Laat Risk en Monopoly maar in de kast liggen. Met deze spellen blijft het wel gezellig tijdens de feestdagen

„Laat Risk en Monopoly maar in de kast liggen”, zegt Kim Hoetjes van spellenwinkel WirWar in Groningen. „Die spellen duren te lang. Bovendien kun je bij Monopoly al na een halfuur uitgespeeld zijn, terwijl de rest nog 2 uur doorspeelt. Dat is niet gezellig.”

En dat is juist het doel van een spelletje tijdens de feestdagen: gezelligheid.

Volgens Hoetjes is het belangrijk op een paar punten te letten bij het uitkiezen van een geschikt gezelschapsspel: het moet niet moeilijk zijn om te leren, iemand moet makkelijk even kunnen afzwaaien om bijvoorbeeld de oven uit te zetten en je moet kunnen schakelen tussen grote en kleinere groepen.

Annetol Griskov van spellenwinkel Spellekijn in Leeuwarden raadt heftige, lange spellen als Risk tijdens de feestdagen ook af. „Dat moet je vooral spelen als je met iedereen ruzie wilt hebben, je familie niet meer wil zien en de hele avond kwijt wil zijn”, zegt hij grappend.

Griskov merkt dat veel mensen spellen kopen op basis van toplijstjes en titels als ‘speelgoed van het jaar’. „Mensen varen blind op de lijstjes, terwijl die natuurlijk geen rekening houden met individuele wensen. Ons eerste advies aan een ouder of grootouder is vaak: ‘koop niet een spel voor je kind, maar iets voor jezelf dat je kind ook kan spelen.’ Kinderen hebben het meteen door als ouders het zelf niet leuk vinden.”

„Een van mijn persoonlijke favorieten voor een gezellige avond is Hitster”, zegt Hoetjes. Ze haalt een zwarte doos tevoorschijn met daarop gekleurde letters. De verpakking stelt een muziekbox voor. Daarin zitten allemaal kaartjes en kartonnen muntjes. Met je telefoon scan je een kaartje, dan begint een liedje te spelen en degene die aan de beurt is moet raden wanneer op de tijdlijn het nummer ongeveer is uitgekomen.

Hoetjes: „Het is een van onze best verkochte spellen op dit moment. Je kunt het samen spelen, tegen elkaar of in teams. Iedereen weet wel iets van muziek en je kunt het met meerdere generaties doen.”

Precies het soort partygame dat Griskov ook aanraadt, zeker in grote groepen. „Spellen met een hoog lachen-gieren-brullen-gehalte. Er zijn allerlei soorten van. Je kunt ze met met veel mensen tegelijk spelen, zijn lekker luchtig en de regels zijn lekker makkelijk.”

Hitster is dus geschikt wanneer je kerst viert met je hele familie. Maar wat als je met een vriendengroep bent? „Dan zou ik Akropolis aanraden’’, zegt Hoetjes. „Dat is een puzzelspel: je bent architect en je bouwt een stad. Niet alleen plat maar ook de hoogte in.” Groot voordeel is dat het uit te leggen is in vijf minuten.

Voor het gezin raadt Hoetjes Living Forest aan. ,,Deze is ook leuk met vrienden, maar is net een graadje moeilijker dan Acropolis.” En dus iets minder makkelijk om te spelen met vrienden als je aan het borrelen bent geslagen. „Bij Living Forest heb je een heilige boom die je moet beschermen.” Dit spel kun je op drie manieren winnen: door 12 bomen te planten, 12 brandjes te blussen of 12 bloemen te verzamelen. „Je moet er iets langer voor zitten om het te snappen, maar er zijn heel veel opties en het ziet er schitterend uit.”

„Kijk ook eens naar coöperatieve spellen”, tipt Griskov. Die groeien de laatste tijd flink. „Als een kind een spel wil spelen, wil ‘ie vaak gezellig samen spelen, niet door de andere spelers afgemaakt worden. Dat geldt ook voor veel volwassenen.” Komt ook een stuk minder ruzie van. Ook fijn: als een van de spelers het spel al kent, kun je vaak meteen beginnen. Dan komen de regels al spelend langs én weet je zeker dat de ‘expert’ niet stiekem regels achterhoudt voor zijn eigen voordeel. „Denk bijvoorbeeld aan een escape room-achtig spel als Unlock of Boomgaard, een verzamelspel”, zegt Griskov.

Dat zijn de spellen die de sfeer ten goede komen. Maar het komt natuurlijk voor dat een fanatiek familielid per se de strijd wil aangaan onder het mom van ‘gezelligheid’. Welk spel pak je er dan bij? „Dan zou ik juist een enorm competitief spel pakken dat niet te lang duurt”, zegt Hoetjes met een vrolijke twinkeling in haar ogen. „Bijvoorbeeld Zoektocht naar Eldorado. Dat gaat echt hard op hard. Doel is ook om elkaar het leven zuur te maken.”

Griskov raadt voor de echt competitieve rakkers El Grande aan. „Een favoriet van de winkel. Een super agressief spel. Je bent echt bezig elkaar tegen te werken, je weet nooit hoe het loopt. En er komt weinig geluk bij kijken, het draait om tactiek. Je speelt maximaal anderhalf uur en dan is het klaar.”

Wil je je familie volgend jaar wel weer zien met kerst en toch ook competitief zijn? Happy little dinosaurs is ook een kortdurend spelletje waarbij je elkaar lekker kunt dwarszitten, maar dan met een vleugje humor. Je moet als dinosaurus allerlei rampen overleven: ecologische rampen (een uitbarstende vulkaan), emotionele rampen (een date die niet komt opdagen) en domme pech (een grotere dino die per ongeluk op je stapt). Daar kan zelfs een slechte verliezer om lachen. Tussen de tranen door dan.