Caroline van der Plas (BBB) kwam als bezoeker kijken bij het debat over het mestbeleid. Foto: Remko de Waal / ANP
Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt de ’zure’ mestmaatregelen van demissionair minister Piet Adema (Landbouw). Dat betekent onder meer dat vele boeren in aanmerking zullen komen voor een nieuwe opkoopregeling, veel dier- en fosfaatrechten zullen worden afgeroomd en de veestapel fors gaat krimpen.
Adema zegt dat de maatregelen ’keihard nodig zijn’ om boeren enigszins te helpen nu een Brusselse uitzondering die Nederland had (de zogeheten derogatie) is komen te vervallen. Daardoor mogen boeren veel minder mest uitrijden. De mest die zij in de kelders hebben moeten zij nu afvoeren, vaak tegen grote bedragen. Hierdoor dreigen duizenden boeren failliet te gaan.
PVV en BBB staan alleen
Hoewel formerende partijen PVV en BBB veel kanttekeningen bij het aangekondigde beleid plaatsen, ziet Adema een ruime Kamermeerderheid (bestaande uit PvdA-GL, VVD, NSC, D66, CDA en CU) die zijn pakket ondersteunen. „Daar ben ik blij mee en dankbaar voor”, aldus Adema.
Hij wil ’zo snel mogelijk’ de uitwerking van zijn plannen presenteren. PVV’er Jeanet Nijhof-Leeuw zou het pakket dat nu voorligt zelf ’ontraden’, maar staat daar met BBB’er Cor Pierik redelijk alleen in. Pierik heeft vooral grote zorgen over ’draagvlak’ in de boerensector, die nu al zeer verdeeld is.
Veel zuur
Demissionair minister Adema zegt dat er inderdaad ’veel zuur’ in zijn pakket vol ’ingrijpende maatregelen’ zit. „Maar ik ga door en ik kom met maatregelen”, zegt hij tegen de Kamer.
Hij krijgt bijval van Laura Bromet van PvdA/GL. „Verspil nooit een goede crisis om dat te doen wat we uiteindelijk toch zouden moeten doen”, moedigt zij de minister aan. Zij vraagt zich nog wel af of het ’ver genoeg gaat en hard genoeg is’ maar denkt dat het een ’eerste goede stap’ zou kunnen zijn.
Adema weigert gesprek
Alternatieven van BBB en PVV wil demissionair minister Adema komende tijd wel bekijken, maar hij verwacht niet dat die de ’acute problemen’ gaan oplossen. Datzelfde geldt voor plannen die vanuit vier boerenorganisaties zijn aangedragen, waaronder LTO. Zij presenteerden ook plannen, die Adema eerst met hen wil bespreken.
Andere boerenpartijen, waaronder Agractie en het radicale Farmers Defence Force (FDF), voelen juist niets voor deze plannen, die ervoor gaan zorgen dat de veestapel in elk geval flink zal krimpen. FDF spreekt zelfs van ’hoogverraad’. Adema weigert ook met deze partijen in gesprek te gaan, kondigde hij in het debat aan. Zelfs niet als ze daarom zouden vragen. „We gaan hier niet een rondje landbouwakkoord over doen”, aldus de minister.
’Weg naar Brussel dicht’
Ook de alternatieven die BBB presenteert om mestoverschotten bijvoorbeeld op te slaan in gigantische mestzakken of containers, wijst Adema van de hand. „Dan zit je volgend jaar met een nog groter probleem”, schetst de bewindsman.
De plattelandspartij wil een nieuwe derogatie, de uitzondering van Europese mestlimieten die jarenlang gold in Nederland en nu stapsgewijs verdwijnt. Adema herhaalde dat dat volgens hem kansloos is. „Ik constateer dat de weg naar Brussel dicht zit. Kamerleden en organisaties die mij vragen alsnog te gaan, overvragen mij.”
Mestzakken
Eline Vedder (CDA), die naast haar Kamerlidmaatschap boer is, kraakt het voorstel van BBB ook. „Wat heb ik aan een mestzak als ik elke dag mijn boerderij stukje bij beetje stuk zie gaan?”, zegt zij. Landbouwwoordvoerder Cor Pierik van BBB kan zich inleven in haar situatie. „De zorgen die mevrouw Vedder naar voren schuift, zijn ook mijn zorgen.”
Kritiek op het BBB-voorstel klinkt er ook van een andere formatiepartner, namelijk NSC. „Je hebt meer mestzakken nodig dan er boeren zijn in Nederland”, zegt oud-melkveehouder Harm Holman (NSC) over de plannen van BBB. „Het draagt misschien bij, maar het is niet de hele oplossing.” Hij staat er wel voor open om „met een serieus plan onder de arm” in Brussel te blijven pleiten voor meer ruimte.
’Blokkeer-Fries’
Ook SGP’er André Flach ziet kansen om regels te veranderen, bijvoorbeeld bij het aanwijzen van ’kwetsbaar gebied’, waarvoor nu zeer strenge normen gelden. Hij hoopt dat dat op termijn verlichting kan opleveren, maar Adema weigert hier onderzoek naar te doen.
„Ik ga geen valse hoop bieden. Er zit gewoon geen ruimte in. Dat heeft niets te maken met dat ik een ’blokkeer-Fries’ ben, maar omdat wij hier keer op keer bezig zijn met discussies waarbij mensen hoop krijgen, terwijl dat er gewoon niet in zit”, aldus de minister.
