Sopraan Annemarie Kremer uit Emmer-Compascuum speelt de hoofdrol in de opera 'Ariadne auf Naxos'. Foto: Wouter de Wilde
Annemarie Kremer ontdekte haar stem bij een operakoor in Stadskanaal. Nu schittert ze op de grootste podia in de wereld, ondanks een heftig ongeluk op het toneel in 2012. Binnenkort komt ze met de Nederlandse Reisopera naar Emmen, haar geboortegrond.
Op de tafel in haar kleedkamer staat een flesje met een homeopathisch geneesmiddel. ,,Traumeel van Heel, een heel goed merk”, zegt Annemarie Kremer. ,,Als je keel wat dik is door een verkoudheid dan slinkt het een beetje. Het is een van de middeltjes die ik soms gebruik. Je hebt ook een heel goede keelspray van dokter Vogel.”
De griep gaat rond. Als zanger moet je dan oppassen, zeker als je middenin een grote operaproductie zit. ,,Ik ga er behoorlijk streng mee om”, zegt Kremer. ,,Afgelopen nacht heeft Gerard dan ook apart geslapen. Hij begon te hoesten.” Haar man zit ook bij het gesprek, op gepaste afstand. Hij knikt en kucht zachtjes.
,,Je wisselt met andere zangers tips uit over de beste middeltjes”, vertelt Kremer. Grote zorgen maakt ze zich niet. Ze is net nog ziek geweest. ,,We zijn voor kerst vanuit Enschede naar huis gegaan, in Zuid-Frankrijk. Kreeg ik covid. Gerard had heel lekker gekookt maar ik proefde er niks van.”
De gladde rots
We spreken elkaar in het Wilminktheater in Enschede, de thuisbasis van de Nederlandse Reisopera. Al sinds december vinden hier de repetities plaats voor Ariadne auf Naxos van Richard Strauss. Kremer zingt de titelrol. Het is een paar dagen voor de première. Zojuist is het in ontvangst nemen van het applaus gerepeteerd, daarvoor de slotscène van de opera.
Daarin loopt, kruipt en glibbert Kremer al zingend op gympen over een rots, middenin het fraaie decor. ,,Hij is best glad. Daarom had ik ook gympen aan. Niet zo elegant, maar het geeft wel grip.” Ze hoopt dat er nog iets op wordt gevonden. En dat ze leukere schoentjes krijgt, die toch grip hebben.
Annemarie Kremer heeft wel eens slechte ervaringen gehad met toneeldecors. Daarover later meer. Over de Reisopera niets dan goeds. ,,Een heel fijn gezelschap. Het is mijn derde keer hier. Het begon met Madama Butterfly, in 2015.” Eind 2023 volgde Das Wunder der Heliane van Korngold, met het Noord Nederlands Orkest. ,,Daar heb ik destijds zelf om gevraagd. Die rol is op mijn lijf geschreven.”
Annemarie Kremer op de rots in 'Ariadne auf Naxos'. Foto: Marco Borggreve
Ze heeft inmiddels zo’n naam in de operawereld opgebouwd dat ze zelf haar rollen kan uitkiezen. In de afgelopen vijftien jaar is Kremer uitgegroeid tot een wereldster. En overal waar ze komt wordt ze met juichende recensies onthaald. ,,Ik ben er heel dankbaar voor”, zegt ze. ,,Het zingen heeft ons over de hele wereld gebracht.”
Het begon in Stadskanaal
Het begon allemaal in Stadskanaal, toen ze 17 jaar was. ,,Mijn moeder zeurde al heel lang: ‘Ga nou eens mee naar mijn operakoor’.” Ze woonde destijds met haar ouders, broer en zus in Ter Apel. ,,Qua klassieke muziek was er bij ons thuis vooral pianomuziek. Ook wel symfonieën, maar weinig opera. Een enkele keer Maria Callas, of Kiri te Kanawa. Meer niet.”
Ze zingt al zo lang ze zich kan herinneren. ,,Al toen ik drie was. Ik zong in kinderkoortjes, deed thuis optredens, op school, in een gospelkoor − als ik maar kon zingen en op een podium staan. Die enorme drive was er altijd al.” Vanaf haar tiende volgden dans- en pianolessen.
,,Ik had pianoles van meneer De Bruin in Emmen en wilde naar het conservatorium om piano te studeren. Ik zong toen vooral pop: Barbra Streisand, Kate Bush, Whitney Houston. Ik zong ook wel eens met een band en schreef zelf liedjes.” Maar toen kwam die avond in Stadskanaal, bij de operettevereniging.
