Net als een flink deel van Nederland bekeek ik de nieuwste aflevering van het programma BOOS door Tim Hofman. En net als iedereen die die aflevering zag, zag ook ik VVD-lijsttrekker Yesilgöz andermaal nat gaan.
Ze draaide, verhief haar stem, zei dat ze iets niet had gezegd terwijl ze het vlak daarvoor, op camera, wel degelijk zei en probeerde te doen alsof ze maar een gewone burger was met een gewone mening die ze net als ieder ander zonder na te denken op X mocht kwakken. Vooral dat laatste was kwalijk, omdat de aflevering ging over de relatie tussen uitspraken van invloedrijke politici en doodsbedreigingen. Maar goed, laten we onze aandacht vooral niet te veel richten op deze politieke brokkenpiloot.
Laten we ons richten op het andere deel van de aflevering. Daar kwamen gewone mensen aan het woord die bedreigingen ervaren. Een activist, een journalist, een influencer, een meneer die werkzaam is bij een wetenschappelijk instituut: allen kwamen ze met afschuwelijke verhalen. Ze vertelden over haatmail en kogelbrieven, over dickpics en verkrachtingsfantasieën, over de politie die amper iets voor hen betekenen kon. Die ze aanraadde om maar niet meer met de trein te gaan, niet meer in het openbaar te verschijnen. Allemaal dramatisch en ontzettend ontwrichtend op persoonlijk vlak, maar nog erger was, is dat ze allemaal ook hinder ondervonden van deze bedreigingen bij het uitoefenen van hun werk.
De bijl aan de wortel van de maatschappij
Zelfcensuur trad op, maar ook het bijeenhouden van een organisatie bleek erg lastig onder dreiging van geweld. De activist vertelde dat er mensen stopten met de strijd, de wetenschappelijk medewerker sprak over langdurige uitval van collega’s. En ook Yesilgöz benoemde, in een van haar spaarzame houtsnijdende momenten, dat ze bij het samenstellen van een kieslijst te maken heeft met terughoudendheid onder vooral jonge vrouwen.
Zoals Tim Hofman ook al in zijn uitzending benoemde, is dit zeer kwalijk. Wanneer juist de steunpilaren van de maatschappij hun werk niet meer vrij kunnen doen, is dat de bijl aan de wortel van de hele maatschappij. En aangezien, zoals de aflevering in verschillende stappen duidelijk maakt, er een aantoonbaar causaal verband bestaat tussen doodsbedreigingen en uitspraken van politici, denk ik dat het begin van een oplossing ook bij die politici moet liggen. Ik zou ervoor pleiten dat alle lijsttrekkers nog voor de verkiezingen een convenant ondertekenen waarin ze beloven zich verre te houden van het aanwakkeren van haat jegens personen.
Ik zou het zetelverlies maar gewoon nemen
En dan kom ik toch nog even terug op Dilan Yesilgöz. Want ook al ondertekent ze zo’n convenant, geloofwaardig zal het niet meer zijn, daar heeft ze het met haar tweets over Douwe Bob en eerder Tim Hofman zelf naar gemaakt. Het niet meer geloofwaardig kunnen ondertekenen van zo’n convenant is pijnlijk voor elke lijsttrekker, maar extra pijnlijk voor de lijsttrekker van de grootste liberale partij. Een partij die zegt op te komen voor vrijdenkers, een partij die zegt dat vrijdenken tot hun grondbeginselen behoort. Dat een liberale partij geleid wordt door iemand die het voor vrijdenkers aantoonbaar gevaarlijker maakt in dit land, is idioot.
Als ik de VVD was zou ik het zetelverlies met het te elfder ure vervangen van Yesilgöz dus maar gewoon nemen. Niet haar amateurisme als politicus maar het feit dat ze met haar gedrag de kernwaardes van het liberalisme te kakken zet, is immers veel erger dan welke electorale afstraffing dan ook.
