De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) is een gedrocht dat niets met sociale rechtvaardigheid te maken heeft. Foto: ANP/HH
Zieke mensen komen nog meer in de problemen door de nieuwe maatregelen tegen de wachtlijsten bij aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering.
De uitvoering van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) is een puinhoop. De wachtlijsten zijn extreem lang en bij tienduizenden mensen zijn fouten gemaakt bij de berekening van de uitkering.
De minister van Sociale Zaken maakte onlangs bekend dat het UWV de komende tijd prioriteit gaat geven aan nieuwe beoordelingen, zodat mensen sneller weten of ze wel of geen recht hebben op een WIA- of Wajong-uitkering. In 2025 was de gemiddelde wachttijd een jaar en acht maanden.
Het UWV zal nauwelijks nog herbeoordelingen doen. Dat laatste treft veel mensen die al lang in onzekerheid zitten, omdat ze deels zijn goedgekeurd maar te ziek zijn om te werken. Zij vinden dat er fouten zijn gemaakt door de verzekeringsarts en willen daarom een herkeuring.
Financiële consequenties
Hetzelfde geldt voor mensen die een herbeoordeling aanvragen, bijvoorbeeld omdat de klachten erger zijn geworden of nieuwe medische informatie beschikbaar is waardoor de hoogte van de uitkering niet meer zou kloppen. De financiële consequenties zijn groot. Maar het overgrote deel van deze groep wordt door het UWV voor onbeperkte tijd aan de kant geschoven.
Al vele jaren slaan vakbonden en gedupeerden alarm over de WIA, die te complex en bovendien heel onrechtvaardig is. En dat was al ver voordat aan het licht kwam hoe groot de puinhoop echt is. Critici noemen het een groter debacle dan het toeslagenschandaal.
De WIA is een gedrocht dat niets met sociale rechtvaardigheid te maken heeft. Wie relatief weinig verdient, loopt een grotere kans om een lagere of zelfs helemaal geen uitkering te krijgen. Voor mensen met een laag inkomen, die niet volledig afgekeurd worden, worden door de arbeidsdeskundige van het UVW makkelijke, niet bestaande functies gezocht waarmee zij ongeveer hetzelfde salaris zouden kunnen verdienen als voor ze ziek werden.
Gedupeerd
Mensen die al kwetsbaar zijn, krijgen de opdracht om werk te zoeken, te solliciteren naar banen die er niet zijn. Velen komen vrijwel compleet zonder inkomen te zitten. Een langdurig zieke chirurg of een andere grootverdiener krijgt wel een uitkering, omdat er geen eenvoudige banen zijn met een uurloon dat in de buurt komt van hun laatste salaris.
De hele WIA moet op de schop. De wachtlijsten zijn ontstaan door een tekort aan verzekeringsartsen en verouderde computersystemen bij het UWV, maar vooral ook door de complexiteit van de wet. Veel mensen zijn daardoor zwaar gedupeerd. Het nieuwe kabinet kan daar niet aan voorbijgaan. Het heeft al veel te lang geduurd.
