Advies commissie-Van Geel: ga om bevingsschade aan te pakken van deur tot deur

Behandel alle schade op dezelfde manier, verduurzaam alle huizen, maak elk huis veilig en verbeter de leefbaarheid. Dat zijn de belangrijkste speerpunten uit het rapport van de commissie-Van Geel (zie kader) dat vrijdag is gepubliceerd. Het is de aanpak om die doelen te bereiken die de meeste vragen oproept.

De commissie pleit namelijk voor een een deur-tot-deuraanpak, te beginnen bij de zwaarst getroffen gebieden. Daarmee komen ook de ‘stille verschillen’ in beeld, denkt de commissie. Dat betreft de bewoners die tot nu toe buiten zicht bleven, omdat zij zich bijvoorbeeld niet hebben gemeld voor versterking of schadeherstel vanwege het bureaucratische moeras aan regels en procedures.

Commissievoorzitter Pieter van Geel erkent dat uitvoeringsorganisaties het nu al zwaar hebben met de schadeafhandeling. ,,Wij zien ook dat het bij hen piept en kraakt. Daarom moet je dit goed organiseren en beginnen in het kerngebied, waar de grootste problemen zijn.’’

Hij benadrukt dat de commissie er alleen is om advies te geven, niet om beslissingen over de uitvoerbaarheid van het deur-tot-deurplan te nemen. ,,We hebben daar ideeën over en zouden daar graag iets over zeggen, maar de keuze over wie het gaat uitvoeren is niet aan ons. Dat de gemeenten een belangrijke rol spelen, dat is duidelijk.’’

Wethouders Annalies Usmany-Dallinga (Eemsdelta) en Inge Jongman (Groningen) waren aanwezig bij de presentatie van het advies in het dorpshuis van Wirdum. In een eerste reactie lieten zij waardering blijken voor het advies, maar ze zetten ook vraagtekens bij de uitvoerbaarheid van het plan.

Volgens Van Geel is er veel aan gelegen om de aanpak vooraf goed te organiseren. ,,Onze oproep is: maak er een plan voor, zodat mensen perspectief hebben. Dat gaat sowieso gewoon jaren duren. Maar als je bewoners duidelijkheid biedt met een harde lijn, dan hebben ze perspectief. Het is jammer als deze aanpak betekent dat ze nog langer moeten wachten, maar het is fijner dan verblijven in onzekerheid’’, denkt de voorzitter.

En het grote tekort aan aannemers in het Noorden dan? ,,Wie over deze deur-tot-deuraanpak ook de regie krijgt, daadwerkelijk herstel geniet wat ons betreft echt de voorkeur. En de gemeente en overheidsinstanties moeten gaan nadenken hoe ze met die capaciteit aan de slag kunnen’’, zegt Van Geel. Hij geeft een voorzetje: ,,Je zou bijvoorbeeld met contracten van tien jaar kunnen werken voor aannemers.’’

Volgens Van Geel werkt een positieve instelling het beste. ,,Je kunt wel zeggen: tja, de capaciteit is er niet. Maar je kunt ook denken in oplossingen. Ga werken aan een plan. Dat geldt ook voor als je bij iemand aan de deur komt. Als je samen kijkt naar de wensen en mogelijkheden en een plan maakt, dan heeft de bewoner structuur en blijft die niet in het ongewisse. Dan is een jaar langer moeten wachten ook minder erg. Als iemand maar wéét waar hij of zij aan toe is.’’

Staatssecretaris Vijlbrief plaatste een reactie op X. ,,Ik ga aan de slag met de adviezen van de commissie. Deze adviezen schetsen een aantrekkelijk toekomstbeeld waar ik aan wil werken. Daarvoor bespreek ik met het IMG en de NCG de mogelijkheden en kom zo snel als mogelijk met een uitwerking. Tot die tijd mogen de schadeafhandeling en versterking geen vertraging oplopen.’’

Vijlbrief schrijft in zijn begeleidende brief aan de Tweede Kamer dat hij nadrukkelijk wil voorkomen dat hij aan de mensen in het aardbevingsgebied beloften doet of verwachtingen wekt die uiteindelijk niet uitvoerbaar blijken of niet snel genoeg gerealiseerd kunnen worden. Dit is in het verleden al te vaak misgegaan, vindt de staatssecretaris.

De staatssecretaris noemde de onuitlegbare verschillen in de afhandeling van schade of versterking al vaker een van de lastigste problemen waarover hij tijdens zijn bezoeken aan Groningen met mensen spreekt. De commissie herkent dit beeld en oordeelde dat er geen simpele oplossingen zijn voor dit vraagstuk.