Grootheden uit de graffitiwereld Mick La Rock en Quik maken in 'hun' Groningen muurschildering onder Emmaviaduct. 'Graffiti, dat zijn toch recalcitrante jongeren met een grote bek? Het tegendeel is waar'
Quik, alias Lin Felton (links) en Mickey of Mick La Rock (Aileen Middel) maakten een muurschildering onder het Emmaviaduct. Foto: Corné Sparidaens
Je moet het even weten, maar ergens verstopt onder het Emmaviaduct nabij het station in Groningen staan deze week twee artiesten van wereldfaam: Quik en Mickey. Doet geen belletje rinkelen? Ze zijn grootheden in de wereld van graffiti en street art. En ze hebben hun faam mede aan Groningen te danken.
Ze staat op een keukentrapje dat steunt op twee bierkratjes op een lage steiger. Hier nog een wit stipje, daar nog een extra lijntje zwart, de schaduw van de letters nog een beetje bijwerken. Pas als je een paar stappen achteruit doet zie je wat er staat: links Quik, rechts Mickey, tussen de sterren en gadegeslagen door Felix de kat in een ruimteschip.
Mickey, ook wel Mick La Rock, is de artiestennaam van Aileen Middel (54), geboren en getogen in Groningen. Ze woont nu in Amsterdam en is terug in haar geboortestad om in vier dagen tijd deze muurschildering te maken. Ze is de eerste en bekendste vrouwelijke graffitikunstenaar van Europa. Hier in Groningen werkt ze samen met Quik, oftewel Lin Felton (65), een beroemde New Yorkse graffitiartiest die een warme band heeft met de stad. Of nou ja, samenwerken...
Quik werd ziek
Er kwam een kink in de kabel: ,,Maandag startten we op, maar dinsdag werd Quik ziek. Toen dacht ik wel even: hoe gaan we dit doen als het donderdag af moet? We hebben hulp van assistent Phillip, die aan de Academie Minerva studeert, maar ook met z’n tweeën gingen we het niet redden. Uiteindelijk heb ik bevriende Groningse graffitikunstenaars gevraagd. Ik heb zulke lieve collega’s! Ze kwamen me woensdag allemaal helpen en toen hebben we echt meters gemaakt.”
Aileen Middel werkt aan Felix de kat. Foto: Corné Sparidaens
Die saamhorigheid is volgens haar kenmerkend voor de graffiticultuur. ,,Mensen denken bij graffiti vaak aan recalcitrante jonge mensen met een grote bek, maar het tegendeel is waar. Je hebt ze er heus wel bij, maar dat zijn dan ook niet de beste schrijvers. De meesten zijn juist heel lief. We zijn allemaal kunstenaars die alleen maar iets een beetje mooier en kleurrijker willen maken.”
Groningen graffitistad
Groningen was in de jaren tachtig vooruitstrevend toen het Groninger Museum graffiti als kunst ging beschouwen en het als een van de eerste musea wereldwijd tentoonstelde. In die tijd haalde museumdirecteur Frans Haks ook Lin Felton naar Groningen. ,,Ik was de enige uit New York. Ik kreeg daardoor in Europa kansen waar ik nooit van had kunnen dromen. Mijn droom was altijd om artiest te worden, maar door de kleur van mijn huid kon ik niet terecht op de kunstopleidingen.”
Felton hekelt het racisme dat volgens hem nog steeds in Amerika heerst. Hoewel we dat in Nederland en Groningen ook nog steeds kennen, heeft hij er hier geen last van: ,,Hier word ik behandeld als artiest, hier mag ik laten zien wat ik kan. Ik krijg in Groningen de beste energie.”
Dat maakte ook dat hij na de tentoonstelling Coming from the Subway in 1992 in het Groninger Museum in de stad bleef hangen en er jarenlang woonde. Hij noemt zich daarom schatplichtig aan Nederland en maakt nu graag deze muurschildering. ,,Jouw opa en oma hebben mijn ontwikkeling als artiest met belastinggeld betaald en ik wil daarvoor graag iets terugdoen.”
‘Uitgesloten door de maatschappij’
Dat diepgewortelde racisme was voor Felton ook reden om als jochie met graffiti te beginnen. ,,Ik zag overal van die scribble-scrabble op de muren in Queens, waar ik opgroeide. Dit was een andere manier van schrijven dan het gestructureerde wat je overal zag. Het was werk van buitenbeentjes, het was radicaal. De letters dansten.”
Aileen Middel zet de puntjes op de i. Op de achtergrond assistent Phillip Ekwaro-Osire op de hoogwerker. Foto: Corné Sparidaens
,,Ik ging in een boekje bijhouden welke namen ik allemaal tegenkwam en ik had er al snel 500. Dat was een hele groep, daar wilde en kon ik deel van uitmaken! Ja, het was illegaal, maar dat was ook juist opwindend. Pas later realiseer je je dat het een reactie was op uitgesloten worden door de maatschappij.”
‘Oertraditionele New Yorkse graffiti’
De muurschildering onder het Emmaviaduct is bedoeld om het Groninger graffitiverleden te eren. ,,Het is daarom oertraditionele, New Yorkse graffiti”, zegt Aileen Middel. ,,Stylewriting noemen we dat: de letters zo mooi of bijzonder mogelijk neerzetten.”
Het waren artiesten als Quik die artiesten als Mickey weer konden opleiden. En nu wordt dat overgedragen aan weer een jongere generatie, zoals student Phillip Ekwaro-Osire (26), die op een hoogwerker de letters van Quik inkleurt. Hij knijpt zichzelf al de hele week in de arm omdat hij niet kan geloven dat hij met deze twee graffitigrootheden mag samenwerken. ,,It’s insane.”
Het kunstwerk is een initiatief van de Groningse stichting Kladmuur, dat een archief bijhoudt van de Groningse subculturen die in de jaren zeventig en tachtig floreerden, waaronder graffiti. Dat archief wordt in oktober overgedragen aan de Groninger Archieven, zegt projectleider Hugo Engwerda (47) van Kladmuur.
,,De Groninger Archieven willen graag inclusiever worden en dit past er perfect bij. En die overdracht markeren we met onder meer een film, een symposium en dit nieuwe street art-kunstwerk.” Niet geheel toevallig is de muurschildering dan ook goed te zien vanuit de Groninger Archieven.
Aileen Middel alias Mick La Rock maakt binnenkort in Groningen nog een muurschildering, nabij de Grote Markt, in het kader van het project Museum Murals van het Mauritshuis. Twintig musea in verschillende provincies, waaronder het Groninger, Drents en Fries Museum, realiseren met elk een andere artiest een grote muurschildering. Daarmee wordt deze kunst voor iedereen toegankelijk. ,,We weten alleen nog niet wanneer we los kunnen”, vertelt Middel. ,,We moeten nog groen licht krijgen van de wethouder. Ik hoop dat het snel komt, want na half oktober is het verfseizoen echt wel voorbij. Dan is het buiten te vochtig en koud en kan het niet meer.”
