Een zoete droom van vorm en kleur | Kunst kijken met Eric Bos

Kunstschilder Arnout van Albada (Born, 1968) wist het al voor zijn afstuderen in 1993 op de Academie Minerva in Groningen voor elkaar te krijgen om een onderwerp als gebak en taart net zo begeerlijk op paneel te schilderen als het eruitziet. Hij was al vroeg een meester in het schilderen van bijvoorbeeld slagroom, zodat je bij het zien alleen al het water in je mond liep.

Zoiets wordt stofuitdrukking genoemd, een manier om stoffen als hout, huid, haar, marmer of fruit te schilderen alsof het echt is. Waarmee schilders al sinds de middeleeuwen konden laten zien dat ze hun vak verstonden. Met Samuel van Hoogstraten als groot 17de-eeuws voorbeeld.

Het is een vorm van figuratie met een hoog realistisch karakter. Sindsdien schildert Arnout van Albada vaker baksels die, dat zie je zo, uit de beste banketbakkerijen afkomstig moeten zijn. Hij vertelde eens dat hij tijdens het schilderen nauwelijks ervan kan afblijven. Soms eet hij de helft op zodat de andere helft als een decorstuk blijft staan.

Dat perfect weergeven van de werkelijkheid is een van de vele verschijningsvormen van de figuratie die te zien is op de tentoonstelling Gen F in het Drents Museum. Zoals Albada’s Red Velvet Cake van olieverf en eitempera op paneel uit 2023. Het is razend knap geschilderd, met veel liefde en aandacht. Maar is het meer dan vakkundig naar de waarneming schilderen?

Allereerst vertoont het schilderij een hoge mate van abstractie. Daarvoor moeten we even vergeten dat het een taart voorstelt en het zien als een willekeurige vorm in een vierkant vlak met een metalen taartplateau dat evenwijdig loopt aan de horizontale lijn van bodem en achterwand.

Het vertoont een dynamiek van horizontale en verticale lijnen, van kleurvlakken waarbij de saliegroene achterwand en het rozerood van de vulling een complementaire eenheid vormen. Het wit van het taartomhulsel en de toefjes room wordt herhaald in de ondergrond. Alles gebed in een subtiel licht- en schaduwspel.

Zo wordt een oud, 17de-eeuws onderwerp ineens een meesterwerkje dat alleen maar in deze tijd geschilderd kan zijn. Vernieuwend in zijn genre en zelfs ontroerend zoals het daar zelfbewust en als vanzelfsprekend op zijn plateau staat te stralen.  

Als een taart of een pudding een ziel zouden hebben – die hebben ze ook, maar wij noemen dat suiker, meel en vet – dan weet Van Albada die ziel tot leven te wekken. Bij de aanblik van deze zoete droom wil je zo snel mogelijk naar het museumrestaurant om zo’n geschilderde heerlijkheid in het echt te proeven.

Gen F – 75 jaar Figuratieve kunst, Drents Museum, Assen. Open: di t/m zo 10-17 uur. T/m 17 augustus.