In 'De kerststal van Nederland' is Kim Lian van der Meij de engel. Foto: KRO NCRV/Ilse Paulussen
Hoe haal je het kerstverhaal naar deze tijd? Breng het dichtbij het publiek, met herkenbare muziek en aansprekende acteurs die het geheel tot leven brengen. In het tv-spektakel De Kerststal van Nederland geeft omroep KRO-NRCV de vertelling over de geboorte van Jezus een nieuwe jas. De uitzending komt rechtstreeks uit Maastricht, met Kim-Lian van der Meij als engel. „Samen vormen we een levende kerststal.’’
Hoe zat het ook alweer met de herberg waar geen plaats was? En met het kindje in de kribbe dat de wereld nieuwe hoop bracht? Het tv-programma De kerststal van Nederland belicht het kerstverhaal in een aanpak die doet denken aan paasevenement The Passion.
De uitzending brengt het verhaal in een muzikale theatervorm naar de wereld van vandaag. Zo krijgt de kijker de vertelling te zien vanaf het moment dat de engel Gabriël aan Maria vertelt dat ze moeder wordt. Sara Afiba speelt Maria, Soy Kroon is te zien als haar verloofde Jozef en Kim-Lian van der Meij draagt de vleugels van de engel. Als Maria hoogzwanger is en met Jozef voor een volkstelling op reis moet, gaan ze niet op pad met een ezel, maar met een rode eend: een karakteristieke Citroën.
Van Broekhuizen als herbergier
Dan blijkt dat ze geen onderdak kunnen vinden. Dat wil zeggen: operadiva Francis van Broekhuizen heeft in haar rol van herbergier geen plaats voor de aanstaande ouders in haar zaak, waarna ze terechtkomen in een stal. Daar ontmoeten ze drie herders – gespeeld door Rein van Duivenboden, Martijn Noort en Samir Hassan.
De vrouwen Sosha Duysker, Nandi van Beurden en Magtel de Laat spelen de wijzen uit het Oosten. Hun tocht voert het drietal langs koning Herodes (Maarten Heijmans) en zijn schriftgeleerde (Xander van Vledder). Als Herodes een belangrijke boodschap voor het hele land heeft, komt presentator Herman van der Zandt in beeld om dit bericht als nieuwslezer live te verkondigen.
Alle personages komen uiteindelijk samen in de kerststal voor de muzikale finale op het Onze Lieve Vrouweplein in Maastricht. Dan wordt het kerstkind geboren en brengt de kleine Jezus licht in een donkere wereld.
Klassieke kerstliederen en popmuziek
Klassieke kerstliederen worden in de uitzending afgewisseld met moderne popnummers die het publiek meenemen in de sfeer en betekenis van Kerstmis. Zo spreekt Kim-Lian van der Meij als engel haar vertrouwen in de jonge ouders uit op de tonen van Avond van Boudewijn de Groot (‘Ik geloof…’). „Eerst ga ik bij Maria langs, daarna breng ik het nieuws bij Jozef’’, vertelt de zangeres na de repetities.
„Dat waren bijzondere scènes. Het is natuurlijk een ingrijpende boodschap die ik de aanstaande ouders kom vertellen’’, zegt ze. „Bij Maria en Jozef was het natuurlijk helemaal apart, want die hadden elkaar heel wat uit te leggen. Maar ook iedere andere vader en moeder zal zich de dag herinneren dat ze te horen kregen dat hun eerste kind in aantocht was. Want zoiets verandert je leven.’’
Sara Afiba speelt Maria, Soy Kroon is Jozef en Kim-Lian van der Meij draagt de vleugels van de engel. Foto: KRO NCRV/Ilse Paulussen
Kribbe als kraamkamer
Vervolgens krijgt de engel in het verhaal de taak om de herders te wijzen op de ster aan het hemelruim, die hen de weg wijst naar de kribbe die als kraamkamer dient. Kim-Lian van der Meij heeft een band met engelen, vertelt ze. „Ik geloof in onverklaarbare boodschappers die als beschermengelen over je waken. Die je nét op tijd iets influisteren om je te waarschuwen en je zo behoeden voor ongelukken. Of die je op het goede spoor zetten op weg naar het geluk. Je kunt het intuïtie of je onderbuik noemen, maar het kunnen ook heel aardse engelen zijn: een wildvreemde die je te hulp schiet als je met pech langs de weg staat. Die kan dan letterlijk en figuurlijk je reddende engel zijn.’’
Technisch wordt de uitzending een waagstuk omdat drama-regisseur Servé Hermans het verhaal vanuit Maastricht in één keer in beeld wil brengen. Dat wil zeggen: zonder te knippen en of te schakelen. In de uitzending komen ook creatieve vrijwilligers in beeld die overal in het land kerststallen opbouwen, in kerken, op scholen en bij clubhuizen. Het doel van de makers is te laten zien hoe de kersttraditie leeft en hoe het kerstverhaal mensen samenbrengt.
Verbinding en hoop
KRO-NCRV ruimt heel bewust zendtijd in voor het kerstthema, meldt de omroep. „Zeker in een tijd waarin veel mensen onzekerheid, conflict en verdeeldheid ervaren, biedt het kerstverhaal een tegenstem. We willen laten zien dat dit eeuwenoude verhaal ook nu iets kan betekenen voor iedereen die op zoek is naar verbinding en hoop.’’
Directeur Peter Kuipers ziet de uitzending in dat licht als een vervolg op de traditie van de kerststal, die het verhaal acht eeuwen geleden voor het eerst tot leven bracht onder mensen die niet konden lezen. „Tegenwoordig is de kerststal nog altijd een symbool van hoop en licht dat veel mensen bij elkaar brengt. De kerststal geeft verwondering aan jong en oud en nodigt uit om even weg te vluchten van een donkere wereld waarin het nu niet altijd zo fijn is.”
Kim-Lian van der Meij: „Juist nu de wereld zo onrustig is en de duisternis lijkt te regeren, is de behoefte aan licht met kerst groot. De mensen snakken naar een beetje positiviteit. Het kerstverhaal is daar een welkom antwoord op. En door het in een nieuwe jas te laten zien, zal het ook weer een nieuw publiek aanspreken.’’
De kerststal van Nederland komt op dinsdag 16 december live vanuit Maastricht om 20.30 uur bij KRO-NCRV op NPO 1.