2018 een nieuwe sluis geplaatst. Bijzonder is het materiaal van de sluisdeuren. De deuren zijn gemaakt van glasvezellagen, schuimdelen en kunsthars. Dit wordt ook wel composiet genoemd. Het materiaal gaat langer mee dan het traditioneel gebruikte hout en is lichter, waardoor er minder energie nodig is om de deuren te openen en te sluiten. Voor Brink een mooi voorbeeld van wat de chemische industrie in Emmen te bieden heeft.

We rijden een stukje door en komen op de doorgaande fietsroute tussen Assen en Groningen. In 2015 reden Brink en enkele andere bestuurders uit Groningen en Tynaarlo op stoere speedpedelecs over het TT-circuitom hiermee de start voor dit project te geven. De snelweg voor fietsers is nog niet af, maar wel een eind op streek.

De aanpak gaat van dik hout zaagt men planken. Kruist de fietsroute bij Tynaarlo een drukke autoweg? Nou, dan gaan we er toch met een tunnel onder door? Brink had het project niet meer in zijn portefeuille toen dit vraagstuk speelde, maar PvdA’er Cees Bijl. „Prachtig hoe hij dit geregeld heeft. Als je echt iets wilt, moet je er ook helemaal voor gaan.”

Is dit kenmerkend voor de bestuursstijl van de liberaal? Dat ook weer niet. Samenspraak met de omgeving is belangrijk. „Je kunt een wedstrijd winnen, maar als er bij de finish niemand om je heen staat, is het een pyrrusoverwinning. Dan heb je eigenlijk verloren.” Maar aan de andere kant: „Als je echt iets wilt, moet je er ook voor gaan. Je moet je er helemaal voor inzetten.”

Op naar Groningen Airport Eelde. De luchthaven roept gemengde gevoelens op. Trots is Brink op de ontwikkelingen rondom de luchthaven, de bedrijven die zich er vestigden, op de 63.196 zonnepanelen die zijn geplaatst op de loze ruimte tussen de start- en landingsbaan. En de herbestemming van het gebouw van de Rijksluchtvaartschool. Tien jaar geleden stond het nog op instorten, nu is het met geld van de provincie gerestaureerd en omgetoverd tot een bedrijfsverzamelgebouw en verkocht aan stichting FB Oranjewoud.

Maar dan de luchthaven zelf... Het voortbestaan is en blijft onzeker. „Het rijk zou wat meer verantwoordelijkheid mogen tonen”, moppert Brink. „Het is een belangrijk onderdeel van de infrastructuur van Noord-Nederland, er is geld nodig voor de instandhouding daarvan.”

Hij is teleurgesteld in de landelijke politiek, ook in de landelijke VVD, en dat maakt dat hij de opkomst van de BBB eigenlijk prachtig vindt. „Dat komt ervan als je als landelijke politiek niet weet wat er in de regio speelt”, twitterde hij. De zeventien nieuwe Statenleden van BBB vormen een mooie afspiegeling van Drenthe, met twee jongeren van 18 en 21 en een 76-jarige als oudste.

Is hij eigenlijk al lid van de BBB geworden? „Nee, ik ben nog lid van de VVD. Nog wel.” Maar hij is niet altijd gelukkig met de opstelling in sommige dossiers van zowel van partijleider Mark Rutte als de landelijke partij. „Neem de afhandeling van de aardbevingsschade. Het is tot daar aan toe dat Mark Rutte daarin fouten maakte. Dat overkomt ons allemaal. Maar geef het toe en draai er niet om heen.”

We rijden de A28 op naar het letterlijke en figuurlijke hoogtepunt in Brink zijn bestuurlijke loopbaan: de VAM-berg. Het laat zien wat je nog kunt doen met een berg afval. Leg er gewoon een fietsparcours overheen. Zo simpel was het ook weer niet, maar Brink merkte meteen enthousiasme toen het idee kwam bovendrijven.

„Drenthe wil dé fietsprovincie van Nederland zijn en dan wil je iets realiseren wat anderen niet hebben.” Zo werd de berg met 20 miljoen ton huisvuil nu de ideale plek voor fietsers en hardlopers om het klimmen te trainen. We staan bovenop ‘het dak van Drenthe’. „Kijk”, wijst Brink. „Je kunt heel Drenthe overzien. En daar zie je de windturbines in Duitsland.”

