Duitse bommen vallen op de Vliehors. Waar houdt de luchtmacht zoal rekening mee om de hinder te beperken?

Mits de weersomstandigheden meezitten, worden op oefenterrein de Vliehors gedurende vier middagen ‘echte’ bommen afgeworpen. Oftewel bommen gevuld met explosieven en niet met beton of zand. De luchtmacht probeert de hinder voor omwonenden, tot in de wijde omtrek, zoveel mogelijk te beperken. Wat doet de organisatie zoal? Vliehors-commandant Rob Duran legt uit.

,,Dat verschilt. Komende week gaat het om maximaal zes bommen. Per jaar mogen er sowieso maar zeventig explosieve bommen worden afgeworpen op de Vliehors. En per dag is er een maximum van zestien, een aantal waar we overigens nooit aan komen. We verwachten deze week tijdens drie dagen twee bommen per dag af te werpen. Er kan een dag uitvallen en dan hebben we uitwijk.’’

,,Nee, dit keer alleen de Duitsers, vanaf hun basis Schleswig. Zij voeren hun eigen missies uit en komen bijvoorbeeld niet naar Leeuwarden. Mogelijk tanken zij hun toestellen bij in de lucht. Op het gebruik van de Vliehors kan iedereen inschrijven. In 50 procent van de gevallen gaat het om de Nederlandse luchtmacht, met F-16’s en F-35’s, en in de andere 50 procent om NAVO-partners. Dat zijn veelal de Belgen en de Duitsers en sporadisch de Engelsen en de Amerikanen.’’

,,Dat hangt af van meerdere omstandigheden. Er zijn duidelijke grenzen en voorwaarden. Die houden wij continu in de gaten, iedere ochtend en ook nog tijdens de oefening zelf. Wij kunnen op elk moment besluiten de oefening stop te zetten.’’

,,Er zijn eigenlijk drie zaken. De grootste beperking voor ons is een zogeheten inversielaag in de atmosfeer. Dat wil zeggen dat de temperatuur een omgekeerd verloop heeft dan normaal, oftewel dat de temperatuur oploopt hoe hoger je komt. Zo’n warmere luchtlaag is een soort deksel. De drukgolf van de explosie wordt dan opgesloten en gaat via de zijkanten weg. Zo’n deksel mag er best zijn, maar dan wel op grotere hoogte. De grens is 1500 voet. Dat is 500 meter.’’

,,Dat zijn de windrichting en de bodemgesteldheid. De drukgolf beweegt mee met de wind. Qua bewoning is de noordkop van Texel het dichtste bij. Dus bij een windrichting tussen noord en oost gaat het niet door. Dat geldt ook voor vorst in de grond. Als de bodem bevroren is, verloopt de explosie anders dan normaal. De belasting voor de omgeving kan dan groter zijn. Wij gaan altijd fysiek kijken of de bodem bij het doel hard is of niet.’’

,,Ja, er zijn extra voorschriften bij live-weapons, zoals wij dat noemen. Echte bommen dus. Dan is de EOD, de Explosieven Opruimingsdienst Defensie, er altijd bij – mocht een bom niet afgaan. En er worden geen bommen afgeworpen vlak voor het donker. Want dan zou de EOD in het donker moeten werken. Bovendien is er een meetpunt op Texel voor de geluidsproductie. Daar zit een meetploeg van Defensie. Als het geluid te veel wordt, stoppen wij de oefening meteen.’’

,,Toestellen blijven tegenwoordig zo hoog mogelijk en zo ver mogelijk van het doel. Want daar zit in een gevecht de verdediging en die is steeds moderner en gevaarlijker. Soms hoor je alleen de explosie en niet de vliegtuigen, maar deze week wel. En mensen kunnen ze ook zien.’’

,,De hinder valt vaak mee en is afhankelijk van de wind. De bewoners van Vlieland en Texel zullen het horen en het geluid kan zeker ook de wal bereiken. Harlingen dus. Maar niet veel verder.’’