Bezoekers tijdens de tentoonstelling 'Op reis met Vincent. Van Gogh in Drenthe' in het Drents Museum. Foto Sake Elzinga
Voor wie het is ontgaan: in 2023 wordt stilgestaan bij het verblijf van Vincent van Gogh in Drenthe, 140 jaar geleden. Dat gaat gepaard met veel activiteiten. Maar er is ook kritiek.
Albert Metselaar uit Hoogeveen veegde volgens de website van deze krant recent ‘de vloer aan met Van Gogh-evenementen in Drenthe’. Volgens de amateurhistoricus en publicist wordt in het herdenkingsjaar een loopje genomen met de feiten en slepen organisaties de kunstschilder er met de haren bij om te profiteren van de aandacht rond zijn leven en werk.
Het is niet voor het eerst dat Metselaar kritiek uit op hoe met Van Gogh wordt omgegaan. Na de plaatsing van een informatiepaneel in Hollandscheveld sprak hij met twee medestanders in juli zelfs van censuur, stiekem gedoe, macht en frauduleus onderzoek. In september hekelde hij solo een gebrek aan aandacht voor de psyche en ‘donkere kant’ van Van Gogh.
Met zijn opstelling maakt Metselaar zijn reputatie als luis in de pels waar. Vooral in Hoogeveen en omgeving kan geen historisch onderzoek worden gepresenteerd of hij weet er meer van – de ene keer letterlijk, de andere keer figuurlijk. Niet zelden trekt hij via de media officiële uitkomsten in twijfel. Zo ook bij het grote Van Gogh-onderzoek dat is verricht door het Drents Museum, Drents Archief en Het Drentse Landschap.
Van belang is te weten dat dit onderzoek de eerste professionele poging is geweest om koren van het kaf te scheiden. Het is ingesteld om het Drentse verhaal van Van Gogh opnieuw te vertellen, voor een veel grotere groep dan historici en liefhebbers. Dat moet inderdaad niet tot flauwekul leiden, zoals beweringen van Metselaar zelf dat Van Gogh bipolair was en zelfportretten maakte vanuit de vraag ‘of hij er mocht zijn’.
Over de kwaliteit van sommige Van Gogh-activiteiten kun je van mening verschillen. Gegeven is dat de herdenking tot ongekende inspiratie in Drenthe heeft geleid, met de tentoonstelling in het Drents Museum als hoogtepunt en schoolkinderen die brieven schrijven aan hun broers, zussen en ouders als prachtige bijvangst.
Minstens zo belangrijk is wat wordt gedaan om het Drentse verhaal van Van Gogh ook na 2023 levend te houden. Alvast een stelling voor de komende discussie: liever meer ruimte voor kunstenaars die in Drenthe artistieke vrijheid zoeken en krijgen dan voor amateurhistorici die de spijkers poetsen en daarbij de kist vergeten.
