De gaslocatie Scheemderzwaag van de NAM ging in januari weer eventjes een beetje open na een paar dagen vorst, maar gaat per 1 oktober definitief dicht. Foto: Anjo de Haan
De Tweede Kamer debatteert woensdag over de wet die sluiting van de Groningse gaskraan per oktober dit jaar definitief vastlegt. Er is een ruime meerderheid voor. Enkele partijen willen de kraan zelfs al eerder dicht.
Sinds oktober vorig jaar wordt er al geen gas meer gewonnen uit het grote Groningenveld, ook wel bekend als het Slochteren-veld. In januari gingen enkele gasputten alleen nog eventjes op de ‘waakvlam’ omdat het een paar dagen vroor. De wet die definitieve sluiting van het gasveld regelt, wordt woensdag behandeld door de Tweede Kamer.
Het zou eigenlijk een formaliteit moeten zijn want een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft al vaker aangegeven dat het gasveld echt op slot moet. Het is immers niet veilig voor de bewoners van een groot deel van Groningen en het verband tussen de aardbevingen en gaswinning is duidelijk.
Alleen Forum tot nu toe tegen sluiting
Staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw zal waarschijnlijk niet veel moeite hoeven doen de wet door de Kamer te krijgen. Op partijen zoals Forum voor Democratie na heeft een ruime meerderheid zich er steeds voor uitgesproken, ook de PVV van Geert Wilders.
Maar de SP, GroenLinks-PvdA en de ChristenUnie willen nog een stap verder gaan. Ze dienen amendementen in die sluiting nu in het voorjaar al vastleggen. Niet dat dat in praktijk veel zal uitmaken, want de gaskraan mag volgens de afspraken alleen op de waakvlam als het meerdere dagen ernstig vriest. Die kans is vanaf nu tot oktober verwaarloosbaar.
Maar dat de gaskraan al dicht was en toch weer eventjes open ging, heeft wel tot veel verbazing geleid in Groningen. Vooral omdat er in het contract blijkbaar ‘kleine lettertjes’ stonden.
,,De tijdelijke waakvlam in januari heeft veel gevoelens van onveiligheid en onzekerheid opgeroepen’’, weet Sandra Beckerman van de SP. ,,We hebben bij allerlei gesprekken met bewoners gemerkt dat dat voor veel wantrouwen heeft gezorgd’’, zegt Julian Bushoff van GroenLinks-PvdA. Ook Mirjam Bikker van de ChristenUnie heeft gemerkt dat mensen zich ,,bedrogen’’ voelden.
Strenger voor Shell en Exxon
De Groningse Kamerleden Beckerman en Bushoff hebben nog meer aanvullingen waarover ze amendementen gaan indienen. Zoals dat Shell en ExxonMobil veel strenger aangepakt moeten. De oliebedrijven hebben een arbitragezaak aangespannen tegen de staat, die mogelijk een kostenpost van miljarden euro’s voor de schatkist kan betekenen. Bushoff vindt dat de overheid daarom ook helemaal niet meer met ze hoeft te praten.
Een kritiekpunt van Beckerman is de traagheid van de overheid in het hele gasverhaal. De wet is volgens haar een voorbeeld is van hoe langzaam de overheid werkt. ,,Vergeet niet dat het gasbesluit een gevolg is van een rechtszaak bij de Raad van State in november 2017 die bewoners hadden aangespannen’’, zegt Beckerman. ,,Pas daarna heeft Eric Wiebes zijn gasbesluit genomen. Het is dus pas gelukt na actie van bewoners zelf.’’
Na de parlementaire enquête gaswinning en de daaropvolgende kabinetsreactie met het rapport Nij Begun zijn er ook afspraken gemaakt over herstel van woningen, versterking en over het betalen van jaarlijks 250 miljoen euro aan ‘ereschuld-gelden’ voor de sociale en economische verbetering van Groningen. Over de uitwerking van die plannen wordt jaarlijks gedebatteerd onder de titel Staat van Groningen.
Die plannen staan niet in de wet die woensdag voorligt, die gaat alleen over de gaskraan zelf. Er is min of meer toevallig woensdagavond wel een bijeenkomst in Garmerwolde over isolatie van woningen in het bevingsgebied en het opheffen van verschillen tussen buurten en straten.
Vijlbrief wordt woensdag eind van de middag door zijn chauffeur snel van Den Haag naar Garmerwolde gereden om daar die bijeenkomst te leiden, samen met minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Wonen.
