Lotte, Jonna Bo en Iraanse activiste uit Groningen maken muurschildering over Iran op bijzondere plek. 'Het ziet er nu helemaal niet gezellig uit’

Na de gewelddadige dood van de 22-jarige JînaMahsa Amini in Iran in september (zij werd opgepakt door de moraliteitspolitie, omdat ze haar hoofddoek niet goed zou hebben gedragen), gingen vrouwen en mannen massaal de straat op om te protesteren tegen het islamitische regime. Die protestacties werden met grof geweld, arrestaties, bedreigingen en executies neergeslagen door de conservatieve machthebbers. Het onderwerp is in de internationale media alweer wat naar de achtergrond verdwenen, maar in Iran is het nog steeds onrustig.

,,Nu hebben de Iraanse autoriteiten bevestigd dat schoolmeisjes worden vergiftigd met een mysterieus gas’’, zegt de activiste. Zij doet onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen en wil graag anoniem blijven. De 32-jarige kwam in 2017 vanuit Iran naar de RUG om haar proefschrift af te maken. ,,De BBC, The Guardian en CNN hebben hier al over bericht.’’

Toen de protesten in Iran eind vorig jaar oplaaiden, wilde ze iets doen om aandacht te vragen voor de situatie in haar vaderland. Ze voelde zich hulpeloos in Nederland, terwijl haar zus letterlijk haar leven riskeerde door in Teheran de straat op te gaan. ,,Ik woon hier, maar mijn familie en vrienden zijn daar. Ik zag dat in grote steden zoals Parijs en Berlijn muurschilderingen werden gemaakt over de protesten en ik dacht: dat kunnen wij in Groningen ook.’’ In Assen is er ook eentje.

Zelf heeft ze de nodige ervaring met de moraliteitspolitie, een soort aparte afdeling die rondrijdt in witte busjes en mensen van straat plukt als ze zich niet kleden of gedragen zoals de conservatieve machthebbers dat graag zien. Ze werd als 20-jarige opgepakt omdat haar shirt niet lang genoeg zou zijn. Ze werd gelukkig gauw weer vrijgelaten. ,,Je kunt als vrouw voor de kleinste dingen worden meegenomen: van een te felle kleur nagellak tot het hebben van een tattoo.’’

De Iraanse activiste kende het werk van VAAF, zoals de grote muurschildering van Aletta Jacobs tegenover het Academiegebouw in Groningen, en zocht contact. ,,Wij vonden het meteen een mooi idee’’, zegt Lammers. ,,We doen elk jaar een gratis project voor een goed doel of om een statement te maken. Dit past precies in dat straatje.’’

Eind vorig jaar begon de Iraanse de zoektocht naar een geschikte plek voor de muurschildering. Die heeft ze gevonden: het Koude Gat, het smalle ietwat verloederde steegje tussen de Herestraat en de Vismarkt. ,,Het ziet er daar nu helemaal niet gezellig uit’’, zegt ze. ,,Samen met VAAF kunnen we er iets heel moois van maken.’’ Ze heeft ook andere Iraniërs in Groningen gevraagd om te komen helpen schilderen.

Lammers en Masker maakten een ontwerp met daarin portretten van de omgekomen demonstranten, de Iraanse zocht contact met de eigenaar van het pand. Uiteindelijk − er ging behoorlijk wat tijd overheen − kregen ze ook groen licht van de gemeente.

Het is de bedoeling dat het schilderen op 10 april begint. De kosten, voor onder meer de speciale monumentenverf, neemt VAAF voor eigen rekening. ,,Ondernemers in de buurt die ons en de vrijwilligers een gratis lunch of iets anders willen aanbieden, zijn welkom’’, zegt Lammers grappend.

De Iraanse is blij dat de muurschildering er eindelijk echt komt. ,,Het is eigenlijk helemaal geen politiek statement’’, zegt ze. ,,Het gaat over de basisrechten van vrouwen. Dat is relevant voor vrouwen én mannen over heel de wereld.’’