Een trompettist in Auschwitz met Soy Kroon en Thomas Cammaert (allebei ook in The Passion) is een prikkelende, schrijnende nachtmerrie die binnenkomt | recensie ★★★★☆
Thomas Cammaert en Soy Kroon (rechts) in Trompettist in Auschwitz. Foto: Annemieke van der Togt
Een trompettist in Auschwitz, over gevangene nummer 16848 die WOII overleefde dankzij een zelfstudie trompet. Een prikkelende, schrijnende nachtmerrie die binnenkomt.
De oorlog, ‘onze’ oorlog. Dat is een andere dan die van nu in Oekraïne, al heersen gruwelijke parallellen. Over de Tweede Wereldoorlog gaat het, die tussen 1940 en 1945. En toch zitten er godzijdank ook jonge mensen in de zaal. Misschien trekt de fabelachtige sterke titel . Misschien kennen ze de beide spelers, Soy Kroon en Thomas Cammaert, die zich voornamelijk in het lichte genre – musical, film, toneel en tv – hebben bewogen.
Een prikkelende, schrijnende en ontroerende nachtmerrie. Het zou kunnen dat je zegt: we weten toch alles al sinds en andere theaterproducties. Nee, het is nooit genoeg. Zeker niet, omdat het verhaal van de joodse muzikant Lex van Weren naar het boek van Dick Walda in sobere lijnen en afschrikwekkende details, maar zonder verheven sentiment of effectbejag is uitgetekend. Van het actuele begrip is geen sprake bij het publiek. Het geeft zich gewonnen. Het komt binnen.
Thomas Cammaert en Soy Kroon (rechts) in Trompettist in Auschwitz. Foto: Annemieke van der Togt
Dat zit in de kwaliteiten van regisseur Eddy Habbema en van Allard Blom, medeproducent en schrijver. Ze deden wat ze moesten doen: ze hielden zich in.
Pas in 1980 wilde Van Weren zijn verhaal aan Dick Walda vertellen. Hij was gevangene nummer 16848 en overleefde de deportatie. Dat dankte hij aan een zelfstudie trompet. Een begaafd musicus was hij niet. De Duitsers waren echter dol op zijn muziek. In het doorgangskamp Westerbork smolt de commandant Gemmeker voor In Auschwitz was een hit bij gezaghebbenden en trawanten. op een aftandse kornet onder weerzinwekkende omstandigheden: uitzicht op een stapel dode lichamen. Lex van Weren werd overladen met privileges, kreeg beter eten, een plek in het kamporkest en werd gespaard. „Omdat jij kunt wat een ander niet kan.” De rest van het gezin is door de nazi’s geliquideerd.
Die muziek (op de band) is een essentieel onderdeel van de voorstelling die is opgetrokken uit herinneringen. Aan mensonterende gebeurtenissen op de appèlplaats, brieven, folterende onzekerheid. En na de oorlog was de grote vraag voor Lex van Weren: ‘Wie was ik, wie ben ik?’ Uitgemergeld kwam hij terug van de laatste hongermars. In het stuk gaat hij het nieuwe leven aan. Was niet geflipt, niet verknipt.
Thomas Cammaert en Soy Kroon (rechts) in Trompettist in Auschwitz. Foto: Annemieke van der Togt
Thomas Cammaert speelt Lex van Weren die zelfs te maken kreeg met jaloezie en achterdocht van de gedetineerden. Soy Kroon is onder anderen zijn vrouw Tilly, een medegevangene, een lid van de dubieuze Joodsche Raad. Beiden portretteren ook een blaffende SS’er. Zonder van hun diepzwarte kostuum te wisselen, ze doen niet aan verkledingen. In hun teksten, het tegenspel en de monologen zijn ze overtuigend en indrukwekkend. Knap en dapper.
Wat je niet hoeft, maar wellicht wilt weten, is dat ze donderdagavond doen. Kroon vertolkt Christus, Cammaert is Petrus.
Trompettist in Auschwitz boek van Dick Walda Soy Kroon en Thomas Cammaert Allard Blom Eddy Habbema Joris van Veldhoven Coen van der Hoeven 8/4 Meppel, Schouwburg Ogterop De Theater BV (Blom en Seijkens) 115 29/4 Leeuwarden, De Harmonie
