Hans Vijlbrief en Hugo de Jonge praten in Garmerwolde over 'maatregel 29'. Dit is wat er op het spel staat

Het wordt een belangrijke dag voor het gasdossier. De Tweede Kamer debatteert woensdag over het sluiten van de gaskraan in Groningen. Zodra dat is afgerond, stapt staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) vliegensvlug in de auto richting het Noorden om samen met minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Binnenlandse Zaken) een uitgebreid verduurzamingspakket voor Groningen te presenteren.

Bij die presentatie in Dorpshuis De Leeuw in Garmerwolde zijn ook gasgedeputeerde Susan Top en wethouder Ingrid Sterenborg-Kooij van de gemeente Stadskanaal aanwezig. Het Rijk heeft samen met de provincie, alle gemeenten in Groningen en de gemeenten Aa en Hunze, Tynaarlo en Noordenveld in Noord-Drenthe een uitwerking van de zogenoemde ‘maatregel 29’ uit kabinetsreactie Nij Begun gemaakt.

In een notendop gaat die maatregel over het stimuleren van isolatie van koopwoningen in het aardbevingsgebied. De maatregel moet zorgen dat woningeigenaren hun huis makkelijker duurzamer kunnen maken. De gemeenten hebben de leiding over de maatregel. Vandaar dat het ministerie samen met de gemeenten aan een plan heeft gewerkt.

De uitwerking van het pakket liet lang op zich wachten. Vijlbrief informeerde de Kamer begin februari nog dat het langer zou duren voor de verduurzamingsplannen klaar waren, omdat gemeenten en provincie meer voorbereidingstijd nodig hadden.

Tegelijk met het pakket wil Vijlbrief woensdag een reactie geven op het advies van commissie-Van Geel, dat nauw samenhangt met de verduurzamingsmaatregelen. Die commissie was in het leven geroepen om ongelijke behandeling tussen gedupeerden op te lossen en kwam in oktober met een adviesrapport. Een van de belangrijkste speerpunten: verduurzaam álle huizen. De commissie pleitte voor een opvallende deur-tot-deuraanpak.

Behalve maatregel 29 was er al maatregel 28. Die trad op 31 mei in werking en gaat over het zogeheten ‘aardgasvrij-gereed’ maken, oftewel isoleren, van woningen die nog wachten op zware versterking. Dat isoleren wordt gecombineerd met het versterken, zodat huizen niet twee keer op de schop moeten en het hele proces minder ingrijpend is voor bewoners. De NCG is verantwoordelijk voor deze maatregel.

De nieuwe maatregel 29 was vooralsnog gehuld in mysterie, maar gaat vooral over subsidies en geldt voor veel meer bewoners, namelijk voor heel Groningen en Noord-Drenthe. Oftewel het gebied dat valt onder Nij Begun, het ‘ereschuld’-programma van het kabinet.

Vandaar dat ook een gemeente als Stadskanaal van wethouder Sterenborg-Kooij bij de maatregel betrokken is. De maatregel is bedoeld voor woningeigenaren die slechts lichte versterking nodig hebben of die nog niet weten waar ze aan toe zijn, en om die reden hebben gewacht met investeren in de verduurzaming van hun huis.

Het kabinet komt met een pakket aan subsidieregelingen zodat deze bewoners hun huizen alsnog kunnen isoleren voor flink minder geld. Zo kunnen ook zij in de toekomst makkelijker overstappen van aardgas op bijvoorbeeld een warmtepomp. Het kabinet mikt erop dat in 2035 alle woningen voldoende geïsoleerd zijn om van het gas af te kunnen.

Wat het ministerie en de gemeenten concreet van plan zijn en op wat voor termijn, wordt woensdagavond duidelijk. Maar het is al bekend dat het kabinet 1,65 miljard euro opzij legt om woningen te verbeteren en energielabels op te krikken. Opgeteld bij bestaande subsidies komt het erop neer dat eigenaren in het bevingsgebied ongeveer twee keer zo veel subsidies kunnen krijgen als andere Nederlanders om hun huis te isoleren.

De vrees bestaat dat maatregel 29 voor nieuwe ongelijkheid kan zorgen, zoals eerder al gebeurde bij maatregel 28 in dorpen als Garrelsweer. Bewoners die reeds versterkt of nieuwgebouwd hebben, zouden wel eens achter het net kunnen vissen, is de gedachte. Woensdagavond wordt duidelijk wat voor aanpak het kabinet voor ogen heeft om ongelijkheid bij de verduurzaming te voorkomen.