Op de berg is ook nu nog werk te doen. Naast de huidige top wordt nog gewerkt aan een verhoging van 48 naar 63 meter. Dan moet hij nog worden afgewerkt voor het EK wielrennen, dat in september in Drenthe plaatsvindt. Het nieuw aangelegde deel, het Dak van Drenthe, was een mooi uithangbord om dat topsportevenement binnen te halen.

We zetten koers naar Emmen en nemen een route binnendoor. We komen op bekend terrein voor de scheidende gedeputeerde. Hij weet precies te vertellen welk perceel land van wie is. In Emmen bezoeken we de oude busremise, die een nieuwe bestemming moet krijgen. Nu nog een kaal, leeg en wat vervallen pand, maar over een paar jaar moet dit een broeinest zijn van studenten, onderzoekers en ondernemers. Een onderdeel van Greenwise Campus waar het bedrijfsleven terecht kan met vragen en onderzoeksopdrachten. Studenten van mbo, hbo en wo gaan er samenwerken met ondernemers.

Het project zorgt voor meer kennis in en rondom Emmen. En dat is hard nodig om de chemische industrie voor het gebied te behouden. Dit bleek toen bloedzakkenproducent Fresenius Kabi dreigde te vertrekken. Dankzij een reeks onderhandelingen, een subsidie van 2 miljoen euro en de komst van een bedrijfsschool blijft het bedrijf. De bloedzakkenproductie vindt nu in Tsjechië en de Dominicaanse Republiek plaats, in Emmen maakt het bedrijf nu speciale voeding voor de medische wereld. „We hebben dit gedaan omdat juist in Emmer Compascuum de werkgelegenheid zo belangrijk is.”

Behalve kennis is ook bereikbaarheid van belang. Die is verbeterd dankzij de gedeeltelijke verdubbeling van de N34. Brink liep zich het vuur uit de sloffen om dit mogelijk te maken. Tussen Emmen en Coevorden lukte dit. Nelleke Vedelaar, die nu gaat over verkeer en vervoer, meldde echter dat er lang niet genoeg geld is om alle plannen in het noordelijke deel, tussen De Punt en Coevorden, te realiseren. Is dat niet frustrerend? „Nee”, zegt Brink. „Wel jammer, maar dit is een realistische keuze. We doen nu gewoon wat we voor de beschikbare 90 miljoen kunnen realiseren. Het nieuwe college kan altijd beslissen meer geld uit te trekken.”

We zetten koers naar Hoogeveen. Deze stad heeft met de IT-hub al een soort campus zoals die in Emmen op grotere schaal nog moet komen. Directeur Edwin Gels ontvangt ons in het fonkelnieuwe pand nabij het NS-station. Detail: boven de tafels hangen lampen gemaakt van oude tl-buizen met ledlampen erin. Ook hier dus weer hergebruik van oud materiaal. „Verzekeraar TVM dreigde uit Hoogeveen te vertrekken met het argument dat hier te weinig goed geschoold IT-personeel was. Dan moeten we daar dus iets aan doen.”

Net als in Emmen moet de IT-hub als een soort bijenkorf functioneren, waar studenten van diverse pluimage samenwerken met ondernemers. Gels wijst naar een koffiemachine. „We schrijven een wedstrijd uit voor studenten. Het gaat erom een een systeem te bedenken om de automaat met je stem te bedienen. Dan roep je dus ‘een koffie met suiker’ en dan krijg je een bakje. Handig voor mensen met een visuele beperking, bijvoorbeeld.”

We rijden over de A28 noordwaarts. „Vreselijk, vreselijk”, zegt Brink. Hij wijst in westelijke richting waar grote velden zijn volgebouwd met zonnepanelen. „Dat staat zo lelijk in het Drentse landschap.” We stoppen nog even bij Beilen, waar zonnepanelen liggen op het water van een zandafgraving. „Zo kan het dus wel.” Die energietransitie moet er komen, maar leg die zonnepanelen uit het zicht. En niet op landbouwgrond. Hij is trots op het open Drentse landschap. De laatste vier jaar maakte hij zich daar als portefeuillehouder ruimtelijke ordening sterk voor.

De chauffeur rijdt naar Zwiggelte om Henk Brink thuis te brengen. Af en toe werkt hij nog mee op de boerderij. „Dan kan ik mijn pak verwisselen voor mijn overall.”