Nederland wil nog fors meer windenergie opwekken op de Noordzee. Over de vraag hoe die groene stroom moet worden aangeland naar de Eemshaven verschillen de meningen. Koen Suyk
De tunnel die de Noord-Nederlandse overheden naar de Eemshaven willen trekken voor het transport van stroom en waterstof vanaf de Noordzee, blijft in beeld bij het kabinet. Sterker: voor eind 2026 moet er een uitgewerkt plan liggen.
Dat schrijft verantwoordelijk minister Sophie Hermans aan de Tweede Kamer. Hoewel het kabinet voor de korte termijn vasthoudt aan de in het Noorden zwaar omstreden kabelroute via Schiermonnikoog en de Waddenzee, is een rechtstreekse tunnel naar de Eemshaven volgens haar niet uit beeld.
Minister wil volle kracht door met tunnelplan
Integendeel: samen met de regio wil Hermans op volle kracht door met deze variant. Voor de korte termijn is het volgens haar geen haalbare kaart om het eerstkomende windgebied dat Nederland gaat realiseren op de Noordzee, via een tunnel te verbinden met het vasteland. Maar voor het gebied dat daarna aan snee komt, geldt dat mogelijk wel.
Voor het windgebied Doordewind, bijna 80 kilometer noordelijk van de Waddeneilanden, houdt het kabinet vast aan een kabel die onder Schier en door de bodem van de Waddenzee wordt getrokken en via het Noord-Friese en -Groningse kustgebied naar de Eemshaven loopt. Het Noorden vreest natuur- en economische schade en lobbyt voor een tunnel.
‘Doordewind’ moet vanaf 2032 de eerste stroom leveren. Dat komt volgens Hermans te vroeg om de technisch zeer complexe tunnel op tijd te realiseren. Dat plan vergt minimaal 3,5 jaar meer tijd en is zeker 3,2 miljard euro duurder dan de omstreden Schier-route .
Geen optie voor eerstkomend windpark, wel voor volgende?
Ondertussen laat de minister van Klimaat en Groene Groei echter ook onderzoeken of een tunnel wél een optie is voor het windgebied ‘Ten Noorden van de Waddeneilanden’. Dat moet vanaf 2033 gaan draaien op krap 60 kilometer boven Schier en Ameland.
De ervaring leert echter dat zulke grote windprojecten al snel vertraging oplopen en dus is het volgens Hermans niet meteen een probleem als een tunnel langer op zich laat wachten. „Om te zorgen dat er tempo wordt gehouden en geen onnodige vertraging ontstaat, zal samen met de regio de tunnel verder onderzocht worden”, schrijft Hermans aan de Kamer.
Vóór het kabinet een voorkeursbesluit neemt over het gebied ‘Ten Noorden van de Waddeneilanden’, gepland voor eind volgend jaar, moet er een plan liggen, aldus de minister. Dat heeft technisch nog heel wat voeten in aarde. Een 30 kilometer lange tunnel zoals de regionale overheden door de Noordzeebodem naar de Eemshaven willen trekken, is in Nederland nog nooit aangelegd.
Tunnel beter dan routes via Ameland en Zoutkamp?
Hermans wil daarom snel weten of de tunnelvariant de voorkeur moet hebben boven de twee alternatieve routes, de ene via Ameland en de andere tussen Schier en Ameland door naar Zoutkamp. Daarbij kijkt ze ook alvast of er een projectorganisatie valt op te zetten en of potentiële gebruikers zijn te bundelen in een consortium dat de tunnel kan runnen.
‘Teleurgesteld en verdrietig’
Natuurorganisaties en regionale overheden zijn teleurgesteld dat minister Hermans blijft koersen op een kabelroute via Schiermonnikoog.
„We hadden dit aan zien komen, maar zijn nog steeds bijzonder teleurgesteld en verdrietig dat de waddennatuur op de korte termijn het onderspit delft”, zegt woordvoerder Jorien Bakker van Natuurmonumenten, één van de organisaties in het noordelijke pact dat strijd voor een andere oplossing.
Dat Hermans nu schermt met financiële compensatie is voorbarig, vindt Bakker: „Laat eerst maar eens zien hoe het ministerie de impact en schade aan de waddennatuur gaat beperken. Dit is in het huidige plan onvoldoende uitgewerkt en dat geeft weinig vertrouwen voor de toekomst. De vraag is ook hoe je een kwelder of wadplaat of broedkolonie moet ‘vervangen’.”
Hoewel noordelijke overheden en natuurorganisaties nog blijven strijden tegen de Schier-route, lijkt die keus voor de korte termijn onontkoombaar, schrijft de minister aan de Kamer. Elk ander alternatief laat langer op zich wachten en dat vertraagt de overgang (’transitie’) naar een volledig duurzame energievoorziening waardoor Nederland mogelijk de Europese klimaatdoelen niet haalt.
Pleister op de wonde: 124 miljoen aan compensatie
Hermans biedt het Noorden wel een pleister op de wonde. Ter compensatie van de negatieve effecten van de Schier-kabel op de regionale natuur en economie komt er een fonds van in totaal 124 miljoen voor investeringen in de natuur en leefbaarheid van het gebied waar het tracé doorheen loopt.
Ook is er geld voor sectoren die het hardst geraakt worden, met name de landbouw en toerisme. Na de zomer gaat de minister verder in gesprek met noordelijke bestuurders over de invulling van dit ‘regiopakket’.