Toen de vrouwen hun operastem opzetten, ging Kremer daarin mee. ,,Het was een soort oergevoel, die stem. Ik kan het echt niet anders omschrijven. Een natuurgeluid. Ik had hoogte, ik had laagte: ik had alles in een keer. En meteen was er het besef dat dit een bijzonder talent was. Echt fantastisch!”
Christel von der Post
Ze kreeg nog diezelfde avond een rol aangeboden. ,,Christel von der Post in Der Vogelhändler. Dat is geen klein rolletje, maar die kon ik meteen zingen. Mijn moeder deed ook mee, dus we stonden samen op de bühne. Heel leuk.”
De regisseur van de operettevereniging, die ook films had gemaakt, adviseerde Kremer werk te maken van haar acteertalent. ,,Ook die kant ging me heel makkelijk af. Als je in reïncarnatie gelooft, en dat doe ik, zou je kunnen denken: Ik heb dit al een keer eerder gedaan. En ik werk het verder uit in dit leven.”
Ze wist wat haar te doen stond. ,,Als je zo’n geluid kunt produceren, is er geen enkele twijfel meer.” Ook haar pianoleraar was meteen overtuigd, toen hij haar hoorde zingen. Ze deed nog een jaar Pabo in Emmen, maar daarin was ze zich vooral aan het voorbereiden op de zangaudities voor het conservatorium.
Maastricht
,,Ik werd overal aangenomen. In Den Haag, in Utrecht, Amsterdam, Zwolle, Maastricht. Ik heb voor Maastricht gekozen omdat de beroemde zangdocente Mya Besselink mij zo graag wilde hebben.” Het Conservatorium Maastricht had destijds een eigen operaklas. ,,De connectie met de Toneelschool Maastricht, die de acteerlessen verzorgde, was ook een belangrijke factor.”
Na haar studie ging ze aan de slag bij het operahuis van de Duitse stad Aken. ,,Daarna heb ik een aantal jaar vast in Detmold gewerkt. Heel goed om het vak te leren en rollen doen. Maanden achtereen elke dag optreden of repeteren. Fantastisch! Elke zanger zou dat een tijdje moeten doen.”
Maar te lang op één plek zitten is niet goed voor je ontwikkeling. ,,Ik voelde me op een gegeven moment bij wijze van spreken een meubelstuk in dat theater. Zo’n vaste aanstelling eist al je tijd op, waardoor je feitelijk geen privéleven meer hebt. Dat is niet goed voor je psyche. Ik wilde terug naar Nederland en toen kwam ik Gerard tegen.”
Huis in Frankrijk
Ze woonden een tijdje in Ter Apel, maar hadden beiden de droom om naar het buitenland te gaan. Tijdens een concertreeks in Zuid-Frankrijk stuitten ze bij toeval op hun ‘sprookjeshuis’. Op een heuvel, naast de rivier de Lot. ,,We kenden die regio niet, het was echt een coup de foudre. We waren samen met vrienden die daar een tweede huisje zochten. Zij wilden het huis niet, maar wij waren juist op slag verliefd. We hebben het diezelfde dag nog gekocht.”
Annemarie Kremer: ,,We waren vaak acht tot tien maanden per jaar aan het toeren.” Foto: Wouter de Wilde
Ze wonen er nog steeds, al bijna 25 jaar inmiddels. ,,We waren vaak acht tot tien maanden per jaar aan het toeren, maar ik kies er nu bewust voor om meer thuis te zijn. Dat is heel belangrijk voor me geworden, de laatste tijd. Zoveel van huis weg zijn, wreekt zich op een gegeven moment.”
Ze zong vijftien jaar lang heel veel rollen. ,,Vooral in de jaren na covid. Toen heb ik letterlijk alles aangenomen. Alles had twee jaar stilgelegen. Ik was zo blij dat ik eindelijk weer voor publiek mocht zingen! Maar dat bleek achteraf te veel. Het waren jaren waarin ik soms maar drie weken thuis was.”
Gelukkig gaat haar man altijd mee. ,,Ik ben Annemaries personal manager”, legt hij uit. ,,Ik organiseer de reis, doe de publiciteit, de website, de financiën.” Kremer: ,,Heel veel zangers zijn jaloers op mij, want het is natuurlijk ideaal dat ik me op deze manier op het zingen kan concentreren. Gerard is ook therapeut. Hij heeft me heel erg geholpen om meer gegrond te zijn, meer in mijn lijf.”
