Tijdens de tentoonstelling Viva La Frida! zijn onder meer beschilderde korsetten van de kunstenaar te zien. Foto: Marcel Jurian de Jong
Toen de corona-epidemie uitbrak, vreesde het Drents Museum twee koninginnen mis te lopen. Donderdag wordt Viva La Frida! Leven en kunst van Frida Kahlo alsnog geopend door koningin Máxima.
Voert het te ver om Frida Kahlo – na Maria – de meest afgebeelde vrouw ter wereld te noemen? Afgaand op de enorme hoeveelheid spullen met haar gezicht die overal ter wereld te koop wordt aangeboden, van sokken tot met posters, valt er wat voor te zeggen. Niet voor niets bestaat er een uitdrukking voor haar aanwezigheid alom: Frida Mania.
In de meeste gevallen gaat die manie gepaard met een explosie aan kleuren. Als Kahlo (1907 – 1954) voor het koopkrachtige massapubliek wordt afgebeeld, gebeurt dat met het vrolijke spectrum van de regenboog. Met bloemen, met een strik in het haar boven de doorlopende wenkbrauw. Met rode lippen en een snorretje. Met uitbundigheid die wij als Zuid-Amerikaans opvatten.
Ingetogen vormgeving met veel Drents blauw
Het mag gedurfd heten dat Perspekt Studio’s voor de expositie Viva La Frida! in Assen heeft gekozen voor een ingetogen vormgeving waarmee de nadruk wordt gelegd op de kunstwerken en objecten die aan de manie vooraf zijn gegaan. Neem de kleur van de tentoonstellingswanden. Die is niet azul zoals de muren van het Blauwe Huis in Mexico-stad waar Kahlo de meeste tijd van haar leven heeft doorgebracht. Die is aanzienlijk donkerder. Drents blauw.
In het Drents Museum is voor de tentoonstelling Viva La Frida! een tracé in de vorm van een spiraal uitgezet. Foto: Marcel Jurian de Jong
De ingetogenheid blijkt ook uit de route die door de zaal is uitgestippeld. Geïnspireerd door de coronamaatregelen is een tracé in de vorm van een spiraal uitgezet. Eenrichtingsverkeer voert bezoeker al slingerend langs vijf thema’s nader tot Frida. Elk thema wordt gemarkeerd door een wandsculptuur: een boom, een hart, een halsketting, een oog, een bliksemschicht. Wie het ziet, heeft er gemak van.
Voor het verhaal van de beroemdste vrouwelijke kunstenaar ter wereld heeft het museum kunnen putten uit twee belangrijke collecties uit Mexico-stad. Die van het Museo Doleres Olmedo bevat voornamelijk schilderijen. Die uit het Museo Frida Kahlo, beter bekend als Casa Azul, wordt gevormd door haar persoonlijke bezittingen.
Twee collecties voor het eerst samen: een wereldprimeur
Het bijzondere van Viva La Frida! is dat objecten uit beide verzamelingen voor het eerst samen worden getoond. Het is een wereldprimeur. De breder opgezette, reizende tentoonstelling Frida Kahlo & Diego Rivera. A love revolution die afgelopen zomer in het Cobra Museum in Amstelveen was te zien, maakte gebruik van een heel andere verzameling, de Gelman-collectie.
In Assen gaat alle aandacht uit naar Frida solo. Schilderijen, foto’s, video’s, tekeningen en schetsen vertellen om te beginnen over haar jeugd als dochter van een fotograaf, over haar eerste handicap door polio op 6-jarige leeftijd, over de impact van de Mexicaanse revolutie, haar ontmoeting met haar latere echtgenoot Diego Rivera (1886 – 1957) en het busongeluk dat haar deels invalide maakte.
Kahlo verhief de folklore van retablo’s tot een kunstvorm
Kahlo liet zich inspireren door zowel (moderne) Europese als (traditionele) Mexicaanse kunst. Het is dan ook goed dat verschillende ex voto’s te zien zijn, door de kunstenaar verzamelde persoonlijke verbeeldingen van liefde en leed zoals die in Zuid-Amerikaanse kerken worden opgehangen – Mexicanen noemen het retablo’s. Kahlo verhief deze folklore tot een kunstvorm. Haar beroemde autobiografische schilderijen zijn varianten op retablo’s.
De gebroken zuil (1944), Frida Kahlo. Foto: Marcel Jurian de Jong
Terecht is veel ruimte gemaakt voor de manier waarop Kahlo uiteindelijk van zichzelf een kunstwerk maakte. Naarmate ze minder mobiel werd, drukte ze zich steeds vaker uit met behulp van kleding, haardracht, korsetten, zelfportretten en als fotomodel. Viva La Frida! eindigt passend met een etalage vol jurken tegenover de beroemde fotoportretten gemaakt door Nickolas Muray.
Viva La Frida! eindigt met een etalage vol jurken. Foto: Marcel Jurian de Jong
Expositie met nadruk op leven en werk, niet op roem en impact
Viva La Frida! wil het complete verhaal van Kahlo vertellen. Of het Drents Museum daarin is geslaagd, hangt af van het antwoord op de vraag wat onder ‘compleet’ mag worden verstaan. Er is duidelijk gekozen voor haar leven en haar werk. Hoe ze na haar dood kon uitgroeien tot icoon, idool, voorbeeld en boegbeeld van feminisme, diversiteit, inclusiviteit en latino’s wordt met de tentoonstelling niet duidelijk gemaakt.
Daar staat tegenover dat het museum zich niet beperkt tot een hoofdtentoonstelling alleen. Er is ook een uitgebreid randprogramma met vlogs, podcasts, lezingen en talkshows. En een kleurrijke catalogus van uitgeverij WBooks waarin de impact van het fenomeen Frida wel uitgebreid wordt belicht.
Voor wie dat niet genoeg vindt, is er een museumwinkel vol spullen, van poppen tot sleutelhangers, van sjaals tot vazen. En een binnenstad met muurschilderingen en vlaggetjes, waar de middenstand zich verheugt op de komst van vele, vele tienduizenden bezoekers.
#
Viva La Frida! is van 8 oktober tot en met 27 maart tijdens verruimde openingstijden te zien in het Drents Museum in Assen. Kaarten met tijdslot zijn te koop via drentsmuseum.nl/frida. Zie ook daar voor een online verslag van de opening door koningin Màxima.
