Volgens de SP mijdt één op de vijf mensen de zorg door hoge kosten. Klopt dat? 

Met ‘sociaal’ als toverwoord vliegt de SP de komende Tweede Kamerverkiezingen aan. De partij wil onder Jimmy Dijk beter voor de dag komen dan in 2023, toen het genoegen moest nemen met slechts vijf zetels. Het legt de focus volledig op het klassieke ‘sociale’ recept. Het verkiezingsprogramma heeft de ronkende titel ‘Supersociaal’ gekregen.

De SP wil ‘gewone mensen’ vooruithelpen en Nederland ‘menselijker’ en ‘socialer’ maken, valt te lezen in het voorwoord. En, iets verderop: ‘Het is niet normaal dat één op de vijf mensen door de hoge kosten de zorg mijdt.’ Maar klopt die bewering wel?

Niet als we naar de recentste cijfers kijken. Uit de dit jaar verschenen Patiëntenmonitor, een onderzoek van de Patiëntenfederatie, blijkt het aantal zorgmijders lager te liggen. Ongeveer één op de acht (13 procent) ondervraagden geeft aan in 2024 zorg gemeden te hebben uit angst voor een gepeperde rekening.

In bijna de helft (49 procent) van de gevallen gaat het om tandartszorg. Een deel van de tandheelkundige zorg zit niet in het basispakket van de zorgverzekering, waardoor mensen een bezoek vaak op de lange baan schuiven of zelfs helemaal afzeggen.

Kennisinstituut Nivel publiceerde onlangs eveneens cijfers over zorgmijders in Nederland. In hun onderzoek lag het aantal mensen dat afzag van een doktersbezoek, behandeling of medicijnen vanwege het prijskaartje op 8 procent.

Ook het CBS heeft cijfers gepubliceerd die lager liggen dan de SP stelt, al heeft het statistiekenbureau de data opgeknipt in twee categorieën: de tandarts en de huisarts. 23 procent van de Nederlanders zag in 2024 af van tandartsbezoek vanwege de kosten, 11 procent ging daardoor niet naar de huisarts.

Een snelle conclusie is dan ook simpel te trekken: de SP is in het verkiezingsprogramma te stellig en meldt een te hoog aantal zorgmijders in Nederland. Toch is een kleine kanttekening op zijn plaats. De SP verpakt in de stelling namelijk geen jaartal. Gaat het om 2024 of om een eerder jaar? Dat laat de SP in het midden.

Verschillende, oudere onderzoeken laten cijfers zien die meer in de buurt komen van de bewering van de SP. In het Opiniepanel van EenVandaag gaf één op de vier mensen aan in 2023 zorg te hebben gemeden vanwege de kosten. Uit onderzoek van de Patiëntenfederatie over dat jaar bleek het te gaan om één op de vijf Nederlanders. Precies het aantal dat is gebruikt in het verkiezingsprogramma van de SP.

Conclusie: met de bewering dat ‘één op de vijf mensen’ zorg mijdt vanwege de hoge kosten, is de SP iets te kort door de bocht gegaan. De recentste onderzoeken laten namelijk een ander, lager percentage dan 20 procent zien. Oudere statistieken komen meer in de buurt van de bewering van de SP. Is er tijdens het schrijven van het verkiezingsprogramma een onderzoek uit 2023 gebruikt? Het zou zomaar eens kunnen.