Geen angst
Haar man heeft haar geleerd om meer ‘vanuit het nu’ op te treden. ,,Als je goed gegrond bent, blijft het stromen en raak je nooit leeg. Het risico bestaat dat je jezelf helemaal leeg zingt en niet meer vanuit je basis, je lijf kunt zingen. Nu heb ik het niet meer nodig, maar in het begin stuurde Gerard me daarin nog wel eens bij.”
Haar man heeft in die eerste fase van haar loopbaan veel met haar geoefend. ,,Het heeft raakvlakken met mindfulness en meditatie”, legt hij uit. ,,Het gaat er vooral om geen angst te hebben. Dat je zoveel vertrouwen hebt in jezelf dat je niet bang hoeft te zijn voor de hoge c die straks gaat komen. Als je angst hebt voor straks, kun je niet in het nu zingen.”
Kremer merkt het bij haar collega’s. ,,Veel zangers zitten te veel in hun hoofd. Dan denk je vooruit en achteruit, en ben je je heel erg bewust van jezelf. Als je dat kunt loslaten en vertrouwen hebt, dan kun je veel meer in je rol gaan zitten. Dan bén je echt wie je speelt. Dat is iets dat je kunt leren. Je moet daar wel een bepaald zang-technisch niveau voor hebben.”
Zingen en spelen zijn voor Kremer in haar operarollen even belangrijk. ,,Het is bij mij echt 50 procent zingen en 50 procent spelen. Het moet één worden. Collega’s vragen wel eens: ‘Wat gebeurt er precies bij jou? Wat is zo anders?’ Het is een volledige en intensieve overgave aan het personage.”
,,En als je daar trouw in bent, en de emoties en de woorden echt leeft, dan helpt je dat zelfs bij het zingen. Het personage krijgt bovendien veel meer gelaagdheid en is dus interessanter voor mij om te spelen. En het is voor de toeschouwer veel spannender om te zien.”
Prinses Ariadne
Er komt heel wat kijken bij het instuderen van een operarol. ,,Het repetitieproces met je collega’s duurt zo’n zes tot acht weken, maar je hebt je rol thuis al helemaal ingestudeerd. Ik kan snel instuderen, maar het is beter als je er de tijd voor neemt. Deze rol heeft me drie maanden gekost. Maar met Elektra, die ik in oktober ga doen, in Frankrijk, ben ik veel langer bezig.”
In Ariadne auf Naxos speelt Kremer een operadiva, die tijdens een feestavond in het huis van een steenrijke man, optreedt in een opera over de mythe van Ariadne. In die voorstelling binnen de voorstelling is ze Ariadne, die in een grot op het eiland Naxos, wachtend op de dood, haar tragische lot betreurt.
,,Dat komische element van de primadonna in het eerste deel vind ik heel leuk”, zegt Kremer. ,,Ze is een beetje hooghartig: ze wil niet optreden met die andere ‘muzikanten’. Zo sta ik er zelf als primadonna natuurlijk niet in. Maar ze is ook heel mondig en heeft haar mening paraat. Dat heb ik ook, haha!”
Typisch Nederlands, denkt ze. Gelukkig stond de Zweedse regisseuse, Sofia Adrian Jupither, open voor haar suggesties. Zo stelde Kremer zelf voor om als de prinses Ariadne juist ‘gekke dingen’ te doen op de rots: niet alleen maar elegant gedrapeerd liggen of statig staan, maar ook kruipen en rollen.
Annemarie Kremer: ,,Als je goed gegrond bent, blijft het stromen en raak je nooit leeg.” Foto: Wouter de Wilde
,,Ariadne zit daar al zo lang in haar eentje, in de misère, en zonder contact. Hoe wordt iemand dan? Dan ga je misschien wel terug naar je dierlijke neigingen.” Ook de samenwerking met dirigent Jac van Steen verloopt voorbeeldig. ,,Echt fantastisch om met hem te werken. We voelen elkaar heel goed aan.”
Het is een aspect dat voor Kremer steeds belangrijker wordt. ,,Ik werk het liefste alleen nog op plekken waar ik de mensen en de omstandigheden fijn vind. Vaak moet je in gevecht met van die enorme ego’s. Dat wil ik niet meer.”
Intimiteitscoördinator
Bij de Nederlandse Reisopera voelt ze zich goed. Er is zelfs een intimiteitscoördinator, vertelt ze. ,,Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt. Heel fijn! Die zorgt ervoor dat iedereen zich veilig voelt en dat je van tevoren al dingen met elkaar deelt. Zoals een bodycheck voor je een scène ingaat: ‘Ik vind het oké als je me hier of hier aanraakt, maar daar en daar niet’.”
