Wie bepaalt de toekomst van de ziekenhuizen in Groningen en Drenthe? ‘We hebben het hier goed voor elkaar’

Als het gaat om de bereikbaarheid van ziekenhuizen, dan hebben we het in Noord-Nederland zo slecht nog niet. Alleen vanuit Vlagtwedde is het iets langer dan een half uur rijden naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, het Ommelander Ziekenhuis Groningen in Scheemda. Maar voor zo goed als alle andere plekken geldt dat je niet heel lang onderweg hoeft te zijn naar het ziekenhuis.

Als er iets is waar Groningers en Drenten van links tot rechts het over eens zijn, is het dat streekziekenhuizen en andere lokale zorgvoorzieningen op niveau moeten blijven. Ruim 80 procent van de respondenten van de verkiezingsenquête van het Dagblad van het Noorden wil dat het nieuwe kabinet zich hiervoor inzet.

,,Er wordt veel over geklaagd, maar de zorg in Nederland krijgt van mij een dikke 10”, zegt Rennie Visser (71) uit Bovensmilde. Hij weet waar hij het over heeft. Sinds tien jaar is hij hartpatiënt. ,,Terwijl ik altijd gezond geleefd heb en aan duursport heb gedaan. Het was gewoon pech hebben”, zegt Visser.

Visser zag het afgelopen decennium heel wat ziekenhuizen in Noord-Nederland van binnen. ,,WZA, Martini, OZG, Treant en als het echt erg is UMCG”, somt Visser de smaken in Groningen en Drenthe op. ,,Het is helemaal prima zo, daar moeten ze niet aankomen.” Wat politiek betreft zweeft hij nog ergens tussen CDA en BBB.

Ginie Alberts (70) uit Peize is een echte NSC’er, ook na het vertrek van Pieter Omtzigt. Wat visie op de zorg betreft ligt ze helemaal op één lijn met Visser. ,,De verdeling van ziekenhuizen is goed zo”, zegt Alberts. ,,We hebben het hier goed voor elkaar en dat moet zo blijven.”

Maar dát de ziekenhuizen die we nu hebben er over 20, 10 of zelfs 5 jaar er allemaal nog zijn is geen uitgemaakte zaak. Als de inkomsten en de uitgaven niet in balans zijn, dan kunnen investeerders en zorgverzekeraars besluiten dat het zo niet langer kan. Dat de huishoudboekjes van ziekenhuizen er niet altijd goed uitzien, bleek vorige week opnieuw, toen accountantsbureau BDO de jaarcijfers van 2024 op een rijtje zette. Meer dan één op de drie ziekenhuizen in Nederland heeft een wankele financiële basis. Treant en het Martini Ziekenhuis staan landelijk in de middenmoot.

Pijnlijker was het overzicht voor het OZG en WZA. Beide ziekenhuizen werken aan een herstelplan waarmee de financiën op orde moeten worden gebracht. Het is de reden dat ze uitstel van het presenteren van hun jaarcijfers hebben gevraagd en dus niet zijn opgenomen in de financiële ranglijst van BDO.

,,Ik snap heel goed dat inwoners van Noord-Nederland het overeind houden van het ziekenhuis in hun buurt heel belangrijk vinden”, zegt Wieke Paulusma uit Groningen, specialist gezondheidszorg van D66 in de Tweede Kamer. Volgens haar zit de grootste kwetsbaarheid niet per se in het geld, maar meer in het personeel. De zorgvraag stijgt de komende decennia, terwijl er minder zorgpersoneel beschikbaar is.

,,De enige oplossing is dat ziekenhuizen beter met elkaar samenwerken”, zegt Paulusma. ,,In Groningen en Drenthe doen we dat trouwens al behoorlijk goed.” Ze doelt op concentratie van zorg. Dat het ene ziekenhuis bijvoorbeeld neurologie op zich neemt en het andere verloskunde. ,,Het betekent dat je ziekenhuis er wellicht anders uit ziet dan je gewend bent. Dat je voor spoedhulp ineens naar Scheemda moet, terwijl je eerst naar Stadskanaal ging. Maar dat is wel de enige manier om de kwaliteit in de ziekenhuizen in de hele regio op peil te houden.”

