Lex Passchier (47), de stem van de Nederlandse SpongeBob.
Hij woont in een ananas diep in de zee en is 25 jaar. De felgele kakelende SpongeBob SquarePants en zijn vrienden zullen veel mensen laten terugdenken aan hun jeugd. Kwallenvissen, krabburgers, Meerminman en Mosseljongen; anno 2024 blijkt SpongeBob een culturele evergreen.
Plots moet de hersenpan in de 6de versnelling werken. Auteur Lex Passchier (47), de stem van de Nederlandse SpongeBob, vertelt glunderend dat het Nickelodeonfiguurtje ooit voor kinderen is gemaakt, „maar volwassenen minstens zo graag meekijken.”
De heldere en rustige stem van Passchier staat in schril contrast met de hyperactieve, soms zelfs schreeuwende, stem van Bikinibroeks protagonist. Een imitatie van SpongeBob blijft (helaas) uit.
„Mensen vragen bijna nooit aan mij of ik die stem kan opzetten. Heel veel mensen weten niet eens dat ik dat ook doe”, aldus Passchier, die ook meeschreef aan series als Oogappelsen Gooische vrouwen.
„Ik maak vaak mee dat mensen, die ik al héél lang ken, er nu pas achter komen dat ik al sinds de eerste aflevering SpongeBob inspreek. Ze slaan dan stijl achterover. Mensen die het wel weten, weten ook dat ik die stem nooit opzet in het openbaar. Ik wil niet ’die man worden die overal te pas en te onpas als SpongeBob gaat praten’ – dat zou een beetje triest zijn. Er zijn overigens uitzonderingen, soms bel ik een ziek kind in een ziekenhuis op als SpongeBob.”
Makkelijk 50.000 kijkers per dag
De Nickelodeonserie SpongeBob SquarePantskomt uit de koker van de Amerikaanse animator Stephen Hillenburg. In 1999 werd de 1ste aflevering, genaamd Help wanted, uitgezonden in de Verenigde Staten en trok direct meer dan 2 miljoen kijkers. De reeks waaide in 2002 over naar Nederland.
Inmiddels zijn de absurde avonturen van de zeespons (en vergeet zijn huisslak Gerrit niet) in 180 andere landen te zien én in 30 talen vertaald. Per kwartaal trekt de serie wereldwijd nog altijd ruim 90 miljoen kijkers.
Media-consultant Jarno Stolk onderzocht samen met bureau Mindshare hoeveel kijkers de serie op de lineaire tv in Nederland nog gemiddeld trekt. „In 2024 zijn dat er makkelijk 50.000 per dag. Dat is een heel knappe prestatie na 25 jaar”, zegt hij. Behalve de serie zijn er ook talloze films, boeken, games en is allerlei speelgoed op de markt gebracht.
‘25 jaar SpongeBob? Nooit gedacht’
Het enorme succes van SpongeBob en zijn harem zagen weinig mensen aankomen, vertelt Passchier. „Mijn rol als zijn stem, stamt uit de tijd dat ik nog acteur was en stemmenwerk deed. Aanvankelijk dacht ik dat de hype na een paar jaar wel afgelopen zou zijn, maar we zijn ondertussen 25 jaar verder.”
„Ik kan het niet maken om nu nog te stoppen, want dan krijgt hij een nieuwe stem. En ik vind het nog steeds hartstikke leuk om te doen. Met de acteurs, technici en Jan Nonhof (de stem van de constant prikkelbare knaap Octo én jarenlang de regisseur van de serie, red.). Maar poeh ... 25 jaar. Dat hadden we nooit gedacht.”
Per kwartaal trekt SpongeBob wereldwijd nog altijd ruim 90 miljoen kijkers.
Volgens Rik Spanjers, mediawetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam, komt het succes onder meer door de combinatie van optimisme en naïviteit, die wordt belichaamd door SpongeBob.
„Aan de ene kant is het enorm lachwekkend, zo’n figuur die overdreven blij de hele dag hamburgers staat te flippen. Maar aan de andere kant is het wel oprecht optimisme, iets dat kinderseries in de tijd dat SpongeBob voor het eerst op tv kwam lang niet altijd hadden, en wat de serie daardoor verfrissend maakt.”
De absurde elementen in het programma maken SpongeBob onuitputbaar, aldus Spanjers. „Vergelijk het met de animatieserie De snorkels, die vindt ook onder water plaats maar maakt daar amper gebruik van. SpongeBob doet dat wel, maar dan op absurdistische wijze. Zoals eekhoorn Sandy die een duikhelm draagt en de vissen die op benen rondlopen. De personages hebben zich overigens ook ontwikkeld tot stockpersonages in de populaire cultuur. Laatst is er nog een AI-cover van het nummer Pinky pony club van Chappell Roan uitgebracht, gezongen door Plankton!” (Het eenoogkreeftje in de serie, red.)
’Heel aimabel karakter’
Passchier vult aan: „De kinderlijke humor werkt heel goed. Kijk maar naar SpongeBob en Patrick die urenlang met een doos kunnen spelen. Daarnaast is SpongeBob uitermate positief, zijn ergste vijand treedt hij tegemoet alsof het zijn beste vriend is. Om nog maar te zwijgen over de schaterlach. Hij zal nooit iets in de weg laten staan om het leuk te hebben, een heel aimabel karakter.”
