Chopin en Liszt kwamen langs in Parijs bij de Nederlander Ary Scheffer, het middelpunt van de Franse romantiek in de 19de eeuw | Kunst kijken met Eric Bos

Op dit schilderij van de Dordtse schilder Arie Johannes Lamme uit 1851 zien we zijn leraar en collega Ary Scheffer aan het werk in zijn Parijse atelierwoning. Dat atelier is nu het Musée de la Vie romantique aan de Rue Chaptal 16, dat nog de sfeer ademt uit de tijd dat Scheffer daar met zijn vele leerlingen werkte en beroemdheden ontving als Georges Sand, Toergenjev, Rosa Bonheur, Chopin en Liszt.

Het menshoge schilderij op de ezel waaraan we hem bezig zien, is zijn beroemde De Hemelse en Aardse Liefde uit 1850. Het stelt twee vrouwen voor, de één gekleed, de ander naakt, in een stijl die aan katholieke bidprentjes doet denken, zo wezenloos mogelijk.

Van enige erotische uitstraling is geen sprake, of het moeten al hun grote hertenogen zijn. Academisch verantwoord, sentimenteel, meer de stijl van een statisch beeldhouwwerk, ver verwijderd van de dynamiek en expressie die de Franse romantiek in die tijd kenmerkte. Reden genoeg om niet te gaan kijken, denk je dan.

Maar dan missen we een unieke tentoonstelling met, afgezien van Scheffers werk, veel nooit eerder in Nederlandse musea vertoonde Franse romantische kunst, zoals een schitterend rotslandschap van Eugène Isabey, een sublieme stormzee van Theodore Gudin en een verrassend portretje dat George Sand tekende van de beroemde zangeres Pauline Viardot.

Er hangt veel meer moois, zoals een voorstudie die Géricault maakte van zijn beroemde Vlot van de Medusa, de unieke gipsen voorstudies van beeldhouwwerken van Prinses Marie van Orléans, en een expressief geschilderde scène uit de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog van Delacroix.

Liberté, Ary Scheffer & de Franse Romantiek is de titel van deze prachtig ingerichte tentoonstelling met rode vlaggen in de zalen, die doen denken aan de revolutionaire strijd om de vrijheid in Europa.

De in Dordrecht geboren Ary Scheffer was in Parijs het middelpunt van de Franse romantici, meer als stimulator, collega, mecenas, leraar en politieke voorman dan als schilder, al hing zijn werk op tentoonstellingen vaak naast dat van Delacroix en Géricault. Zijn betekenis voor de politiek gedreven Franse kunstwereld was in ieder geval groot.

Ary Scheffer moet je altijd in context zien. Die context is op de tentoonstelling volop aanwezig. Een paar van zijn schilderijen liegt er overigens niet om, zoals Scène uit de julidagen uit een Franse privécollectie dat sinds 1831 nooit ergens te zien is geweest.

Zo is er meer bijzondere kunst uit Franse privécollecties die we vrijwel nooit te zien krijgen. Ze doen de zoetgevooisde en soms uitgesproken zwakke schilderijen van Ary Scheffer, waaronder het portret van zijn dochter Cornelia als beeldhouwster, al snel vergeten.

De Franse romantiek is, je zou het misschien niet verwachten, vol drama, leven, experimenteerlust en strijdbaarheid die een gang naar het Dordrechts Museum alleszins rechtvaardigen.

www.facebook.com/ericrhbos