Gedurende haar hele carrière heeft Kremer heel bewust rollen aangenomen en afgewezen. Dat laatste is haar niet altijd in dank afgenomen. ,,Ik heb altijd geweten wat ik wel en niet kon doen. Ik ben ervan overtuigd dat de rollen je uiteindelijk verder brengen. Je moet durven steeds die rol te pakken waarvan je denkt: ‘Kan ik die wel echt?’ De uitdaging aangaan. Daarvan groeit je stem.”
Op die manier heeft ze zich in de loop der jaren ontwikkeld van lyrische coloratuursopraan tot dramatische Wagner-sopraan, die de zwaarste rollen uit de operaliteratuur vertolkt. ,,Toen ik begon was mijn stem veel lichter. De hoogte had ik altijd al, maar het midden en laag zijn er bijgekomen. Dat is eigenlijk ongekend. Ik ken zo één, twee, drie niemand anders met zo’n ontwikkeling.”
Ernstig ongeluk
Haar stem is inmiddels op z’n top. ,,Ik heb al een jaar of veertien het gevoel dat ik muzikaal kan doen wat ik wil. Ik heb een ijzersterke techniek en het gaat altijd goed.” Over de toekomst maakt ze zich geen zorgen. ,,Toevallig sprak ik daar laatst over met een collega. We kennen allebei zangers van boven de tachtig van wie de stem nog jong, gezond en normaal klinkt.”
Het idee dat je stem zakt of minder wordt als je ouder wordt, is achterhaald, zegt Kremer. ,,Als je een gezonde techniek houdt en je overzingt jezelf niet, dan kun je zelfs op hoge leeftijd een goed klinkende stem hebben.”
Het klinkt als een ideale loopbaan, maar het is niet alleen maar rozengeur en maneschijn geweest. In 2012 kreeg Annemarie Kremer een ernstig ongeluk op het podium, in Klagenfurt. ,,Dat was heel heftig. Ik ben een half jaar uit de running geweest. Een decormuur van 750 kilo was op mijn rug gevallen. Het had ook anders kunnen aflopen.”
Het herstelproces was langdurig en onzeker. ,,De kans bestond even dat ik verlamd zou raken. Toen wij na drie maanden ziekenhuis en revalidatiekliniek eindelijk thuiskwamen, liep ik met een looprekje.” Een paar maanden later stond ze toch weer op het podium. ,,Direct met Salomé, in Wenen! Toen wist ik dat ik er weer was, want Salomé kunnen zingen, inclusief een opzwepende dans, die twintig minuten duurt, vergt enorm veel.”
Ze hield er wel een trauma aan over. Het was ook niet haar enige slechte decorervaring. ,,Ik heb ook een Tosca gedaan waarbij ik aan het eind van een hoge toren moest springen. Daar hield ik een whiplash aan over. En ik heb in een voorstelling gezeten waarin grote delen van het toneel tien meter op en neer gingen. Daar is een medewerker, tijdens een voorstelling, doodgevallen. Heel heftig.”
Het heeft haar extra alert gemaakt voor de gevaren van decors. Maar over de rots in Ariadne auf Naxos maakt ze zich geen zorgen. Die staat binnenkort in het Atlas Theater in Emmen, haar geboortegrond. ,,Heel leuk! Ik heb er een keer eerder gezongen: een nieuwjaarsconcert met het NNO. Mijn broer en zus wonen nog in de omgeving, en neven en nichten. En vrienden natuurlijk.”
In het kort
Sopraan Annemarie Kremer werd op 2 juni 1974 geboren in Emmer-Compascuum en groeide op in Ter Apel. Ze woont sinds 2001 met haar man Gerard in Zuid-Frankrijk. Ze studeerde zang in Maastricht bij Mya Besselink en werkte daarna bij operahuizen in Aken en Detmold. Haar internationale doorbraak was in 2011 toen ze bij Volksoper Wien, als eerste Nederlandse sopraan ooit, de titelrol in Richard Strauss’ Salomé zong. Kremer zong hoofdrollen in operahuizen over de hele wereld en won verschillende internationale prijzen, zoals de British Theatre Award in 2012. In 2019 ontving ze het Gouden Viooltje, de belangrijkste klassieke-muziekprijs van Noord-Nederland.
Voorstellingen
De Nederlandse Reisopera trekt deze weken door het land met Ariadne auf Naxos. Op dinsdag 25 februari komt het gezelschap naar De Spiegel in Zwolle en op donderdag 27 februari naar Atlas Theater in Emmen.
