Toenemende 'femicide' toont aan dat Internationale Vrouwendag nog altijd heel belangrijk is in de strijd voor gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen | opinie
Vrouwen dragen 'Stop Femicide'-vlaggetjes tijdens de Feminist March in Amsterdam op 5 maart 2022. Foto: Shutterstock
Het idee dat de vrouw ondergeschikt is aan de man vindt opvallend veel weerklank onder jonge mannen, en ook femicide in Nederland is een groeiend probleem. Genoeg redenen, stelt Lammert Waslander, waarom Internationale Vrouwendag nog altijd heel belangrijk is in de strijd voor gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen.
Steeds meer jongens en mannen denken traditioneel over de rol van man en vrouw waarbij de vrouw ondergeschikt is aan de man. Wereldwijd zijn miljoenen pubers en jong volwassen mannen in de ban van Andrew Tate, een vrouwonvriendelijke influencer die vindt dat mannen weer ‘echte’ mannen moeten worden.
Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, liet recent in de Volkskrant weten dat ze bij bezoeken aan mbo’s in Amsterdam geschrokken was van de traditionele denkbeelden van mannelijke scholieren. In Groningen is studentenvereniging Vindicat al jaren het voorbeeld van mannelijk seksisme. De vereniging kreeg landelijke bekendheid omdat vrouwen er ‘herten’ werden genoemd en op ‘bangalijstjes’ seksueel werden geclassificeerd.
Acht maart is het Internationale Vrouwendag, een belangrijke dag om aandacht te vragen voor emancipatie en gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen, die op veel terreinen onder druk staan.
Femicide
Woensdag 21 februari is in Winsum een 17-jarig meisje doodgestoken door haar 19-jarige ex, die de moord inmiddels heeft bekend. Een onbegrijpelijk grote tragedie waarbij de jonge leeftijd van zowel het slachtoffer als de dader opvallen.
Deze moord staat niet op zichzelf, steeds vaker worden vrouwen vermoord door hun (ex)-partner. Van de 128 mensen die vorig jaar door geweld om het leven kwamen, zijn 26 vrouwen door hun (ex)-partner omgebracht. De afgelopen vijf jaar waren dit 127 vrouwen tegenover 17 mannen.
Vrouwenmoord, steeds vaker ‘femicide‘ genoemd, is een steeds groter wordend probleem in onze maatschappij. De directe oorzaak is vaak een definitieve afwijzing van de man door de vrouw. In de voorgeschiedenis is vaak sprake van liefdevolle en attente mannen die langzaam hun vriendin of vrouw steeds meer controleren en isoleren van anderen. De naaste omgeving heeft vaak niet in de gaten dat er iets helemaal mis is in de relatie.
Politiek probleem
Schaamte bij de vrouwen, hoop dat het toch goedkomt, manipulatie door de man (door bijvoorbeeld dreigen met zelfdoding), angst voor geweld of represailles en gebrek aan ik-kracht om los van de man verder durven te gaan, maken dat familie en vrienden vaak te laat de ernst van de relatieproblemen inzien.
En als de politie is ingeschakeld of zelfs de rechter een contactverbod heeft opgelegd, zijn de problemen niet voorbij. Femicide is inmiddels een politiek probleem en Franc Weerwind, demissionair minister van Rechtshandhaving, is bezig met een plan van aanpak waarbij hij ook nadenkt over de strafbaarheidstelling van femicide.
Mannen moeten beter weten
Femicide vindt vaak plaats door traditioneel denkende mannen die de vrouw als hun eigendom zien. Mannen die beter moeten weten als ze goed om zich heen kijken, want dan zien ze dat vrouwen een gelijkwaardiger positie op de arbeidsmarkt hebben afgedwongen, dat al jaren meer vrouwen dan mannen studeren aan de universiteiten en hoge scholen, dat vrouwen belangrijke maatschappelijke sectoren als zorg, onderwijs, cultuur en rechtsspraak vormgeven en op tv zien ze dat Nederlandse vrouwelijke sporters bij veel sporten internationaal succesvoller zijn dan de mannen.
Er komen echter steeds meer mannen die, gesteund door de denkbeelden van onder anderen Andrew Tate, denken dat vrouwen passief, afhankelijk en machteloos dienen te zijn en zij als man actief, onafhankelijk en machtig. En als een vrouw laat zien onafhankelijk te zijn en de macht te hebben om het contact definitief te verbreken, zetten deze in wezen onzekere en angstige mannen hun gevoelens om in boosheid, agressie en geweld met steeds vaker dodelijke afloop.
Machtsverhoudingen nog niet veranderd
Het is belangrijk dat de emancipatie voortschrijdt en hoewel jonge vrouwen al langer hoger zijn opgeleid dan jonge mannen, heeft dit nog niet tot veranderde machtsverhoudingen geleid.
In Nederland krijgen vrouwen te horen dat het goed is dat ze werken, maar dat ze ook een goede moeder moeten zijn. Een eis die niet aan de mannen wordt gesteld die blijkbaar geen goede vaders hoeven te zijn.
Het gevolg is dat vrouwen in Nederland massaal parttime werken en vaak financieel afhankelijk blijven van een mannelijke partner. Momenteel noemt een aantal vrouwen zich zelfs ‘tradwives’ en storten zich weer zoals vroeger volledig op het huishouden en de opvoeding. Na een echtscheiding echter komen nog steeds meer vrouwen dan mannen in financiële problemen.
Vrouwen verdienen nog steeds minder
Vrouwen verdienen nog steeds minder dan mannen met dezelfde functie. Te weinig vrouwen hebben een topfunctie in het bedrijfsleven. Gratis of voor iedereen betaalbare kinderopvang, van levensbelang voor vrouwen om financieel onafhankelijk te zijn ook als men kinderen opvoedt, is in Nederland nog steeds niet gerealiseerd.
De baas zijn over je eigen lijf en zelf over een eventuele abortus mogen beslissen is in Nederland nog vanzelfsprekend maar in steeds meer landen niet meer. Alle vrouwen moeten tijdens hun leven dealen met ongewenste aanrakingen, seksuele intimidatie of misbruik, voortdurend komen nieuwe zaken in het nieuws. Steeds meer vrouwen worden als gezegd door mannen vermoord.
Er zijn sterke vrouwen nodig in de strijd tegen seksisme en geweld. Sterke vrouwen die opkomen voor het beschikken over het eigen lijf. Die duidelijk maken dat voor vrouwen onafhankelijkheid en een autonome identiteit nog steeds niet vanzelfsprekend zijn. Vrouwen die zich niet wegcijferen, die niet alleen voor anderen opkomen maar ook voor zichzelf. Internationale Vrouwendag is nog altijd heel belangrijk in de strijd voor gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen.
Lammert Waslander uit Groningen is gepensioneerd psycholoog
