De levenslessen van een oude Spaanse ridder. Huub van der Lubbe (70) als Don Quichot in Martiniplaza

Een jaar of 16 was Huub van der Lubbe toen hij, tussen zijn ouders gezeten in Koninklijk Theater Carré, Guus Hermus zag schitteren in de musical De man van La Mancha. „Een fantastische Don Quichot, met naast hem Lex Goudsmit als Sancho Panza. En een ongelooflijke Carry Tefsen als Dulcinea. Ik was op slag verliefd.’’

Van de 70 jaar die Van der Lubbe er inmiddels op heeft zitten, vulde hij er 42 als frontman van De Dijk. Die band kondigde in het voorjaar van 2022 het afscheid aan. Voornaamste reden: de zanger wilde graag nog eens ‘andere dingen’ doen. „Wat precies? Daar had ik geen idee van. Maar kort daarna werd ik gevraagd voor deze hoofdrol. Tja, hoe reageer je op zo’n vraag? ‘Daar moet ik even over nadenken’. Maar dat hoefde ik eigenlijk helemaal niet. Ik voelde meteen dat ik dit moest doen. Wat een buitenkans.’’

De man van La Mancha, gebaseerd op de wereldberoemde roman van Miguel de Cervantes uit 1605, vertelt het verhaal van de idealist Don Quichot. De hoofdpersoon is een dolende ridder die zich met zijn goede bedoelingen maar onpraktische daden belachelijk maakt. „Wat mij betreft is dat een metafoor voor het menselijk streven naar het goede’’, zegt Van der Lubbe. „Daarin kun je telkens je hoofd stoten tegen de realiteit.’’

In het begin van het stuk bestaat de figuur van Don Quichot nog niet. Van der Lubbe: „Alonso Quijano is een oude man die zich verbaast over de harteloosheid van de wereld. Hij windt zich op over onrecht en wil daar iets aan doen. In oude ridderromans, die vier eeuwen daarvóór spelen, vindt hij voorbeelden van nobele helden. Al lezend identificeert hij zich met die ridders en uiteindelijk wordt hij er zelf een: Don Quichot.’’

Regisseur Ruut Weissman (68) zag net als Van der Lubbe de eerste Nederlandstalige bewerking van de musical, die in 1965 als Man of La Mancha in première ging op Broadway. In 1993 volgde een tweede Nederlandse vertaling, door Stef Bos. In die voorstelling speelde Ramses Shaffy de hoofdrol. „Wat me altijd verbaasde als ik oude ensceneringen terugzag, was dat ik niets van Spanje voelde’’, zegt Weissman. „Terwijl het lege land van La Mancha zo belangrijk is in het verhaal. Spaanser kun je het je bijna niet voorstellen.’’

In de muziek haalde hij daarom de Spaanse invloeden terug. „Ik hou enorm, en ik weet ook wel iets, van flamencomuziek. Op basis van dat ritme, en op de kracht – de duende – van de flamencomuziek is de voorstelling gemaakt.’’

Weissman heeft een muziekachtergrond (hij begon als pianist bij Frans Halsema), terwijl muzikant Van der Lubbe drie jaar lang de opleiding toneelregie volgde aan de Amsterdamse Theaterschool. Ze kennen elkaar van een eerdere productie, die overigens nooit de planken haalde. „Huub is heel puur en heeft die persoonlijkheid waar een randje omheen zit’’, zegt Weissman over zijn hoofdrolspeler. „Noem het… iets hoekigs. Dat past naadloos bij deze rol. En nu hij zijn baardje heeft laten staan, is hij ook uiterlijk een gedroomde Don Quichot.’’

Toneelschrijver Rob de Graaf maakte een eigentijdse vertaling van het script, terwijl Van der Lubbe de liedteksten onder handen nam. „Ik vind dat een liedje altijd op zichzelf moet kunnen staan’’, zegt de zanger. „Dus los van de musical, los van het verhaal. Daarin zat voor mij de grootste uitdaging.’’

Van een vriend kreeg hij een langspeelplaat van Jacques Brels interpretatie uit 1968. Die belandde onbeluisterd in de kast. „Ik doe het liever op mijn eigen manier, want al die referenties en voorbeelden kunnen je ook lamslaan. En er is nog iets: taal is een levend ding. Laatst was ik – beroepshalve – bij Les Misérables en het viel me op dat ik de vertaling ouderwets vond. Terwijl die pas 30 jaar geleden was gemaakt door Seth Gaaikema, toch een grootheid op dit gebied. Zó snel gaat het blijkbaar.’’

Hoe zit het dan met De man van La Mancha? Heeft dit verhaal van vier eeuwen oud nog actualiteitswaarde? Zeker wel, vindt Van der Lubbe. „Wat Don Quichot in die musical zegt: fantaseer, droom! Iets van je wensen kan je waarmaken door er hartstochtelijk naar te verlangen. Ook in onze tijd hebben we mensen nodig die onverminderd in idealen geloven en daaraan vasthouden. Mensen die verbeelding genoeg hebben om de wereld verder te helpen.’’

Is hijzelf zo iemand? „Don Quichot is een onverbeterlijke optimist, die zich niet door tegenslag uit het veld laat slaan. Optimistisch ben ik ook, dus raakvlakken zijn er zeker. Maar ik ben niet gek. In elk geval lang niet zo gek als hij.’’