Extra geld moet er wat D66 betreft niet naar de ziekenhuizen. Liever investeert de partij in de stap die daarvoor komt. De huisartsen, de wijkverpleging en de sociale teams van de gemeenten. ,,We zijn in ons land goed in behandelen, maar liever voorkomen we dat mensen ziek worden”, zegt Paulusma. ,,We willen daarom dat er meer geld gaat naar het zo lang mogelijk gezond houden van mensen. Denk aan investeren in stoppen met roken, het goedkoper maken van gezonde producten in de supermarkt en ervoor zorgen dat er in elke nieuwbouwwijk een speel- en sportterrein wordt aangelegd.”

Ook de andere Groningse zorgwoordvoerder in de Tweede Kamer, Julian Bushoff van GroenLinks-PvdA, maakt zich hard voor het behoud van de ziekenhuizen in de provincie. ,,Het is heel begrijpelijk dat mensen uit onze regio zich zorgen maken over het voorzieningenniveau”, zegt ook Bushoff. ,,In Groningen en Drenthe ligt op de loer dat de overheid uit je buurt verdwijnt en de zorg is dan het meest tastbaar.”

Bushoff wil dat er op een andere manier naar de zorg gekeken wordt. ,,Dus niet wat ik noem het spreadsheetdenken in de acute zorg, wat tot nu toe gebeurde. Wat ik ermee bedoel is dat het voor onze regio niet eerlijk is om te kijken naar efficiency, omdat we hier minder mensen hebben en de ziekenhuizen dus automatisch minder inkomsten.”

Komt een ziekenhuis in gevaar, dan moeten de zorg zelf en het lokale bestuur zelf daar ook wat over te zeggen krijgen, stelt Bushoff. ,,We hebben te vaak gezien, in Heerlen bijvoorbeeld en recent ook in Sneek, dat de betrokkenen helemaal niks te zeggen hadden over de toekomst van hun ziekenhuis. Samen met het CDA heb ik de wet veranderd, waardoor de betrokkenen meer zeggenschap krijgen.”

Om personeelstekorten in de zorg tegen te gaan, pleit Bushoff voor een hoger salaris voor verzorgenden en verpleegkundigen, zodat ze op hetzelfde niveau komen als personeel in andere sectoren. ,,Overigens zullen we vooral ook moeten voorkomen dat mensen ziekenhuiszorg nodig hebben. We weten dat armoede voorkomen en bestaanszekerheid het beste medicijn is voor je gezondheid.”

Dan is er nog het eigen risico van, nu nog, 385 euro. Zo’ n 15 procent van de respondenten wil dat die wordt afgeschaft, 23 procent wil dat het wordt verlaagd, 26 procent wil dat het niet goedkoper wordt gemaakt en nog zo’n 30 procent ziet liever dat het inkomensafhankelijk wordt gemaakt.

,,Afschaffen, zoals de PVV wil, is een slecht idee”, zegt Paulusma (D66). ,,Dan nemen de wachtlijsten enorm toe. Wij vinden dat je het bedrag ten eerste moet opknippen, dat patiënten het niet in een keer hoeven te betalen. Verder willen we dat het bedrag gehalveerd wordt voor wie kampt met een chronische aandoening of een beperking, want deze groep maakt de meeste zorgkosten.”

GroenLinks-PvdA wil het bedrag verlagen. ,,We zien te veel zorgmijders”, zegt Bushoff. ,,Mensen die vanwege de hoge kosten blijven doorlopen met klachten. Dit speelt zeker in onze regio, omdat we hier gewoon meer armoede kennen. Doorlopen met klachten leidt uiteindelijk tot ergere aandoeningen, dus daar moeten we wat aan doen. Het is ook de reden dat we mondzorg voor volwassenen in het basispakket willen.”